Συνέντευξη στη Δέσποινα Σαββοπούλου
Αιρετικές συχνά απόψεις και σκώμματα για την ανθρώπινη περιπέτεια καταθέτει στο πρώτο του συγγραφικό πόνημα, που έχει τίτλο «Στυφοί Λεμονανθοί» (εκδόσεις Λιβάνη), χρησιμοποιώντας λόγο επιγραμματικό και στοχαστικό, σκωπτικό και υπαινικτικό, αλληγορικό και αποφθεγματικό, ο Κώστας Π. Παναγιώτου.
Πνεύμα ανήσυχο, οξύ και καυστικό, ο συγγραφέας, χωρίζει το βιβλίο του σε ενδιαφέρουσες ενότητες, στις οποίες συμπυκνώνει μέσα σε εύστοχες, δεικτικές φράσεις, το μακρόχρονο απόσταγμα της εκ βαθέων παρατήρησης του, σε όσα συμβαίνουν γύρω μας, αλλά και μέσα μας. Μιλώντας, ανάμεσα σε άλλα, «περί έρωτος», «περί γυναικών», «περί αθλιότητας», «περί αυτοκτονίας», «περί πολιτικών», «Περί Θεού και Ιερατείου», καταγράφει, άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με εφηβική οργή, ή αιτιολογημένη απαισιοδοξία, «αλήθειες που πονάνε».
Αν εξέλειπαν οι πολιτικοί, το Ιερατείο και οι πνευματικά οκνηροί από τον κόσμο, η ζωή μας θα αποκτούσε ξανά το νόημα της, πιστεύει ο συγγραφέας. Φύση περιπαικτική εξ απαλών ονύχων, λάτρης του αφοριστικού λόγου και του σκώμματος, με ιδιαίτερη έμφαση στη στιχοπλοκή και αδυναμία στο φύλο που «εξοντώνει», δηλαδή τις γυναίκες, ασχολείται, όταν έχει ελεύθερο χρόνο, με την Ιατρική. Εξετάζοντας 3.000 ασθενείς κατά μέσο όρο κατ’ έτος, έχει την ευχέρεια να εμβαθύνει στην ανθρώπινη φύση, την οποία αναλύει με την ιδιαίτερη κριτική ματιά που τον διακρίνει.
Στο πρώτο σας βιβλίο επιλέξατε να μιλήσετε με λόγο επιγραμματικό και στοχαστικό, σκωπτικό και υπαινικτικό, αλληγορικό και αποφθεγματικό. Είστε πάντα λάτρης αυτού του λόγου ως αναγνώστης, ή αυτός ο τρόπος εκφράζει πιο εύστοχα και τις συγγραφικές σας ανησυχίες;
Αγάπησα στην πνευματική μου πορεία πολλά λογοτεχνικά είδη με κυρίαρχο την ποίηση, την οποία διακονώ επί μακρόν, αλλά επέλεξα όπως λέτε, έναν λόγο επιγραμματικό, στοχαστικό, σκωπτικό, υπαινικτικό, αλληγορικό και αποφθεγματικό για το πρώτο μου βιβλίο διότι υπήρξε μια βαθύτερη παρόρμηση να το κάνω όταν ωρίμασε η ώρα της κατάθεσης των ψυχικών μου κοιτασμάτων. Έχω ήδη έτοιμο ένα δεύτερο βιβλίο που επεξεργάζεται με τέτοιο τρόπο αυτά που με βασανίζουν…
Γενικότερα τι πιστεύετε ότι πετυχαίνει ο επιγραμματικός λόγος; Ποια είναι τα προτερήματα του;
Ο επιγραμματικός λόγος έχει σαφήνεια, πνεύμα συμπυκνωμένο και τον καθιστά ιδιαίτερα γοητευτικό το γεγονός ότι με λίγες λέξεις μπορεί να αποδώσει βαθύτερα νοήματα που άλλοι θα τα απέδιδαν σε πολλές σελίδες κουράζοντας ενδεχομένως τον μέσο αναγνώστη.
Στη χώρα μας κυκλοφορούν ελάχιστα βιβλία επιγραμματικού λόγου. Αυτό σας απασχόλησε πριν προχωρήσετε στην κυκλοφορία του βιβλίου σας;
Είχα μια γενική άποψη γι αυτού του είδους τα βιβλία, χωρίς όμως αυτό να με απασχολεί ιδιαίτερα. Εγώ όπως και να είχε το πράγμα θα γνωστοποιούσα ό,τι ανέβλυζε εσωτερικά.
Το βιβλίο σας έχει υπότιτλο «Οδηγός για στοχαστικούς, ερωτοχτυπημένους και επίδοξους αυτόχειρες…» Πιστεύετε ότι αυτές οι τρεις κατηγορίες ανθρώπων θα βρουν περισσότερα κοινά σημεία με το περιεχόμενο;
Η πρώτη κατηγορία, οι στοχαστικοί, σίγουρα έχει μεγαλύτερη αντιπροσώπευση μεταξύ του αναγνωστικού κοινού. Οι ερωτευμένοι και οι επίδοξοι αυτόχειρες σίγουρα θα ωφεληθούν διαβάζοντας το.
Και αυτοί που δεν ανήκουν σ αυτές τις κατηγορίες; Εσείς απευθύνετε το βιβλίο σας σε όλους;
Μα νομίζω πως όλοι θα βρουν κάτι που σίγουρα κάποτε ταλάνισε και τη δικιά τους σκέψη, την δικιά τους καρδιά. Η έκταση των στοχασμών είναι ευρεία…
Μιλώντας ειδικότερα για τα κεφάλαια του βιβλίου σας, έχετε ένα «Περί πολιτικών». Ποια η γνώμη σας;
Η γύμνια της εν γένει πολιτικής τάξης, όπως αποδεικνύεται με αναμφισβήτητο τρόπο από την παρέμβαση της Τρόικα, πόσα με άλλα λόγια έπρεπε να είχαν γίνει τα τελευταία τριάντα χρόνια γιά την ευημερία του τόπου, που δεν έγιναν, με κάνει να αισθάνομαι βαθύτατη αποστροφή για αυτή την έκδηλα αντιπαραγωγική, μονίμως ψευδόμενη και συνομωτούσα και ανακατεχόμενη από βαθιά υπεροψία και αντιλαϊκά αισθήματα τάξη.
Και άλλο ένα «περί ηλιθίων». Ανάμεσα στις δύο κατηγορίες, «πολιτικοί» και «ηλίθιοι», ποια είναι η πιο επικίνδυνη;
Αναμφίβολα οι πολιτικοί, οι οποίοι όταν επιδεικνύουν με την ανεκδιήγητη συμπεριφορά τους την επαγγελματική τους ανεπάρκεια, κερδίζουν δικαιωματικά και τον τίτλο του ηλίθιου.
Διαβάζοντας κανείς το κεφάλαιο «περί γυναικών» μπορεί να σας καταλογίσει άστοχα μισογυνισμό. Τι έχετε να πείτε;
Ναι, είμαι μισογύνης… Τις γνώρισα, τις αγάπησα, τις πρόδωσα, με απέρριψαν, δεν τα βρήκαμε, διείσδυσα στα άδυτα του μυαλού και της ψυχής τους και μετά λόγου γνώσεως πλέον τους απέδωσα αυτά που τους άξιζαν. Δεν έχω γνωρίσει και πολλές γυναίκες που στις μεταξύ τους συζητήσεις να έχουν ευμενή άποψη για τους άντρες.
Πολλά από τα επιγραμματικά κείμενα σας διαπνέονται από έντονη διάθεση απαισιοδοξίας και καταθλιπτικής διάθεσης, όπως βλέπουμε και στο κεφάλαιο περί αυτοκτονίας. Είστε γενικά απαισιόδοξος;
Είμαι καταθλιπτικός με μια δόση ομολογώ θεατρικής προβολής των καταιγίδων που συμπαρασύρουν τα ψυχικά μου αποθέματα. Και βεβαίως κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, δεν αποκλείω, την αυτοχειρία που την θεωρώ υπέρτατη ελευθερία που μπορεί να απαλλάξει από τα δεινά του, τον έτσι κι αλλιώς «τραγικό» άνθρωπο.
Τι μπορεί να αναιρέσει την απαισιοδοξία σας; Ο έρωτας, ίσως, στον οποίο αφιερώνετε επίσης ένα κεφάλαιο;
Ο έρωτας -έστω και στιγμιαία- μπορεί να άρει την απαισιοδοξία. Η απώλεια όμως του ερώμενου αντικείμενου πολλές φορές έχει καταστροφικά αποτελέσματα.
Αφιερώνετε το βιβλίο σας στους γονείς σας, ενώ κάνετε ειδική μνεία στον πατέρα σας στον πρόλογο. Τι τους οφείλετε;
Τους οφείλω τη γενετική μου ειμαρμένη. Ο πατέρας μου υπήρξε η συνείδηση μου.
Πλοηγοί σας στην συγγραφή, πέρα από τον πατέρα σας, ποιοι υπήρξαν;
Όλα τα μεγάλα πνεύματα που κατά καιρούς συντρόφεψαν τις μοναχικές μου νύχτες. Κυρίως οι μεγάλοι μας ποιητές, οι τραγικοί μας και οι ξένοι που κατέθεσαν το λόγο τους επιγραμματικά.
Το γεγονός ότι είστε γιατρός στο κύριο σας επάγγελμα, και εξετάζετε πολλούς ανθρώπους καθημερινά, πως σας επηρέασε στη συγγραφή;
Με επηρέασε σημαντικά καθότι ερχόμενος σε επαφή με χιλιάδες ασθενείς κατ' έτος, έχω την ελευθερία να εμβαθύνω στα ενδότερα τους και κατ' επέκταση να προσεγγίσω την ανθρώπινη φύση.
Διαβάζετε γενικότερα σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και σε τι κατάσταση νομίζετε ότι βρίσκεται;
Διαβάζω αρκετή σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Κατά την άποψη μου σοβαρή προσπάθεια υπάρχει, αλλά θα χρειαστεί να περάσουν χρόνια για τον νηφάλιο απολογισμό της ποιότητας αυτής της παραγωγής.
Οι υψηλές πωλήσεις ενός βιβλίου συμβαδίζουν πάντα με την ποιότητα του;
Αντιθέτως. Αν δείτε τι πουλάνε τα Άρλεκιν των αξιότιμων Ελληνίδων νοικοκυρών, θα καταλάβετε τι εννοώ.
Τελικά πως ζυγίζονται μέσα σας οι δύο σας ιδιότητες; Είστε ένας γιατρός που γράφει, ή ένας συγγραφέας που ασκεί το επάγγελμα του ιατρού;
Το περίβλημα μου είναι η άσπρη ιατρική μου μπλούζα. Το περιεχόμενο είναι ένας ποιητής που αγωνίζεται να επιπλεύσει στα σκοτεινά νερά μιας λίμνης που είναι η ταραγμένη ψυχή του.
Μια και μπήκατε στο χορό της συγγραφής, σκέφτεστε να το συνεχίσετε, και πως;
Έχω ήδη ετοιμάσει το επόμενο βιβλίο με το ίδιο περιεχόμενο, όπως το πρώτο μου, στο οποίο έχω συμπεριλάβει και τα ποιήματα μου. Και έχω ξεκινήσει μια μυθιστορηματική βιογραφία που αν καταφέρω να την ολοκληρώσω, θυμηθείτε με, θα γίνει best-seller…
Τα λιμάνια σας, οι τόποι, οι άνθρωποι, τα στηρίγματα αυτά στα οποία επιστρέφετε για να αντλήσετε δύναμη ποια είναι κ. Παναγιώτου;
Οι τόποι που αγάπησα, αυτοί που έφυγαν, οι έρωτες που με πίκραναν. Η γη κι η θάλασσα, οι χαρακιές στο γυαλί της ψυχής μου, η άβυσσος…