pitenis

Πέντε λεπτά με έναν συγγραφέα. Σήμερα, ο Μιχάλης Πιτένης, με αφορμή το βιβλίο του «Γιαλάν Ντουνιάς» (εκδ. Γράφημα).

Επιμέλεια: Book Press

Πώς ξεκινήσατε να γράφετε το μυθιστόρημά σας Γιαλάν Ντουνιάς; Θυμάστε το αρχικό ερέθισμα;

Η πόλη μου, η Κοζάνη. Οι μνήμες που μου κληροδότησαν οι δικοί μου άνθρωποι, οι συγγενείς, οι φίλοι, οι γνωστοί. Οι ήχοι, οι φωνές , οι μυρωδιές, οι σχέσεις, οι συμπεριφορές, οι αντιλήψεις, οι αναμνήσεις ενός κόσμου που έπαψε εδώ και χρόνια να υπάρχει, που εξελίχτηκε, μεταλλάχτηκε. Η ανάγκη μου, τελικά, να αποδώσω έναν ελάχιστο φόρο τιμής σ’ αυτούς που έφυγαν και σ’ όσα χάθηκαν. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι το μυθιστόρημα αυτό το κουβαλάω μέσα μου από την μέρα που έγραψα την πρώτη μου λέξη. Απλώς τώρα ήρθε η ώρα να το ολοκληρώσω.

Ανάμεσα στην ιστορική έρευνα και την επινόηση, πού γέρνει η πλάστιγγα;

Πάντοτε με ενδιαφέρει το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται και δρουν οι ήρωες του κάθε βιβλίου μου να είναι όσο γίνεται πιο ακριβές, όταν αυτό που αφηγούμαι εξελίσσεται σε παρελθόντα χρόνο. Η ιστορική έρευνα που κάνω με βοηθάει να διαμορφώσω το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αναπτυχθεί η όποια επινόηση μου, χωρίς η μία να περιορίζει την άλλη. Σίγουρα όμως, η ιστορική έρευνα καθορίζει τα χαρακτηριστικά της επινόησης. Γι’ αυτό, θα έλεγα πως μεταξύ τους υπάρχει πάντα μια σχετική ισορροπία.

Οι φυσικοί ομιλητές του κοζανίτικου ιδιώματος μειώνονται μέρα με τη μέρα, όπως είναι λογικό και επόμενο. Κάποια στοιχεία του παραμένουν αφού υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι που προσπαθούν χρησιμοποιώντας τα στην καθημερινή τους γλώσσα να τα διατηρήσουν.

Ο τίτλος του βιβλίου Γιαλάν Ντουνιάς είναι δάνειο μιας φράσης από το κοζανίτικο ιδίωμα που κάποτε κυριαρχούσε στις συνομιλίες των κατοίκων. Εξακολουθεί να παραμένει ζωντανό αυτό το ιδίωμα ή έχει σβήσει;

Οι φυσικοί ομιλητές του κοζανίτικου ιδιώματος μειώνονται μέρα με τη μέρα, όπως είναι λογικό και επόμενο. Κάποια στοιχεία του παραμένουν αφού υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι που προσπαθούν χρησιμοποιώντας τα στην καθημερινή τους γλώσσα να τα διατηρήσουν. Ωστόσο, πολλές εκφράσεις αλλά και λέξεις του λησμονήθηκαν. Στο μυθιστόρημα επέλεξα οι ήρωες που ζουν το 1960 να χρησιμοποιούν το ιδίωμα, (σ. σ. με τις απαραίτητες επεξηγήσεις όπου χρειάζεται), κάτι που πιστεύω ότι τους κάνει πιο αληθινούς, αυθεντικούς. Η γλώσσα ενός τόπου εκτός από κώδικας επικοινωνίας είναι και βασικό στοιχείο της ταυτότητας τους και αυτό το στοιχείο ήθελα να υπάρχει στο βιβλίο.

Τι ρόλο παίζει ο τόπος (η πόλη) στην εξέλιξη της πλοκής;

Βασικό. Οι άνθρωποι που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο είναι γνήσια τέκνα της πόλης. Ο τρόπος που ζουν, το πώς συμπεριφέρονται, πώς σκέφτονται και πώς αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο, είναι απόρροια του περιβάλλοντος τους. Ένα περιβάλλον που άλλες φορές φαντάζει οικείο και ζεστό και άλλες κρύο και σκληρό, όμοιο με τον τόπο όπου είναι χτισμένη η πόλη.

Η πλοκή ή οι χαρακτήρες θεωρείτε ότι είναι ο οδηγός σας όταν γράφετε; Πού ρίχνετε μεγαλύτερο βάρος;

Ξεκινάω πάντα απ’ την πλοκή, που για μένα λειτουργεί σαν ένας οδικός χάρτης. Ένας χάρτης που έχει πάντα αρχή, αλλά όχι και τέλος. Μόλις χαράξω αυτό το χάρτη πασχίζω να βρω και τους κατάλληλους χαρακτήρες που θα τον περπατήσουν. Ουσιαστικά είναι αλληλένδετα. Καθώς εξελίσσεται η πλοκή, απλώνουν, ανοίγουν και αποκαλύπτονται οι χαρακτήρες. Πολλές φορές συνειδητοποιώ ότι παρόλο που εγώ χάραξα την αρχική πορεία, σταδιακά το τιμόνι έχει περάσει στους πρωταγωνιστές μου που αποζητούν την ελευθερία τους και καταφέρνουν τελικά να την κερδίσουν. Δίνω μεγάλη βαρύτητα στην πλοκή, στη διαδρομή της ιστορίας που αφηγούμαι, αλλά με γοητεύει εξίσου και η ιδέα πως όλο αυτό το ταξίδι μπορεί να αφορά την εσωτερική διαδρομή ενός χαρακτήρα.

grafima gialan ntouniasΚάποιοι λένε, «το μεγάλο μυθιστόρημα, χρειάζεται μεγάλο θέμα». Τι πιστεύετε;

Αν ίσχυε αυτό, πιστεύω πως, θα είχαν γραφτεί μέχρι σήμερα λίγα μυθιστορήματα. Γνώμη μου είναι πως το «μεγάλο θέμα» το κάνει ο τρόπος με τον οποίο θα γραφτεί ένα μυθιστόρημα. Το πώς θα το διαχειριστεί και θα το αναπτύξει ο συγγραφέας του. Υπάρχει περίπτωση από ένα απλό, συνηθισμένο, καθημερινό αν προτιμάτε, θέμα να προκύψει ένα σπουδαίο έργο. Προσωπικά, δεν αναζητώ ποτέ «μεγάλα θέματα», αλλά μ’ ενδιαφέρει «ΑΥΤΟΣ, ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!». Γι’ αυτόν προσπαθώ να μιλήσω μέσα απ’ τα γραπτά μου.

Ποιο θα λέγατε ότι είναι το βαθύτερο θέμα στο δικό σας μυθιστόρημα;

Οι ανθρώπινες σχέσεις. Το πώς λειτουργούσαν και συμπεριφέρονταν οι άνθρωποι σε μια μικρή και κλειστή κοινωνία τόσο στην καθημερινότητα τους όσο και όταν προέκυψαν συγκλονιστικά γεγονότα που την ανέτρεψαν και τους έφεραν μπροστά σε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Οι ήρωες μου δεν είναι μονοσήμαντα καλοί ή κακοί, δυνατοί ή αδύναμοι. Είναι άνθρωποι και οι άνθρωποι κάθε εποχής, είτε ζουν τη δεκαετία του 1960, είτε σήμερα, μπροστά σε αναπάντεχα γεγονότα που μπορεί να φέρουν τα πάνω κάτω αποκαλύπτουν ποιοι πραγματικά είναι. Έγραψα το Γιαλάν Ντουνιάς όχι για να κρίνω τις ανθρώπινες συμπεριφορές, αλλά για να τις κατανοήσω και γω καλύτερα, έχοντας κατά νου πάντα πως οι άνθρωποι μπορεί να έχουν πολλές και διαφορετικές πλευρές.

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ