proust-du-cote-de-chez-swann

Της Ελένης Καρρά

Εκατό χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Μαρσέλ Προυστ εξέδωσε, με δικά του έξοδα αφού όλοι οι εκδότες το είχαν απορρίψει, το βιβλίο του «Από τη μεριά του Σουάν» (Du côté de chez Swann). Φέτος, η παγκόσμια λογοτεχνική κοινότητα γιορτάζει αυτήν την επέτειο με ειδικές εκδόσεις, συνέδρια, φεστιβάλ, εκθέσεις.

Είναι κοινό μυστικό, αστειεύεται ο συντάκτης στην εισαγωγή μιας συλλεκτικής έκδοσης που ετοίμασε η NRF (Nouvelle Revue Française), ότι «κανένας δεν έχει διαβάσει ποτέ τον Προυστ, αλλά όλοι ισχυρίζονται πάντα ότι βρίσκονται στη διαδικασία –ή ετοιμάζονται– να τον ξαναδιαβάσουν». Και όμως. Το πιο πολυσυζητημένο ταξίδι μνήμης που ξεκίνησε το 1913 μ’ ένα φλιτζάνι τσάι, και τη γεύση της περίφημης μαντλέν, εμπότισε ολόκληρη την μετά-Προυστ λογοτεχνία. Έργο κομβικό, που σηματοδότησε το τέλος του 19ου και την απαρχή του 20ου αιώνα,  το «Από τη μεριά του Σουάν» θεωρείται από πολλούς ως το πρώτο μοντέρνο λογοτεχνικό κείμενο – ένας καινούργιος τρόπος γραφής, μια εσωτερική περιπλάνηση στον χρόνο, η οποία μπορεί να πυροδοτηθεί από τις σκιές της αϋπνίας, μια γεύση, μια κίνηση. 

du-cote-de-chez-swann-grassetΚαι όμως, όπως συμβαίνει συχνά στην ιστορία των μεγάλων λογοτεχνικών έργων, κανένας από τους εκδότες της εποχής δεν υποψιάστηκε ότι το πρώτο αυτό βιβλίο ενός φιλόδοξου, πολύτομου έργου με τον τίτλο «Η αναζήτηση του χαμένου χρόνου» όχι απλώς θα χαρασσόταν στην ιστορία της λογοτεχνίας, αλλά και θα συνέχιζε να εμπνέει τους συγγραφείς (Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Σάμουελ Μπέκετ, Βιρτζίνια Γουλφ) – μέχρι και τις μέρες μας («Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου», Αλαίν ντε Μποττόν, εκδόσεις Πατάκη, 2002).

Το χειρότερο σφάλμα του Αντρέ Ζιντ

Και όχι απλώς δεν το υποψιάστηκαν, αλλά ορισμένοι το απέρριψαν με καυστικά σχόλια, τύπου «Αγαπητέ φίλε, μπορεί να έχω παρωπίδες, αλλά αδυνατώ να κατανοήσω πώς ένας κύριος μπορεί να αφιερώνει τριάντα σελίδες στην περιγραφή του τρόπου με τον οποίο στριφογυρίζει στο κρεβάτι του πριν να αποκοιμηθεί» (εκδότης Όλεντορφ). Αντίστοιχες απορρίψεις είχε δεχτεί και από άλλους οίκους, όπως οι Εκδόσεις της NRF, πρόγονος των εκδόσεων Γκαλιμάρ. Ο γνωστός συγγραφέας Αντρέ Ζιντ, ο οποίος είχε διαβάσει το βιβλίο για λογαριασμό της NRF και το είχε απορρίψει, εξέφρασε τις τύψεις του σε επιστολή που έστειλε στον Προυστ το 1914, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του από τις εκδόσεις Γκρασέ στις 14 Νοεμβρίου του 1913: «Η απόρριψη αυτού του βιβλίου θα παραμείνει το χειρότερο σφάλμα της NRF – και μια από τις μεγαλύτερες τύψεις, και ενοχές της ζωής μου». Άλλωστε ο ίδιος ο Ζιντ, ο οποίος εξελίχτηκε σε μεγάλο θαυμαστή του Προυστ, ήταν αυτός που του πρότεινε αργότερα να εκδώσει το υπόλοιπο έργο του.

marcelproust_bwΣήμερα, οι εκδοτικές εκείνες περιπέτειες αποτελούν αντικείμενο ιλαρότητας στους λογοτεχνικούς κύκλους, που έχουν πλέον αναγάγει τον Προυστ σε εμβληματική φυσιογνωμία των γραμμάτων. Στις επετειακές εκδηλώσεις που ξεχωρίζουν, πρωτοστατεί η Nouvelle Revue Française η οποία, αποκαθιστώντας το προ εκατονταετίας σφάλμα της, αφιερώνει ένα ειδικό τεύχος στα 100 χρόνια από την κυκλοφορία του Σουάν, με κείμενα σύγχρονων συγγραφέων (όπως των Τζούλια Κρίστεβα, Πιερ Ασουλίν και άλλων) στους οποίους ζήτησε να ξαναδιαβάσουν και να ξαναγράψουν τον Προυστ. Ακολουθεί η γαλλική πρεσβεία στις ΗΠΑ, η οποία ξεκίνησε τους εορτασμούς στις 15 Φεβρουαρίου, και θα κλιμακώσει τις εκδηλώσεις στις 14 Νοεμβρίου, με εκθέσεις, αναγνώσεις και τη διοργάνωση ενός blog που θα λέγεται «Proust and me», όπου συγγραφείς, καλλιτέχνες, δοκιμιογράφοι και άλλοι θα εκδίδουν τις σκέψεις και απόψεις τους για τον Προυστ. Τέλος, το πανεπιστήμιο του Έξετερ στην Αγγλία διοργανώνει διεθνές συνέδριο στις 16 με 18 Δεκεμβρίου, με ειδικούς στον Προυστ απ’ όλο τον κόσμο, που θα μιλήσουν για την Ευρώπη του 1913 («Academics gather to discuss Europe in 1913»), με αφορμή πάντα την κυκλοφορία του «Από τη μεριά του Σουάν».

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΣΕΛ ΠΡΟΥΣΤ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ

 

Διαβάστε επίσης: Αναζητώντας τον Προυστ, της Σώτης Τριανταφύλλου

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» – 100 χρόνια από τον θάνατο του Μαρσέλ Προυστ

«Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» – 100 χρόνια από τον θάνατο του Μαρσέλ Προυστ

Σκέψεις και παρατηρήσεις για το εμβληματικό «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Μαρσέλ Προυστ [Marcel Proust] (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Γραμματόσημα των Γαλλικών ταχυδρομείων με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τον θάνατο του συγγραφέα.

Γράφει η ...

Η τέχνη της ανάδειξης του επουσιώδους

Η τέχνη της ανάδειξης του επουσιώδους

Σκέψεις με αφορμή την ανάγνωση του δεύτερου τόμου του Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, του Marcel Proust, «Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών» (μτφρ. Παύλος Ζάννας, εκδ. Εστία).

Του Φώτη Καραμπεσίνη ...

Ο ξανακερδισμένος χρόνος της ανάγνωσης (V)

Ο ξανακερδισμένος χρόνος της ανάγνωσης (V)

Για το εμβληματικό έργο του Marcel Proust, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία).

Του Νίκου Ξένιου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ