Για τρεις από τις παραστάσεις του 6ου Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων, το οποίο πραγματοποιήθηκε 1 και 2 Μαρτίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.
Του Νίκου Ξένιου
Ένα ακόμη αφιέρωμα της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση στους νέους έλληνες χορογράφους. Τα πιο εκφραστικά μέλη του ανθρώπινου σώματος –τα χέρια– αξιοποιούνται με τον καλύτερο τρόπο στη χορογραφία «ΑΤΜΑ» της Δανάης Δημητριάδη και του Διονύσιου Αλαμάνου. Η χορογραφία της Μαργαρίτας Τρίκκα «a punch of losers» στην Κεντρική Σκηνή είναι μια φρέσκια, νεανική παρέμβαση χωρίς ιδιαίτερες φιλοδοξίες. Η χορογραφία «Brighter» της Μυρτώς Γράψα δεν κομίζει κάποια καινοτομία στις χορογραφικές μας παραστάσεις, ωστόσο ξεχωρίζει για τη λάμψη και την αισιοδοξία της.
Επίσης, στον πειραματικό χώρο του υπογείου της Στέγης παρουσιάστηκε η παράσταση «Dépaysement» («Αποτοπισμός») από την Ομάδα Ροπής (Εύα Παπαδοπούλου, Αναστασία Χίντζογλου, Νίκος Καλύβας και Μιχάλης Παρασκάκης), ενώ η παρουσία των νέων χορογράφων έκλεισε με την παράσταση «Mainstage» της Έλενας Αντωνίου.
Η άρτια σκηνική υποστήριξη των χορογραφιών είναι αναμφισβήτητη, παραμένει όμως υπό συζήτησιν το αν εκπροσωπούνται επαρκώς τα νέα χορευτικά σχήματα πειραματικού χαρακτήρα σε αυτό το αφιέρωμα, που φέτος συμπληρώνει τον έκτο του χρόνο.
Καθώς το σώμα παίρνει χίλιες ζωϊκές μορφές
Τα μυώδη ανδρικά χέρια, οι καρποί και τα δάχτυλα του Διονύσιου Αλαμάνου πλαισιώνουν προστατευτικά τα λυρικά, ασκητικά γυναικεία χέρια της Δανάης Δημητριάδη και η αντιπαράθεση του ζωϊκού στο ανθρώπινο δηλώνει τον παραπληρωματικό χαρακτήρα φύσης και πολιτισμού.
Τα χέρια των δύο ερμηνευτών μεταμορφώνονται με τη βοήθεια των κατάλληλων φωτισμών και συμμετέχουν σε μια σειρά αυστηρά χορογραφημένων ενοτήτων υψηλών τεχνικών απαιτήσεων: το ανθρώπινο σώμα φαίνεται ως προέκταση των χεριών, που γίνονται αυτόνομοι οργανισμοί μέσα στον χώρο, αναπλάθουν τις κινήσεις της οντογένεσης: γίνονται πτερύγια, φτερά, δαγκάνες και κινούμενα μέλη φανταστικών οντοτήτων, τέλος αυτονομούνται και, τρόπον τινά, «ζωοποιούνται». Τα μυώδη ανδρικά χέρια, οι καρποί και τα δάχτυλα του Διονύσιου Αλαμάνου πλαισιώνουν προστατευτικά τα λυρικά, ασκητικά γυναικεία χέρια της Δανάης Δημητριάδη και η αντιπαράθεση του ζωϊκού στο ανθρώπινο δηλώνει τον παραπληρωματικό χαρακτήρα φύσης και πολιτισμού. Αυτό το δίπολο είναι μια προβληματική που έχουμε συχνά παρακολουθήσει στη σφαίρα της διεθνούς χορογραφίας: το θετικό, όμως, στη χορογραφία αυτήν είναι πως κατορθώνει να διηθήσει τα χαρακτηριστικά της φύσης και να συνθέσει αρμονικά μια σειρά εξελικτικών μοτίβων σχολιάζοντας τον κύκλο της ζωής και ανακεφαλαιώνοντας τα μοτίβα αυτά με αντίστροφη πορεία.
Ο τίτλος «ΑΤΜΑ» παραπέμπει στον «πραγματικό ή ανώτερο εαυτό» της σανσκριτικής, στον βιοσοφικό στόχο που οφείλει κανείς να θέσει ώστε να επιδιώξει τη «φώτιση». Έτσι, κάθε νέα ονειρική διαμόρφωση του φωτός βγάζει τη χορογραφία «εκτός χρόνου» (Llorenç Parra) συνιστά σχόλιο στην αντίθεσή της προς το σκοτάδι, απορροφά το περίγραμμα του σώματος μέσα σε μαύρους μανδύες προβάλλοντας τα γυμνά μέρη (χέρια, πόδια και κεφάλι) και κινητοποιεί τον σκηνικό χώρο. Η μουσική επένδυση του Κωνσταντίνου Σκουρλή εντείνει τον υποβλητικό χαρακτήρα αυτής της σύνθεσης, ενώ τα λιτά κοστούμια της Βάγιας Νικολακοπούλου επιβάλλουν ιερατικό χαρακτήρα στην τελετή που τεκταίνεται επί σκηνής.
Το «ΑΤΜΑ» έκανε πρεμιέρα στην One Dance Week της Φιλιππούπολης και πρόκειται να περιοδεύσει σε Ευρώπη και Ασία. Απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, η Δανάη Δημητριάδη έχει χορέψει σε ρεπερτόριο Άκραμ Καν, Άντον Λάτσκι και Μάρθα Γκράχαμ. Από τον χώρο των πολεμικών τεχνών προερχόμενος, ο Διονύσιος Αλαμάνος φοίτησε επίσης στην Κ.Σ.Ο.Τ και συνεργάστηκε με τον Άντον Λάτσκι. Και οι δύο είναι ενεργά μέλη της Hellenic Dance Company. Τον Ιούνιο επίκειται μια σημαντική συμπαραγωγή τους με το Theater Rotterdam.
Φωτογραφία © Μάνος Αρβανιτάκης |
Ήττα με χιούμορ και σαρκασμό
Ερμηνεύουν έξι διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του βιώματος της ήττας μέσα στην πορεία της ανθρώπινης ιστορίας: λυσσασμένη αντίσταση μέχρι τέλους, μελαγχολία της αντίστασης με επίγνωση της τελικής έκβασης, διστακτική εξέγερση, σταδιακή υποχώρηση με αξιοπρέπεια, άτακτη υποχώρηση και πτώση στο έδαφος, απόλυτη κατάρρευση με δυνατό γέλιο.
Έξι χορευτές βαδίζουν μετωπικά προς τους θεατές στη χορογραφία της Μαργαρίτας Τρίκκα για 50 ολόκληρα λεπτά: «μια ομάδα από χαμένους ανθρώπους» σημειώνουν τη ρυθμική αυτού του παλινδρομικού βαδίσματος, που προβάλλει τη συγκινητική επιμονή με βήματα μπρος και πίσω και προσδίδει πεισματική διάθεση στη σταδιακή τους ήττα («a punch of losers» είναι ο τίτλος της παράστασης). Ο επαναληπτικός χαρακτήρας της χορογραφίας αυτής υποστηρίζεται επάξια από τους έξι ερμηνευτές (Κάντυ Καρρά, Χαρά Κότσαλη, Κωνσταντίνο Παπανικολάου, Δημόκριτο Σηφάκης, Κατερίνα Σπυροπούλου και Αλέξη Τσιάμογλου), που ερμηνεύουν έξι διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του βιώματος της ήττας μέσα στην πορεία της ανθρώπινης ιστορίας: λυσσασμένη αντίσταση μέχρι τέλους, μελαγχολία της αντίστασης με επίγνωση της τελικής έκβασης, διστακτική εξέγερση, σταδιακή υποχώρηση με αξιοπρέπεια, άτακτη υποχώρηση και πτώση στο έδαφος, απόλυτη κατάρρευση με δυνατό γέλιο.
Η συσπείρωση και ανάπτυξη αυτής της κινούμενης μάζας ανθρώπων, η έγερση μιας αντίστασης σε εναλλαγή με την πτώση και την παραίτηση, η αναζωπύρωση της μαχητικότητας σε εναλλαγή με μια φιλοσοφική ενατένιση του γελοίου και ανώφελου χαρακτήρα κάθε μάχης, προσδίδουν σαρκαστικό χαρακτήρα στην μινιμαλιστική αυτήν σύνθεση, που κλείνει με το μοτίβο του δυνατού γέλιου. Η δραματουργική επεξεργασία της Δήμητρας Μητροπούλου, η μουσική επένδυση των Sancho 003 και Φώτη Σιώτα επιστρατεύει ηλεκτρονικά μοτίβα και δημοτικό τραγούδι. Οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου αρμόζουν απόλυτα στη σύλληψη της χορογράφου, ενώ τα στοιχεία ενδυματολογίας που προσθέτει η Άρτεμις Φλέσσα είναι κάποιες χρωματικές ποιότητες ενδιαφέρουσες.
Η χορογράφος και περφόρμερ Μαργαρίτα Τρίκκα έχει συνεργαστεί με πλειάδα χορογράφων και θεσμών, ενώ διδάσκει εδώ και δώδεκα χρόνια σύγχρονο χορό και αυτοσχεδιασμό. Επίσης, είναι ιδρυτικό μέλος της Prolet OCD Dance Co, παραγωγές της οποίας συμμετέχουν σε διεθνή φεστιβάλ.
Φωτογραφία © Αλέκος Μπουρελιάς και Χρήστος Μπουρελιάς |
Τι πιο λαμπερό από το λευκό;
Το έργο μιλά για την ηδονή, τον πόνο και την ευτυχία, φέρνοντας τις τέσσερεις γυναίκες σε αντιπαράθεση και παράγοντας διαφορετικές σχέσεις αμοιβαίας επιβολής και υποταγής.
Στη Μικρή Σκηνή, η χορογράφος Μυρτώ Γράψα μαζί με τις καλές χορεύτριες Ιωάννα Αποστόλου, Δήμητρα Βλάχου και Αμαλία Κοσμά ερμηνεύουν τη σύνθεση «Brighter», που θέμα της έχει τη γυναικεία επιθυμία: έτσι, το έργο μιλά για την ηδονή, τον πόνο και την ευτυχία, φέρνοντας τις τέσσερεις γυναίκες σε αντιπαράθεση και παράγοντας διαφορετικές σχέσεις αμοιβαίας επιβολής και υποταγής. Εμπνευσμένο από τη φωτογράφιση μόδας, το έργο ξεκινά πάνω σε ένα φωτεινό επίπεδο και επιστρατεύει το λευκό χρώμα για τα ρούχα, αξιοποιώντας τη δραματουργική παρέμβαση του Κυριάκου Χατζηιωάννου και τον σχεδιασμό κοστουμιών της Βασιλικής Σύρμα. Ακολουθεί ένα στάδιο ισοτιμίας και η θεματική επανέρχεται στην «έξοδο» από τον αισθησιασμό και στην «είσοδο» σε ένα οργανωμένο, ορθολογικό περιβάλλον αντίληψης του κόσμου. Το φωτεινό επίπεδο σταδιακά παίρνει διαφορετικούς ψυχρούς χρωματισμούς, για να καταλήξει σε μια «ζεστή» πηγή φωτός και στην αναζήτηση ενός νοήματος που κυοφορείται από ένα μετέωρο «κοσμικό αυγό». Aυτό το επικρεμάμενο αυγό γίνεται παιγνιώδης στόχος και με το σπάσιμό του παράγονται μικρά, θορυβώδη θραύσματα που πλημμυρίζουν το δάπεδο.
Απόφοιτος του LCDS και της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, η Μυρτώ Γράψα έχει συνεργαστεί με την Hellenic Dance Company και τo 2009 δημιούργησε την παράσταση «Feral» με την ομάδα χορού LUMI. Μετά από ένα μεταπτυχιακό στο London Contemporary Dance School και δυο χρόνια παραμονής στη Βρετανία, επιστρέφει ως χορογράφος στην Ελλάδα και από το 2012 διδάσκει χορό στην Εθνική Λυρική Σκηνή και στην Κ.Σ.Ο.Τ. Από το 2017 είναι καλλιτεχνική διευθύντρια της Artiria Athens.
* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, η νουβέλα «Το κυνήγι του βασιλιά Ματθία» (εκδ. Κριτική).