Μάρτυς μου ο Θεός

[...]

Μπορεῖ νὰ εἶμαι μετρίου ἀναστήματος, ἀλλὰ φροντίζω τὸ μυαλό μου νὰ δουλεύει καὶ ἡ μελέτη συμβάλλει τὰ μάλα σ’ αὐτό, δυστυχῶς ὅμως λόγω τοῦ σακχάρου κουράζομαι πολὺ εὔκολα. Ἂν εἶχα ἕνα πτυχίο, ὅλα θὰ ἦταν ἀλλιῶς.

Ἔχω πάρει δύο ἐξαίρετα βιβλία: τὸ Ἐπίσκεψις πνευματικοῦ πρὸς ἀσθενὴ τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου καὶ τὸ Λόγοι εἰς τὴν προσευχὴν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, ἀλλὰ δὲν μπορῶ νὰ διαβάσω πάνω ἀπὸ τρεῖς σελίδες τὴ φορά, κι αὐτὲς μὲ τὸ ζόρι. Καθὼς πέφτω τὴ νύχτα στὸ κρεβάτι μου, αἰσθάνομαι τρομερὴ κόπωση καὶ θέλω νὰ ἠρεμήσω, νὰ χαλαρώσω, νὰ μὴ μοῦ μιλάει κανείς, ὥσπου γλυκὰ γλυκὰ νὰ παραδοθῶ στὸν Μορφέα. Κάνω βέβαια πρῶτα τὴν προσευχή μου, βάζω τὸ χέρι στὴν καρδιὰ καὶ λέω: «Θεέ μου, ἔχε ὑπὸ τὴν σκέπην σου τὴν οἰκογένειά μου καὶ σὲ μένα δῶσε ἠρεμία καὶ γαλήνη». Θέλω νὰ τὰ βρῶ μὲ τὸν ἑαυτό μου. Ὅταν τὰ βρίσκεις μὲ τὸν ἑαυτό σου, καταλαβαίνεις καὶ ποιὸς εἶσαι, καὶ ἢ προσγειώνεσαι ἢ ἀπογειώνεσαι καὶ λὲς «τώρα μπορῶ νὰ πετάξω μὲ τὸ ἀνεμόπτερο· νὰ κάνω ἑλιγμοὺς γερακίσιους πάνω ἀπὸ θάλασσες καὶ βουνὰ δίχως νὰ σκοτωθῶ».

Νὰ ἠρεμήσω θέλω, νὰ ξεχάσω τὰ ἄγχη μου, τὶς τράπεζες, τὴ δουλειά, τὸν Ἐξαποδῶ, τὴν Πατσαβουρόπιτα, τὴν Εὐμορφία καὶ ὅλο της τὸ σκυλολόι.

Ἐὰν παντρευόμουνα, θὰ ἤθελα μιὰ γυναίκα κοντὰ στὰ τριάντα πέντε, σεμνὴ καὶ χωρὶς ἐξτρὶμ ντύσιμο. Ἐγὼ αὐτὰ δὲν τὰ θέλω. Καὶ δὲν τὰ θέλω, κατὰ βάθος, γιὰ νὰ μὴ γίνει πολὺ ὡραία καὶ προκλητικὴ καὶ ποῦνε ὅλοι «ὁρίστε, πῆρε ὁ ἄχρηστος μιὰ γυναικάρα μὲ τὰ ὅλα της».

Θὰ προτιμοῦσα μιὰ Γαλλίδα (ἐκ Παρισίων τὸ ἐπιθυμητόν). Πιστεύω ὅτι στὸ γαλλικὸ αἷμα ταιριάζουν οἱ Ἑλληνίδες, ὅπως καὶ οἱ Γαλλίδες στοὺς Ἕλληνες. Θὰ μοῦ ἄρεσε περισσότερο ἂν γινόταν ὁ γάμος στὸ Παρίσι, ἀλλὰ ἀπαιτοῦνται πολλὰ ἔξοδα. Ἐπιπλέον, δὲν ξέρω ἂν θὰ μποροῦσαν νὰ ταξιδέψουν οἱ δικοί μου. Ὅμως καὶ ἡ Ρώσικη ἐκκλησία ἐδῶ εἶναι μιὰ χαρά. Ἀνθοστολισμένη αἴθουσα, δύο ἱερεῖς καὶ καλλίφωνη γυναικεία χορωδία νὰ ψάλλει ρώσικους ὕμνους βυζαντινοῦ στύλ. Μετὰ τὸ γάμο ἕνα γνήσιο παραδοσιακὸ γλέντι μὲ ὀρχήστρα ἐκ τῆς πατρίας Καρδίτσης. Ἀλλὰ νὰ μὴν τὸ παρατραβήξουμε. Γιὰ νὰ μπορέσω κι ἐγὼ νὰ χαρῶ τὴ νύφη. Κι αὐτὴ ἐμένα. Διότι τό ’χω ἀποφασίσει: δὲ θὰ ξαναπέσω σὲ κρεβάτι μὲ γυναίκα πρὶν ἀπὸ τὸ γάμο. Ἂς εἶμαι καὶ λίγο ταπεινὸς καλόγερος. Ὁ Θεὸς βλέπει τὰ πάντα, κι ὅταν παίρνω ἀέρα, μὲ τιμωρεῖ. Ἂς εἶμαι λίγο συμμαζεμένος.

Ὅπως μοῦ εἶχε πεῖ κάποτε ἡ μεγάλη μου ἀδερφή, «φόρα τὰ ροῦχα στὰ μέτρα σου». Καὶ εἶχε δίκιο. Δὲν μπορῶ νὰ φορέσω τριάντα ὀχτὼ νούμερο παπούτσι, ἀλλὰ οὔτε καὶ γαλόνια στρατηγοῦ. Δὲν εἶμαι οὔτε στρατηγὸς οὔτε ὅμως καὶ μικρὸ παιδὶ γιὰ μικρὸ παπουτσάκι.

Θὰ ἤθελα μιὰ ζωὴ νορμάλ, ἑνὸς ἀστοῦ τῆς δεκαετίας τοῦ ’20 ἢ τοῦ ’30. Μ’ ἕνα ἄνετο καὶ ζεστὸ σπίτι. Πέτρινο. Κατὰ προτίμηση νὰ ὑπάρχει καὶ πιάνο. Νὰ ἀκοῦμε οἰκογενειακῶς τὶς εἰδήσεις στὸ ραδιόφωνο ἐπιλεκτικὰ καὶ ὡραῖα. Εἶναι ἱερὴ αὐτὴ ἡ ὥρα γιὰ μένα. Νὰ τρῶμε χωρὶς νὰ μιλᾶμε. Ὅπως κάνουν οἱ γέροντες στὸ ῎Ορος. Μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι ἀντὶ ὅλη ἡ προσοχή μας νὰ εἶναι στραμμένη στὸν μοναχὸ-ἀναγνώστη ποὺ διαβάζει ἱστορίες, νὰ εἶναι στὸν σοβαρὸ παρουσιαστὴ εἰδήσεων (καὶ μὴ διαπλεκόμενο δημοσιογράφο). Ἡ ἐνημέρωση εἶναι κάτι τὸ ἱερό. Ἄσχετα ἂν στὴν Ἑλλάδα ἔχει ἐκπέσει καὶ ἔχει γίνει θέατρο, καὶ μάλιστα κακῆς ποιότητος. Ἔχει γίνει σόουμπιζ. Δυστυχῶς.

Ἤθελα νὰ ζῶ στὴν ἐποχὴ τοῦ Διονύση Παπαγιαννόπουλου, στὴν ἐποχὴ τοῦ Βασίλη Λογοθετίδη. Πολὺ θὰ ἤθελα νὰ εἶμαι γείτονας μὲ τὴ Γεωργία Βασιλειάδου. Νὰ καθόμαστε στὴ βεράντα της (ἐκείνη μὲ τὸ φακιόλι καὶ τὸ ρουμπινὶ κραγιὸν κι ἐγὼ μὲ τὴ ρὸμπ ντὲ σάμπρ μου) καὶ νὰ πίνουμε τὸ καφεδάκι μας. Νὰ τὴν ἀκούω νὰ μοῦ λέει ἱστορίες καὶ νὰ παρακαλάω νὰ μὴν τελειώσει ὁ καφές. Τὸ νερὸ νὰ μὴ ζεσταίνεται, νὰ εἶναι πάντα δροσερό. Καὶ τὸ συκαλάκι νὰ μοσχομυρίζει.

Ἡ μεγάλη μου ἀδερφὴ ἦταν πάντα αὐστηρή. Ὅταν ἄρχισαν τὰ τηλέφωνα μὲ τὴν Εὐμορφία, εἶχε γίνει ἔξω φρενῶν. Εἶχε καταλάβει, μὲ τὴ γυναικεία της διαίσθηση, ὅτι ἡ ἄλλη ἤθελε νὰ μὲ τυλίξει στὰ δίχτυα της καὶ προσπαθοῦσε νὰ μὲ προστατεύσει. Ἐγὼ ὅμως αὐτὸ δὲν μποροῦσα νὰ τὸ συνειδητοποιήσω τότε, ὁ ἔρωτας μοῦ εἶχε θολώσει τὸ μυαλό. Ὅταν πῆγα στὸ Λονδίνο γιὰ νὰ βρῶ σπίτι στὴ λεγάμενη, τηλεφώνησε ἡ μάνα της στοὺς δικούς μου καὶ ζήτησε τὸ κινητό μου. Δὲν εἶχα πεῖ σὲ κανέναν ποῦ πάω, ἀπ’ αὐτὴν τὸ ἔμαθε ἡ ἀδερφή μου κι ἄφρισε.

«Δὲν ξέραν τί πᾶς νὰ κάνεις ἐκεῖ; Ἀπὸ ποῦ κι ὣς ποῦ ψάχνεις ἐσὺ σπίτι γιὰ τὴν κόρη τους; Τί εἶσαι, τὸ σκλαβάκι τους; Σοῦ περισσεύουν τὰ λεφτά, Χρυσοβαλάντη; Ἔχεις τρελαθεῖ ἐντελῶς;» οὔρλιαζε στὸ τηλέφωνο κι ἐγὼ δὲν ἔβγαζα ἄχνα.

Δὲ θέλω νὰ θυμᾶμαι αὐτὲς τὶς πικρὲς στιγμές· τὶς στιγμὲς τοῦ παγκρατιώτικου καταστροφικοῦ ἔρωτα. Θέλω νὰ τὶς διαγράψω ἀπὸ τὴ μνήμη μου.

Τώρα ἡ ζωή μου ἔχει ἀλλάξει, ἀλλὰ τόσα χρόνια περιστρεφόταν γύρω ἀπὸ τὰ πορνεῖα. Πάντα κυνηγοῦσα τὶς ὡραῖες γυναῖκες καὶ πίστευα ὅτι θὰ καταφέρω νὰ τὶς ἀποκτήσω. Δὲ γίνεται ὅμως· τὸ πράγμα (τώρα πλέον τὸ ἔχω ἐμπεδώσει) θέλει μεγάλη μαεστρία, κι ἐγὼ δὲν τὴ διαθέτω. Μόνο ἐπὶ πληρωμῇ μπορῶ νὰ ἔχω αὐτὴ τὴν ἄνεση. Τί φταίει; Φταίει ἡ ἐμφάνισή μου. Δὲ φοράω κοκέτικα ροῦχα, δὲ φοράω ἀρώματα, δὲν ἔχω παρέες ποὺ νὰ εἶναι χύμα, δηλαδὴ κοπέλες ποὺ κουβεντιάζεις μιὰ χαρὰ μαζί τους κι ὕστερα σοῦ λένε «ζαλίστηκα», καὶ προσφέρεσαι νὰ τὶς πᾶς μὲ τὸ ἁμάξι στὸ σπίτι ἀλλὰ στὸ δρόμο λοξοδρομεῖτε γιὰ τὸ ξενοδοχεῖο κι ὅλα μέλι γάλα. Ἐγὼ στὴν κατάσταση ποὺ εἶμαι οὔτε ἁμάξι ἔχω οὔτε λεφτὰ γιὰ ξενοδοχεῖο.

Εἶδα στὸ ὄνειρό μου τὸν κύριο Γρηγόρη, παλιό μου προϊστάμενο στὴν «Ἀνάθεση». Μὲ ἀγαποῦσε πολύ, μ’ ἄφηνε νὰ φεύγω νωρίτερα ἀπ’ τὴ δουλειά, μοῦ ’δινε χαρτζιλίκι καὶ μοῦ εἶχε ἀγοράσει σκάκι, τάβλι καὶ γκρινιάρη.

«Ἐσὺ εἶσαι παιδί», μοῦ ἔλεγε, «καὶ τὰ παιδιὰ πρέπει νὰ παίζουν. Ὁ δάσκαλος διδάσκει, ὁ ἡγούμενος καθοδηγεῖ, ὁ ποιμὴν ποιμαίνει καὶ τὸ παιδὶ παίζει».

Θυμᾶμαι, λίγο πρὶν πεθάνει, εἶχε περάσει ἀπ’ τὸ σπίτι καὶ τοῦ ἔβαλα στὴν τσέπη κρυφὰ εἴκοσι χιλιάδες. Εἶχε μείνει ἄνεργος γιὰ μεγάλο χρονικὸ διάστημα, καὶ τὸν τελευταῖο καιρὸ ζοῦσε μὲ μιὰ ἀναπηρικὴ ψευτοσύνταξη, λόγω καρκίνου. Αὐτὸς ποὺ κάποτε ἦταν ἄρχοντας καὶ βοηθοῦσε ὅλους ὅσους εἶχαν ἀνάγκη.

Ὅταν τὸν θυμᾶμαι, λέω πάντα μέσα μου: «Ποῦ εἶσαι κυρ-Γρηγόρη μὲ τὰ καλαμπούρια καὶ μὲ τὶς πλάκες σου. Ἐσὺ μοῦ ἔμαθες τὴ δουλειά (ἦταν ὁ πιὸ ἀξιόλογος τεχνίτης τοῦ κλάδου μας), ἐσὺ μοῦ ἔμαθες πολλά. Ποῦ εἶσαι τώρα;».

Πικράθηκα πολὺ ὅταν πέθανε, ἔκλαιγα ἐπὶ μέρες. Δυστυχῶς τὸ ἔμαθα ἕνα μήνα μετά. Κι ἐκείνη τὴ στιγμὴ αἰσθάνθηκα ὅτι κάποιος μοῦ ἔσκισε τὴν καρδιά, ὅτι πῆρε ἕνα κομμάτι μου κι ἔφυγε γιὰ πάντα. Σὰν τὸ χαρταετὸ τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας ποὺ στέκει ψηλὰ καὶ τὸν καμαρώνεις, κι ἂν κάποια στιγμὴ κοπεῖ ὁ σπάγκος ὁ ἀετὸς δὲν πέφτει ἀλλὰ ἀνεβαίνει ἀκόμα πιὸ ψηλὰ καὶ χάνεται ἀπ’ τὰ μάτια σου, ἔτσι κάποιο χέρι ἔκοψε τὸ σπάγκο καὶ ὁ κυρ-Γρηγόρης ἔφυγε μακριά, γιὰ πάντα. Θέλω νὰ τὸν συναντήσω στὴν ἄλλη ζωή. Λέει τὸ Εὐαγγέλιο ὅτι θὰ σηκωθοῦν οἱ δίκαιοι καὶ θὰ ψάλλουν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Εἴθε νὰ εἴμαστε μαζὶ ψάλτες στὴ χορωδία τοῦ Ὑψίστου καὶ νὰ ψέλνουμε, ὅπως ὅλοι, μετὰ τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἁγίων «Ὡσαννά».

Ὅταν πηγαίνω στὴν ἐκκλησία πάντα τὸν μνημονεύω: «Ὑπὲρ ἀναπαύσεως τοῦ ταπεινοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ Γρηγορίου» — καὶ νιώθω κάθε φορὰ τὸ ἴδιο τσίμπημα στὴν καρδιά.

Λέω ὅτι τιμώντας τὴ μνήμη του δὲν πρέπει νὰ ἀλλάξω δουλειά, ἀλλὰ σὰν καλὸς στρατιώτης νὰ παραμείνω ἐπὶ τῶν ἐπάλξεων, ὡς γνήσιος συνεχιστὴς τῶν πνευματικῶν ἀξιῶν ποὺ παρέλαβα ἀπὸ αὐτὸν καὶ νὰ τὶς ἔχω πολύτιμο φυλαχτό. Ὅπως ὁ τραπεζίτης, στοῦ ὁποίου τὴ θυρίδα ἔχεις ἐμπιστευθεῖ ἕνα κόσμημα μεγάλης ἀξίας δὲν τὸ δίνει πουθενὰ ἀλλὰ τὸ φυλάσσει ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ, ἔτσι κι ἐγώ, αὐτὰ ποὺ πῆρα ἀπὸ τὸν κυρ-Γρηγόρη δὲν τὰ δίνω, τὰ κρατάω γιὰ νὰ εἶμαι ἕνας πνευματικὸς τραπεζίτης τῆς τυπογραφίας καὶ τῆς ἐκδοτικῆς ἐν Ἑλλάδι δραστηριότητος.

Θὰ ἤθελα νὰ κάνω παιδιὰ γιὰ τρεῖς λόγους: πρῶτον, γιατὶ ὁ Θεὸς εἶπε «αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε», δεύτερον, γιὰ νὰ μὲ φροντίσουν στὰ γεράματα καί, τρίτον, γιὰ νὰ δώσω χαρὰ στοὺς γονεῖς μου. Λαχταρᾶνε τόσο πολὺ ἐγγόνια ἀπ’ τὸ γιό τους. Εἶναι τὸ μόνο ποὺ μπορῶ νὰ τοὺς χαρίσω, ἀφοῦ λεφτὰ δὲν κατάφερα νὰ τοὺς προσφέρω μέχρι τὰ πενήντα μου. Δυστυχῶς. Μόνο λύπες εἶχα γι’ αὐτοὺς μέχρι τώρα, ἂς τοὺς δώσω ἐπιτέλους καὶ λίγη χαρά.

Θὰ ἤθελα νὰ κάνω ὅσα παιδιὰ μοῦ δώσει ὁ Θεός. Ἂν εἶχα τὴ δυνατότητα τὴν οἰκονομική, δὲ θὰ μὲ πείραζε νὰ κάνω καὶ τρία καὶ τέσσερα καὶ πέντε. Καὶ νὰ διέθετα κι ἕνα μεγάλο σπίτι γιὰ νὰ μένουμε ὅλοι μαζί — ἀκόμα κι ὅταν τὰ παιδιὰ μεγαλώσουν, νὰ μὴ μοῦ ποῦν «πατέρα, ἄντε γειὰ χαρά», διότι αὐτὸ τὸ πράγμα ἐγὼ δὲν τὸ ἔχω κάνει στὸν πατέρα μου καὶ δὲ θὰ ἤθελα ὁ Πανάγαθος νὰ μοῦ δώσει τέτοιο πικρὸ ποτήρι. Θὰ ἤθελα νὰ μένουν μαζί μου καὶ νὰ ἀκοῦνε τὶς ἐμπειρίες τοῦ τρελομπαμπᾶ τους — ὄχι νὰ φύγουν μακριά. Θὰ μὲ στενοχωροῦσε πάρα πολύ. Ἐκτὸς κι ἂν εἶχα λεφτὰ καὶ τὰ ἔστελνα γιὰ σπουδὲς στὸ ἐξωτερικό. Τότε θὰ πήγαινα μιὰ φορὰ τὸ μήνα νὰ τὰ βλέπω. Κι ὕστερα θὰ ἐπέστρεφαν στὴ σιγουριὰ τοῦ πατρικοῦ σπιτιοῦ. Πάντα ἕνας γονιὸς θέλει τὰ παιδιά του δίπλα του.

Θὰ προτιμοῦσα περισσότερο ἀγόρια παρὰ κορίτσια, γιατὶ τὰ κορίτσια εἶναι πιὸ ἀχαλίνωτα καὶ κάνουν τοὺς μπαμπάδες ὅ,τι θέλουν. Εἶναι πιὸ δύσκολο νὰ χαλιναγωγήσεις ἕνα θηλυκὸ παρὰ ἕνα ἀρσενικό.

Ναί. Ἔτσι νὰ πέρναγε ἡ ζωή μου ρομαντικά, νὰ κάναμε ἀτελείωτες βόλτες στὶς τεράστιες λεωφόρους τοῦ Παρισιοῦ. Καὶ νὰ καθόμασταν στὰ περίκομψα καφὲ καὶ ἑστιατόρια ὅπου ἐπικρατεῖ ἀπόλυτη ἡσυχία, διότι οἱ Γάλλοι συζητᾶνε χαμηλόφωνα, ἔχουν τρόπους αὐτοί — κρατᾶνε τοὺς τύπους (ἄσχετα ἂν σὲ θάβουν στὰ μουλωχτά). Νὰ καθόμαστε ὅλη ἡ οἰκογένεια σ’ ἕνα ἀπ’ τὰ ὡραῖα μαγαζιὰ τῆς Σαὶν Ζερμαίν, νὰ τοὺς παραγγέλνω ὅ,τι ἐπιθυμοῦν, νὰ πληρώνω καὶ νὰ δίνω καὶ γερὸ πουρμπουάρ. Γενικά, θὰ ἤθελα πάρα πολὺ νὰ μὲ ἀγαπᾶνε τὰ παιδιά μου. Ἀνιδιοτελῶς.

Εἶναι πολὺ βασικὸ ὁ πατέρας νὰ ἔχει ἐμπιστοσύνη στὰ παιδιά του καὶ νὰ μὴ λέει «ὤχ, τὸ παιδί μου περιμένει νὰ πεθάνω γιὰ νὰ μὲ κληρονομήσει». Δυστυχῶς, πολὺς κόσμος στέλνει τοὺς γονεῖς του στὰ γηροκομεῖα γιὰ νὰ τοὺς ἀφαιρέσει στὴν οὐσία τὸ μάνατζμεντ. Ὄχι τὴν κυριότητα ἀλλὰ τὸ μάνατζμεντ. Αὐτὸ γιὰ μένα εἶναι οἰκτρό. Ἐγὼ θέλω τὴν εὐλογία τοῦ πατέρα μου.

Ὁ Θεὸς βλέπει — διότι Αὐτὸς ἔφτιαξε τὸν ἄνθρωπο, Αὐτὸς τὸν καθοδηγεῖ, Αὐτὸς τὸν προστατεύει. Τί νόημα ἔχει νὰ φάω ἐγὼ τὸ σπίτι ἀπὸ τὸν πατέρα μου καὶ νὰ βρεθεῖ μιὰ Οὐκρανέζα καὶ νὰ μοῦ τ’ ἁρπάξει σὲ ἕξι μῆνες; Εἶναι διπλὸ τὸ ἔγκλημα. Καὶ τὸ ἔγκλημα τῆς στυγνῆς ὑφαρπαγῆς ἀλλὰ καὶ τὸ μέγα ἔγκλημα τῆς σπατάλης. Διπλό. Ὁπότε λέω, ἐντάξει, ἐγὼ δὲν ἔχω πολλὰ οὔτε καὶ χρειάζομαι — ὁ Θεὸς μὲ ταΐζει, ὁ Θεὸς μὲ προσέχει, κι ἐγὼ προσπαθῶ νὰ περνάω καλά. Γιατὶ, ὅπως πολὺ σωστὰ λένε καὶ οἱ Ρῶσοι, ἂν εἶσαι χωρὶς γυναίκα, χωρὶς κρασὶ καὶ χωρὶς φαγητό, τουλάχιστον νὰ περνᾶς καλά. Αὐτὸ θέλω κι ἐγὼ ἀπὸ τὴ ζωή μου, νὰ περνάω καλά. Τίποτε ἄλλο. Καὶ σὲ σύζυγο ἐξ Ἀγγλίας (τοῦ Λονδίνου κατὰ προτίμηση) δὲ θὰ ἔλεγα ὄχι, γιατὶ αὐτὲς γεννᾶνε καλὰ παιδιὰ καὶ κατάξανθα.

[...]