alt

Για τη συναυλία Μετασχηματισμοί 1, η οποία παρουσιάστηκε στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Μέσα στην καλλιτεχνική περίοδο 2015 – 2016 πραγματοποιήθηκαν στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση τρεις συναυλίες του κύκλου συναυλιών Μετασχηματισμοί που εντάσσεται στο Ελληνικό Σχέδιο του Δημήτρη Παπαδημητρίου και της Ραλλούς Βογιατζή. Παρακολουθήσαμε «μετασχηματισμένους» Μαμαγκάκη και Θεοδωράκη, το έργο «Winterreise» του Σούμπερτ με ελληνικούς στίχους από τον Διονύση Καψάλη και μελοποιημένα ποιήματα του Βίλχελμ Μίλλερ από τους συνθέτες Νίκο Ξυδάκη, Δημήτρη Παπαδημητρίου και Τάσο Ρωσόπουλο στον κύκλο τραγουδιών Χειμωνιάτικο Ταξίδι.

Τρεις καταξιωμένοι μουσικοί, ο Πάνος Δημητρακόπουλος στο κανονάκι, ο Θωμάς Κωνσταντίνου στο ούτι και ο Δημήτρης Τσάκας στο σαξόφωνο κλήθηκαν να «μετασχηματίσουν» γνωστά έργα των Μπαχ, Μότσαρτ, Σατί, Κολτρέιν, Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, αλλά και παραδοσιακές μελωδίες, επιχειρώντας μουσικές διασταυρώσεις πολιτισμών, εποχών, ηχοχρωμάτων, καθώς και πειραματισμούς πάνω στο πάντρεμα Ανατολής και Δύσης.

Στις 2 Νοεμβρίου παρακολουθήσαμε την πρώτη συναυλία του κύκλου συναυλιών Μετασχηματισμοί για την καλλιτεχνική περίοδο 2016 – 2017 στην Μικρή Σκηνή της Στέγης, στην καλλιτεχνική επιμέλεια της οποίας έχει προστεθεί και ο Τάσος Ρωσόπουλος. Τρεις καταξιωμένοι μουσικοί, ο Πάνος Δημητρακόπουλος στο κανονάκι, ο Θωμάς Κωνσταντίνου στο ούτι και ο Δημήτρης Τσάκας στο σαξόφωνο κλήθηκαν να «μετασχηματίσουν» γνωστά έργα των Μπαχ, Μότσαρτ, Σατί, Κολτρέιν, Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, αλλά και παραδοσιακές μελωδίες, επιχειρώντας μουσικές διασταυρώσεις πολιτισμών, εποχών, ηχοχρωμάτων, καθώς και πειραματισμούς πάνω στο πάντρεμα Ανατολής και Δύσης.

Η συναυλία περιλάμβανε τρεις ενότητες. Οι μουσικοί επέλεξαν να ερμηνεύουν εναλλάξ ένα έργο ανατολικής και ένα έργο δυτικής μουσικής παράδοσης. Ξεκίνησαν με την εκτέλεση ενός παραδοσιακού τραγουδιού από τα Βουρλά της Σμύρνης, συνέχισαν με Μπαχ (Air on a G string), και με μια μελωδία του Πέτρου Πελοποννήσιου και ολοκλήρωσαν την πρώτη ενότητα με Βιβάλντι (2ο μέρος του κοντσέρτου για μαντολίνο). Στη δεύτερη ενότητα ακούσαμε Σατί (Gnossiene n.1), Σοστακόβιτς (το βαλς από την Τζαζ Σουίτα ν.2), Χατζιδάκι (από το Χαμόγελο της Τζοκόντας) και τέλος Τζον Κολτρέιν. Η τρίτη και τελευταία μουσική ενότητα ξεκίνησε με μια μελωδία του Γιώργου Μπατζάνου, συνέχισε με Μότσαρτ (το δεύτερο μέρος από τη Μικρή Νυκτερινή Μουσική), Βαμβακάρη και Θεοδωράκη, και η συναυλία έκλεισε με μια παραδοσιακή μελωδία από τη Μ. Ασία.

Τόσο η επιλογή του ρεπερτορίου όσο και ο συνδυασμός των τριών οργάνων ήταν αρκετά ασυνήθιστα. Μολονότι στη μουσική δεν θα πρέπει να υπάρχουν στεγανά, είναι απορίας άξιο πώς γίνεται το κανονάκι και το ούτι, όργανα συνυφασμένα με την ελληνική παραδοσιακή μουσική, να προσεγγίσουν έργα της δυτικής μουσικής και πώς αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει ένα όργανο σαν το σαξόφωνο, ανύπαρκτο στις περιόδους δημιουργίας αυτών των έργων και κατεξοχήν συνδεδεμένο με τη τζαζ μουσική.

Ο ήχος του Δημήτρη Τσάκα ήταν απόλυτα ελεγχόμενος και «στρογγυλός», χωρίς άσκοπες εξάρσεις και σε καλή ισορροπία με τα έγχορδα όργανα. Ενίοτε είχε μια γοητευτική βραχνάδα, ενώ στα αυτοσχεδιαστικά μέρη εντυπωσίασε.

Ο ήχος του Δημήτρη Τσάκα ήταν απόλυτα ελεγχόμενος και «στρογγυλός», χωρίς άσκοπες εξάρσεις και σε καλή ισορροπία με τα έγχορδα όργανα. Ενίοτε είχε μια γοητευτική βραχνάδα, ενώ στα αυτοσχεδιαστικά μέρη εντυπωσίασε. Ακόμα και στα παραδοσιακά κομμάτια φάνηκε να δένει άρτια, θυμίζοντας ίσως τον ήχο ενός γλυκού παραδοσιακού κλαρίνου. Αντίστοιχα, στα κλασικά έργα αλλά και στο κομμάτι του Κολτρέιν, το κανονάκι ταίριαξε τόσο στα σημεία που συνόδευε τη μελωδική γραμμή του σαξοφώνου όσο και στα σολιστικά μέρη. Η άφταστη ταχύτητα του δεξιοτέχνη Πάνου Δημητρακόπουλου και το εκφραστικό του παίξιμο στο κανονάκι συγκίνησαν, ενώ καθηλωτικός υπήρξε και στον αυτοσχεδιασμό. Τα ίδια χαρίσματα είχε και το παίξιμο του Θωμά Κωνσταντίνου, και στον συνοδευτικό και στον σολιστικό ρόλο.

Η ενορχήστρωση των έργων είχε ενδιαφέρον, μιας και τα ηχοχρώματα των οργάνων πλέκονταν όμορφα, όμως σε πολλές περιπτώσεις στερούταν πρωτοτυπίας. Το κανονάκι έπαιζε συχνά το ρόλο του πιάνου (ή του τσέμπαλου) και το ούτι της κιθάρας, ενώ το σαξόφωνο εκτελούσε κυρίως τις μελωδικές γραμμές ή συνόδευε αντιστικτικά ή με «κρατημένες» νότες. Θα μπορούσε ο «μετασχηματισμός» να ήταν πιο τολμηρός όσον αφορά στην ενορχήστρωση, χωρίς και πάλι αυτό να αρκεί ώστε να χαρακτηριστεί πρωτότυπο το όλο εγχείρημα.

Σίγουρα είχε ενδιαφέρον το ότι όργανα μη συγκερασμένα εκτέλεσαν ρεπερτόριο που απευθύνεται σε συγκερασμένα όργανα. Ο τρόπος εκτέλεσης των παραδοσιακών αυτών οργάνων δεν έχει καμιά σχέση με τον τρόπο εκτέλεσης οποιουδήποτε οργάνου της κλασικής μουσικής.

Σίγουρα είχε ενδιαφέρον το ότι όργανα μη συγκερασμένα εκτέλεσαν ρεπερτόριο που απευθύνεται σε συγκερασμένα όργανα. Ο τρόπος εκτέλεσης των παραδοσιακών αυτών οργάνων δεν έχει καμιά σχέση με τον τρόπο εκτέλεσης οποιουδήποτε οργάνου της κλασικής μουσικής. Αυτό από μόνο του προσέδιδε γοητεία στην εκτέλεση των δυτικών έργων και οι πειραματισμοί με διαστήματα μικρότερα του τόνου, σε συνδυασμό με το έντονο βιμπράτο, δημιουργούσαν ενδιαφέρον και ασυνήθιστο άκουσμα.

Το σαξόφωνο, από την άλλη, δεν ανήκει ούτε στη δυτική ούτε στην ανατολική μουσική παράδοση, αφού αριθμεί λιγότερα από διακόσια χρόνια ιστορίας. Ο ρόλος του ήταν πολύ σημαντικός και καθοριστικός στην παράδοση της τζαζ, ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της οποίας είναι ο αυτοσχεδιασμός: ένας από τους συνδετικούς κρίκους της ανατολικής και της δυτικής μουσικής, ένας τρόπος για να γεφυρωθούν οι εποχές, οι πολιτισμοί, τα μουσικά στιλ. Οι μουσικοί της χθεσινής συναυλίας απέδειξαν την υπεροχή τους στον αυτοσχεδιασμό καθένας με το δικό του τρόπο και αυτό ήταν ένα κοινό σημείο μερικών από τα έργα που περιλάμβανε το πρόγραμμα. Όμως, δεν φάνηκε να υπάρχει κάποιο άλλο ισχυρό στοιχείο, πέρα από τα ηχοχρώματα και τον αυτοσχεδιασμό, που να συνδέει τις εποχές και τα είδη μεταξύ τους. Λόγω έλλειψης ενορχηστρωτικής πρωτοτυπίας, εκτελέστηκαν μεταγραφές και όχι διασκευές των έργων (οι οποίες θα παρέπεμπαν περισσότερο σε «μετασχηματισμό», δηλαδή σε μεταμόρφωση). Η παρουσία του σαξοφώνου στο οργανικό σύνολο δημιούργησε μια προσδοκία για τζαζ ή έθνικ τζαζ εκτελέσεις γνωστών έργων του κλασικού ρεπερτορίου ή των παραδοσιακών μελωδιών, αλλά η κεντρική ιδέα της συναυλίας δεν κινήθηκε σε αυτήν την κατεύθυνση. Σίγουρα υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε κανείς να μετασχηματίσει τα συγκεκριμένα έργα. Οι τρεις μουσικοί επέλεξαν μια πιο συντηρητική οδό μετασχηματισμών που οδήγησε στην ανάδειξη των ικανοτήτων τους και ως ατόμων-μουσικών προσωπικοτήτων και ως συνόλου– είχαν ισορροπία στον ήχο, πολύ καλό συντονισμό – αλλά απέφυγαν κάτι πιο τολμηρό ή νεωτεριστικό. Μήπως χρειάζονται περισσότερες «γέφυρες» για να συνδεθούν διαφορετικοί μουσικοί κόσμοι; 

* Η ΧΡΥΣΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ είναι μουσικός και εκπαιδευτικός.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Στις 10 Μαρτίου και για πέντε ακόμη παραστάσεις ανεβαίνει στην  Εθνική Λυρική Σκηνή η εμβληματική «Βαλκυρία» του Ρίχαρντ Βάγκνερ σε σκηνοθεσία του Τζων Φούλτζειμς και συμπαραγωγή με την Βασιλική Όπερα της Δανίας. Κενρική εικόνα: © Eθνική Λυρική Σκηνή. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη...

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου, σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη, για μια μόνο παράσταση το Σάββατο 6 Απριλίου: «Η θαλασσινή ωδή του Fernando Pessoa και τα fados της εφηβείας μου» στη Θεατρική Σκηνή Δήμου Αβδελιώδη – Studio new star art cinema [Σταυροπούλου 33, Αθήνα].

Επιμέλεια: Book Press

...
Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Η θρυλική ποιήτρια της νεοϋορκέζικης punk rock Patti Smith προσγειώνεται στη Στέγη στις 14 & 15 Μαρτίου, για να συμμετάσχει στα ηχοτοπία του πρότζεκτ “Correspondences” της Soundwalk Collective, σε ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ