Ομολογώ ότι το όνομα και τη δουλειά –πρώτη ποιητική συλλογή– του Θανάση Γαλανάκη «Τα καναρίνια» (εκδ. Σμίλη), τα έμαθα πολύ πρόσφατα μέσα από ένα διθυραμβικό κείμενο του Κώστα Κουτσουρέλη, που είχαμε τη χαρά να φιλοξενήσουμε στην Book Press. Ο Κουτσουρέλης δεν είναι από τους ποιητές/κριτικούς που ξοδεύουν αλόγιστα λέξεις και επαίνους.
Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός
Διαβάζοντας τα ποιήματα του Γαλανάκη και προσεγγίζοντάς τα περισσότερο διαισθητικά, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο άναρχα μετά την πρώτη ανάγνωση, αισθάνθηκα ότι βρισκόμουν στον προσωπικό χώρο ενός νέου ανθρώπου, ο οποίος μόλις έφυγε από την οικογενειακή εστία και εγκαταστάθηκε σε ένα δικό του δωμάτιο. Εκεί είχε πάρει μαζί του μόνο τα πολύτιμα και πολύ δικά του αντικείμενα/αισθήματα/εικόνες/μνήμες/λέξεις. Κάποια διακοσμούσαν τον χώρο, ενώ κάποια δεν είχαν ακόμη αποσυσκευαστεί. Αν ήταν να χαρακτηρίσω με δύο λέξεις την ποιητική συλλογή του Θανάση Γαλανάκη αυτές θα ήταν: Οικονομία και παιχνίδι
Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας ποιητής; Τι το καινούργιο φέρνει;
Εν πρώτοις, θα συμφωνούσα με τη διαπίστωση «ακόμη ένας ποιητής»· δεν θεωρώ ότι πρόκειται για «μη απελευθερωμένο επάγγελμα». Αντιθέτως, είναι παραπάνω από ελπιδοφόρο όταν ένας νέος στρέφεται στην καλλιτεχνική έκφραση μέσα σε μια κοινωνία που έχει πληγεί –σχεδόν ανεπανόρθωτα– σε όλα της τα επίπεδα. Τώρα, όσον αφορά στο δεύτερο ερώτημα, σκέφτομαι ότι η μανιώδης θήρα του «καινούριου» λειτουργεί τόσο ευεργετικά όσο και παρελκυστικά για την Τέχνη. Προσωπικά, έχοντας γνώση καί των δύο αποτελεσμάτων, επιδιώκω την εξέλιξη ακόμα κι αν αυτό απαιτεί ενίοτε την οπισθοβασία.
Με ποιους στίχους από τη Συλλογή σας θα την συστήνατε σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε γι’ αυτήν;
Πώς κατανοείτε τον περίφημο στίχο του Γιώργου Σεφέρη «Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας»;
Κάθε συγγραφέας φέρει μαζί του ένα δισάκι, στο οποίο φυλά ό,τι έχει διαβάσει στη ζωή του. Στην επιφάνεια, βρίσκεται ό,τι δηλώνεται ευθέως στο έργο. Λίγο παρακάτω, κρύβεται ό,τι –εκούσια ή ακούσια– κάνει φανερή την παρουσία του κλείνοντας εντέχνως το μάτι στον αναγνώστη. Κάτω-κάτω, φυλάσσονται όλα εκείνα τα καλοχωνεμένα αναγνώσματα, που διατρέχοντας υποδόρια το έργο του συγγραφέα ενσωματώνονται σ’ αυτό διαμορφώνοντας την ταυτότητά του. Ένα καθοριστικό για την καλλιτεχνική ιδιοπροσωπία ζητούμενο έγκειται στην ισορροπημένη εισαγωγή των επιδράσεων στο έργο. Φυσικά, αυτές θα πρέπει να αξιοποιούνται με τρόπο τέτοιο που αφ’ ενός δεν θα το μετατρέπουν σε μέσο προβολής τής πολυπραγμοσύνης ή του αναγνωστικού/γνωσιακού υποβάθρου του συγγραφέα και αφ’ ετέρου δεν θα «γράφουν» εν είδει κολλάζ το ποίημα ενδυόμενες τη δορά της κρυπτομνησίας. Εν πάση περιπτώσει όμως, ας προσπαθούμε να ’χουμε με τα λόγια μας σχέση εξ αίματος, κι όχι εξ αγχιστείας – μ’ άλλα λόγια, ας είναι πρώτα-πρώτα «δικά μας παιδιά»...
Η Ελλάδα διαθέτει σπουδαία ποίηση, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει κανείς να παραμείνει ως αναγνώστης εξ ολοκλήρου αφιερωμένος σ’ αυτήν. Ασφαλώς, η εμμονή προς την αντίθετη κατεύθυνση, όπου οτιδήποτε ξένο είναι αναγκαστικά ανώτερο του εγχώριου προϊόντος –μια τάση που μας χαρακτηρίζει εθνικά, πολιτισμικά– είναι παραπάνω από απευκταία.
Ελληνική ποίηση, μεταφρασμένη ποίηση. Ποιο είναι το δικό σας «αναγνωστικό ισοζύγιο»;
Αλλοίμονο για έναν συγγραφέα αν εγκλωβιστεί σε μία εθνική λογοτεχνική παράδοση. Η Ελλάδα διαθέτει σπουδαία ποίηση, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει κανείς να παραμείνει ως αναγνώστης εξ ολοκλήρου αφιερωμένος σ’ αυτήν. Ασφαλώς, η εμμονή προς την αντίθετη κατεύθυνση, όπου οτιδήποτε ξένο είναι αναγκαστικά ανώτερο του εγχώριου προϊόντος –μια τάση που μας χαρακτηρίζει εθνικά, πολιτισμικά– είναι παραπάνω από απευκταία.
Έχουν επηρεάσει άλλες τέχνες –εικαστικά, μουσική, κινηματογράφος κ.ά.– το ποιητικό σας έργο;
Οπωσδήποτε όλες οι τέχνες λειτουργούν ως πηγές έμπνευσης ή/και ως εστίες διαλόγου, τόσο σε θεματικό όσο και σε μορφοτεχνικό επίπεδο. Προσωπικά, θεωρώ τη μουσική ως βασικό και αναπόσπαστο πυλώνα της ποίησης εν γένει, αλλά και της δικής μου ποίησης ειδικότερα. Μάρτυρες τούτου: ο τίτλος του βιβλίου, το μότο της πρώτης ενότητας, ακόμα-ακόμα και το πρώτο ποίημα της συλλογής – όλα μαζί συντάσσονται με το παλαμικό «Ποίηση είναι ο λόγος που πάει να γίνει τραγούδι».
* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.
Τα καναρίνια
Θανάσης Γαλανάκης
Σμίλη 2019
Σελ. 72, τιμή εκδότη €10,00