Του Γιώργου Μητρόπουλου
Είστε έτοιμοι να παίξετε σε ένα θεατρικό video game, να μπείτε σε ένα λαβύρινθο δωματίων και αφηγήσεων με μόνο οδηγό μια ταμπλέτα; Αυτή τη συναρπαστική εμπειρία, που έρχεται από το μέλλον, μας προσφέρει η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, φέρνοντας στην Ελλάδα το Situation Rooms των Γερμανών Rimini Protokoll.
Το θέατρο της ψηφιακής εποχής είναι πλέον εδώ, είναι προσωποποιημένο και αφορά τον κάθε θεατή ξεχωριστά, ο οποίος συμμετέχει στη δράση, χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες και νέα μέσα για να καταδυθεί σε ένα πολυμεσικό σύμπαν, το οποίο απαιτεί νέο τρόπο θέασης του θεάματος, διαφορετική σχέση με το σκηνικό γίγνεσθαι, θέτοντας σε νέο επίπεδο την επαφή του με την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Αυτό είναι και το περίγραμμα του Fast Forward Festival, του φεστιβάλ στο πλαίσιο του οποίου εντάσσεται η συγκεκριμένη παράσταση.
Είκοσι καταστάσεις, είκοσι ζωές, είκοσι ρόλοι περιμένουν θεατή για τους παίξει
Για τις ανάγκες της, η Στέγη χρειάστηκε να μετακομίσει στο κτίριο 56 του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Εκεί, η γερμανική ομάδα έχει στήσει μια τεράστια εγκατάσταση με δωμάτια, όπου συμβαίνουν διαφορετικές καταστάσεις, ζουν και «αναπνέουν» εικονικά αληθινοί άνθρωποι και αναπαριστούνται ιστορίες από διαφορετικά μέρη του πλανήτη. Πρωταγωνιστές του έργου είναι είκοσι πραγματικά πρόσωπα, οι ζωές των οποίων έχουν «χαραχτεί» από τη χρήση όπλων. Μέσα από την έξυπνη τοποθέτησή τους στο χώρο, οι ζωές αυτές διασταυρώνονται.
Είκοσι θεατές καλούνται κάθε φορά να μπουν στον κόσμο αυτών των 20 χαρακτήρων. Θα συναντήσουν, θα υποδυθούν δέκα από αυτούς. Πριν εισέλθουν στην εγκατάσταση, ο καθένας από τους συμμετέχοντες οπλίζεται με ένα iPad, μέσα από το οποίο θα δει, θα βιώσει, θα συμμετάσχει στις ζωές των χαρακτήρων που θα ερμηνεύσει. Η ταμπλέτα θα είναι ο οδηγός του στην περιήγηση, παρέα με τα ακουστικά που τη συνοδεύουν. Αυτή είναι που τον οδηγεί μέσα στο χώρο, βάζοντάς τον να κάνει πράγματα, να ακούσει ιστορίες, να υποδυθεί ρόλους. Ο κάθε θεατής είναι μόνος του σ' αυτή τη διαδρομή, αλλά ταυτόχρονα συμμετέχει σε δράσεις και αφηγήσεις, στις οποίες συναντά τους υπόλοιπους θεατές, αλληλεπιδρώντας μαζί τους, έτσι ώστε να ξεδιπλωθεί όλο το κουβάρι της αφήγησης.
Μπαίνοντας στην εγκατάσταση με την εντολή που σου δίνει η φωνή από το iPad, συναντάς ένα εντυπωσιακό σκηνικό από μικρά δωμάτια, σκάλες, ασανσέρ, γραφεία εταιριών, χώρους δοκιμής όπλων, μια σχολική αίθουσα, τη συνοριακή γραμμή στη Λωρίδα της Γάζας και πολλά άλλα περιβάλλοντα που μιλούν για τα όπλα, τον κόσμο της βίας, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, τη σύγχρονη τρομοκρατία, την πολεμική βιομηχανία. Οι είκοσι ήρωες αυτής της παράστασης εργάζονται, πολεμούν, έχουν σχέση με αυτούς τους χώρους.
Εικονική αναπαράσταση ή ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα;
Αναλαμβάνεις ρόλους που δεν περιμένεις. Μπαίνεις στην ψυχοσύνθεση απλών καθημερινών ανθρώπων που στην πραγματική ζωή ιδεολογικά σιχαίνεσαι και πολιτικά είσαι αντίθετος.
Οι συνεντεύξεις που έχουν κάνει οι Rimini Protokoll από αυτούς τους είκοσι αληθινούς χαρακτήρες είναι εντυπωσιακές, καθώς φωτίζουν την ψυχοσύνθεση, την προσωπικότητα, τη διαδρομή και τα πιστεύω των ανθρώπων που σχετίζονται με αυτόν τον κόσμο των όπλων: πρόκειται για εμπόρους όπλων, φωτογράφους πολεμικών αναμετρήσεων, στρατιώτες, δικηγόρους, βουλευτές της Αριστεράς, κατασκευαστές οπλικών συστημάτων, μετανάστες που ξεριζώθηκαν λόγω πολεμικών αναμετρήσεων κ.ά. Οι ιστορίες τους ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια σου, στην ταμπλέτα που κρατάς στα χέρια σου. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι μερικοί από αυτούς συμμετέχουν και στις ιστορίες που βλέπουμε στις ταμπλέτες μας: παίζουν τον εαυτό τους. Όσοι δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν, αντικαταστάθηκαν από ηθοποιούς, που μοιάζουν στα αυθεντικά πρόσωπα.
Η σαρωτική επίδραση της χρήσης των όπλων
Ο θεατής παίζει τους ρόλους τους, ακολουθεί τις οδηγίες τους: φορέσαμε λοιπόν αλεξίσφαιρα γιλέκα για να δοκιμάσουμε την ποιότητά τους πριν μας τα πουλήσουν, κατασκευάσαμε εξαρτήματα όπλων, πέσαμε στο έδαφος ως θύματα πυροβολισμού, μπήκαμε στη θέση ενός ισραηλινού ελεύθερου σκοπευτή, ξαπλωμένοι ασκηθήκαμε στην σκοποβολή, δοκιμάσαμε σούπα, στείλαμε ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος για να βομβαρδίσει μια λαϊκή σύναξη στο Πακιστάν. Όλα αυτά ακολουθώντας κατά γράμμα τη φωνή που μας καθοδηγεί μέσα από την ταμπλέτα. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η διασύνδεση αυτών των δωματίων, πράγμα που αποκαλύπτει το βάθος της ερευνητικής δουλειάς που έκανε ο Ντάνιελ Βέτζελ και η ομάδα του. Η δράση που κάνεις στο ένα δωμάτιο επηρεάζει τη δράση που κάνει ένας άλλος θεατής σε κάποιο άλλο δωμάτιο. Κι αυτό το αντιλαμβάνεσαι, όταν παίξεις και εσύ με τη σειρά σου το ρόλο που είχε ο άλλος θεατής. Κάθε ιστορία, η οποία ξετυλίγεται μπροστά σου διαρκεί επτά λεπτά, πριν ολοκληρωθεί και ξεκινήσει η επόμενη. Συνολικά κάθε θεατής παίζει σε δέκα ιστορίες. Και το «παίζει» είναι κυριολεκτικό. Είσαι πρωταγωνιστής σε ένα βίντεο γκέιμ με πολλούς παίκτες, συμμετέχεις στην αναπαράσταση πολυσύνθετων γεγονότων σε διάφορες γωνιές του πλανήτη. Παίρνεις μέρος σε μια επαυξημένη πραγματικότητα, αναλαμβάνοντας ρόλους που δεν περιμένεις. Μπαίνεις στην ψυχοσύνθεση απλών καθημερινών ανθρώπων που στην πραγματική ζωή ιδεολογικά σιχαίνεσαι και πολιτικά είσαι αντίθετος.
Στα 70 λεπτά που κρατά η κινηματογραφική αφήγηση, στην οποία πρωταγωνιστείς, αντιλαμβάνεσαι μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των είκοσι χαρακτήρων πώς είναι η πραγματική ζωή τους, πέρα από κάθε ηθικολογική διάσταση, χωρίς καμιά κλίμακα άσπρου-μαύρου. Καταλαβαίνεις τι σημαίνει να σκοτώνεις, να δολοφονείς, να ζεις και να υπηρετείς τον κόσμο της βίας. Ζεις κυριολεκτικά το θέατρο των συγκρούσεων, παίρνεις μέρος όχι μόνο στο θέατρο, αλλά και στον πόλεμο.
Οι Rimini Protokoll καταφέρνουν για άλλη μια φορά μέσα από αυτό το θέατρο-ντοκουμέντο να μιλήσουν με εξαιρετικά διεισδυτικό τρόπο για σημαντικά πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα της εποχής μας βάζοντας κάθε έναν από τους είκοσι θεατές που συμμετέχουν σε κάθε παράσταση κυριολεκτικά στο πετσί του ρόλου, στο πετσί των αληθινών χαρακτήρων. Πρόκειται για μια μοναδική εμπειρία, εντελώς εξατομικευμένη, η οποία απευθύνεται στον κάθε συμμετέχοντα ξεχωριστά, κάνοντάς τον να προβληματιστεί με έναν έξυπνο, υπόγειο τρόπο για το τι συμβαίνει πραγματικά γύρω του, για το πώς κάποιες αποφάσεις του μπορούν να επηρεάσουν άλλους ανθρώπους κάπου αλλού πάνω στη γη. Πρόκειται ίσως για το πιο επίκαιρο πολιτικό θέατρο που βλέπουμε αυτή την εποχή, το οποίο έρχεται από το μέλλον.
Fast Forward Festival | Rimini Protokoll: Situation Rooms
Διάρκεια: Μέχρι 3 Μαΐου 2014
Ώρες παραστάσεων: 14:00 | 16:00 | 18:00 | 20:00 | 22:00
Κέντρο Πολιτισµού «Ελληνικός Κόσµος», Πειραιώς 254
Λοιπές οδηγίες για την παράσταση:
Αγορά εισιτηρίων www.sgt.gr, στο Κέντρο Πολιτισµού «Ελληνικός Κόσµος», Πειραιώς 254, Ταύρος (Κτίριο 56, Είσοδος Γ'), εφόσον υπάρχει διαθεσιμότητα για τη συγκεκριμένη παράσταση.
Η παράσταση είναι κατάλληλη για άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών.
Πληροφορίες: Τ. 212 2549056
Εισιτήρια: 15 ευρώ, 10 ευρώ (φοιτ.), 5 Ευρώ (άνεργοι)
Ποιοι είναι οι Rimini Protokoll
Η Χέλγκαρτν Χάουγκ, ο Στέφαν Κέγκι και o Ντάνιελ Βέτζελ ίδρυσαν το 2002 την θεατρική ομάδα Rimini Protokoll στην οποία γράφουν και σκηνοθετούν. Η πολυεπίπεδη παράσταση "Situation Rooms" είναι ένα σχόλιο σχετικά με τη βιομηχανία των όπλων, τη χρήση τους και τις δραματικές επιπτώσεις τους στη ζωή των ανθρώπων. Έχει βραβευτεί σε διάφορα φεστιβάλ. Έδρα τους είναι το Βερολίνο αλλά ταξιδεύουν με τις παραστάσεις τους σε όλον τον κόσμο.