proust 01

Σκέψεις και παρατηρήσεις για το εμβληματικό «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Μαρσέλ Προυστ [Marcel Proust] (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Γραμματόσημα των Γαλλικών ταχυδρομείων με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τον θάνατο του συγγραφέα.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

alt

Σκέψεις με αφορμή την ανάγνωση του δεύτερου τόμου του Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, του Marcel Proust, «Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών» (μτφρ. Παύλος Ζάννας, εκδ. Εστία).

Του Φώτη Καραμπεσίνη

alt

Για το εμβληματικό έργο του Marcel Proust, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία).

Του Νίκου Ξένιου

alt

Για το εμβληματικό έργο του Marcel Proust, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία).

Του Νίκου Ξένιου

Στο τέταρτο μέρος του Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, στα «Σόδομα και Γόμορρα», ο Προυστ συνειδητοποιεί πως γράφει ένα κανονικό μυθιστόρημα. Ήδη στα 1913 κάνει σαφή τη διάκριση του αφηγητή που χρησιμοποιεί το πρώτο ενικό πρόσωπο και του «εγώ» που υποκρύπτει τον Προυστ-συγγραφέα: μιλά, δηλαδή, για έναν αφηγητή που χρησιμοποιεί το «εγώ» χωρίς να ταυτίζεται με τον συγγραφέα[1]. Ουσιαστικά, αφού ξεμπερδεύει με τις «guermanderies» των τριών πρώτων μερών του μυθιστορήματος, περνά στο πραγματικό του θέμα στα «Σόδομα και Γόμορρα», το 1921. Έχουν γίνει κριτικοί παραλληλισμοί με το σημείο του Κομπραί όπου ο αφηγητής αποκαλούσε την απρόσιτη Ρουσαινβίλ «γη της επαγγελίας ή της κατάρας».

alt

Για το εμβληματικό έργο του Marcel Proust, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία).

Του Νίκου Ξένιου

Το εκτενές μυθιστόρημα Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Μαρσέλ Προυστ ξεχειλίζει από χιούμορ, ειρωνεία, κωμικά στοιχεία, αλλά και βαθύτατη μελαγχολία. Το νεανικό γούστο του συγγραφέα, που έβριθε από ευφυολογήματα, κουτσομπολιά και σχόλια, κολακείες και μεγαλοαστική υπεροψία άφησε τα ίχνη του στην κοινωνική σάτιρα που ασκείται στο βιβλίο, ως «ξεσκέπασμα» της γελοιότητας των σαλονιών και της επιφανειακής αντίληψης αυτού του clownesque κοινωνικού περίγυρου. Γελά ο αναγνώστης βλέποντας τους θαμώνες των σαλονιών να γελούν, πράγμα που συνιστά ένα προσωπικό είδος παρατήρησης και καταγραφής του αξιογέλαστου και της σκληρότητας που τους διακρίνει. Εφόσον λοιπόν εστιάζει στην αναλγησία των διακωμωδούμενων χαρακτήρων, αυτομάτως αναγνωρίζει την ευαισθησία του καταγραφέα. Ιδιαίτερα σε κάποιες «μικρές» πολυπρόσωπες σκηνές, η αδολεσχία και η ρηχότητα κατέχουν τον κεντρικό ρόλο.

alt

Για το εμβληματικό έργο του Marcel Proust, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία).

Του Νίκου Ξένιου

Το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (σε μετάφραση Παύλου Ζάννα - Παναγιώτη Πούλου και επιμέλεια Π. Πούλου, στην εξάτομη έκδοση της «Εστίας») οικοδομεί, με υλικό τις επάλληλες μεταμορφώσεις των προσώπων στη μνήμη του συγγραφέα, ένα έργο-καθεδρικό ναό, οι αρμοί του οποίου έχουν τοποθετηθεί ευθύς εξαρχής με στερεότητα, και του οποίου οι λεπτομέρειες φιλοτεχνούνται λίγο λίγο με ακρίβεια εξονυχιστική. Ο αφηγητής, μάρτυρας αλάνθαστος των υποκειμενικών του καταγραφών της πραγματικότητας, τροφοδοτεί το λεξιλόγιό του με τη μυθολογία. Τροφοδοτεί τη φαντασία του με τη μουσική. Στη σκοτεινιά των παρισινών βουλεβάρτων αναζητά την εκλεκτή της καρδιάς του. Είναι ο αμετανόητος αναψηλαφητής της ίδιας του της εμπειρίας. Την σκηνοθετεί και την διϋλίζει μέσα από τον ηθμό της μύησής του στην ενηλικίωση, παράγοντας ένα ιδιότυπο, μακροσκελές αρχιτεκτόνημα λέξεων που κινείται σε σπειροειδή τροχιά μέσα από τις «εξέχουσες» στιγμές του παρελθόντος του ώστε να συναντήσει το παρόν του. Όποιος δε αμφιβάλλει για το ότι η αρχιτεκτονική είναι μια «τέχνη του χρόνου», δεν έχει παρά να σταθεί στις αντηρίδες, στις αψίδες, στα τόξα, στα σταυροθόλια, στις κόγχες και στα βιτρώ αυτού του γραπτού αρχιτεκτονήματος και να παρατηρήσει τις μεταμορφώσεις που ο χρόνος επιφέρει στις διάφορες εκδοχές του αφηγηματικού λόγου.

alt

Για το εμβληματικό έργο του Marcel Proust, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (μτφρ. Παύλος Α. Ζάννας, Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία).

Του Νίκου Ξένιου

alt

Για τον 6ο τόμο, Η Αλμπερτίν αγνοούμενη, του Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, του Marcel Proust σε μετάφραση Παναγιώτη Πούλου.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Πού είχαμε μείνει; Α, ναι! Ο Μαρσέλ, αφηγητής σε πρώτο ενικό πρόσωπο της ζωής του εαυτού του στο Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (1913-27) του Μαρσέλ Προυστ (1871-1922), αφότου έχει περιγράψει το πώς (θυμάται να) έχει κλείσει στο σπίτι του την αγαπημένη του Αλμπερτίν καθώς και όλα όσα βιώνει ή φαντασιώνεται να βιώνει μαζί της (στην πέμπτη ενότητα του έργου, Η φυλακισμένη), βρίσκεται ξαφνικά προ ενός τρομερού απροόπτου: η Αλμπερτίν δραπετεύει (στην έκτη ενότητα του έργου, Η Αλμπερτίν αγνοούμενη). Προτού όμως ασχοληθούμε με την έκτη ενότητα (παραβλέποντας άλλα συμβάντα και εστιάζοντας στον έρωτα του Μαρσέλ για την Αλμπερτίν – εξάλλου, πέμπτη και έκτη ενότητα συναποτελούν το λεγόμενο «μυθιστόρημα της Αλμπερτίν»), ας βουτήξουμε μια ελληνική μαντλέν (π.χ. ένα κουλουράκι) στο ρόφημά μας, μήπως και θυμηθούμε κάπως τι έχει συμβεί μεταξύ τους.

proust-du-cote-de-chez-swann

Της Ελένης Καρρά

Εκατό χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Μαρσέλ Προυστ εξέδωσε, με δικά του έξοδα αφού όλοι οι εκδότες το είχαν απορρίψει, το βιβλίο του «Από τη μεριά του Σουάν» (Du côté de chez Swann). Φέτος, η παγκόσμια λογοτεχνική κοινότητα γιορτάζει αυτήν την επέτειο με ειδικές εκδόσεις, συνέδρια, φεστιβάλ, εκθέσεις.

proust250

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Φέτος υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα το διαβάσω όλο· ότι δεν θα σταματήσω στο σημείο όπου πεθαίνει η Αλμπερτίν· ότι κάθε φορά που θα ξεχνάω ένα πρόσωπο θα ανατρέχω στους προηγούμενους τόμους – δυο χιλιάδες πρόσωπα, επτά τόμοι, αν υπολογίσουμε και τον «Ξανακερδισμένο χρόνο». Τούτη τη χρονιά (annus mirabilis!) διάβασα λοιπόν το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Μαρσέλ Προυστ.

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ