Νότες παραμυθιού στη Στέγη

Ένας πολύ αποκαλυπτικός βασιλιάς

Όλα τα αρχαία λυρικά ποιήματα που γνωρίζουμε δεν ήταν σκέτα ποιήματα – ήταν τραγούδια. Ο Αρχίλοχος, η Σαπφώ, ο Αλκαίος –ακόμα και ο Πίνδαρος– έγραψαν ποιήματα που μελοποιούνταν. Και τα έπη οι αοιδοί τα συνόδευαν με μουσική υπόκρουση, όπως και τα δημοτικά τραγούδια ο λαός. Μάλλον το ίδιο συμβαίνει και με τη φύση του παραμυθιού. Μια τέτοια συναυλία ήταν και αυτή που παρακολουθήσαμε, ένα πλήρες καλλιτεχνικό γεγονός που καθήλωσε την παιδική φαντασία και εντυπωσίασε εμάς τους ενηλίκους. 

Αφηγητής ο εξαιρετικός ηθοποιός Ηλίας Καρελλάς, που έχει ειδικότητα στο παιδικό θέατρο. Σαν μικρομέγαλο παιδί, φορώντας μια μπλούζα που απεικόνιζε τον Μικρό Πρίγκιπα του Εξιπερί, με φαρδιά ρούχα, με ατημέλητα μαλλιά και με επιδέξιο χειρισμό της φωνής του, «ο παράξενος βασιλιάς με το ελάττωμα που πάσχιζε να κρύψει από τον λαό του στη χώρα της μεγάλης ξηρασίας»ήταν φιγούρα ιδιαίτερα οικεία και αναγνωρίσιμη από παιδιά.

Ξεκίνησε, λοιπόν, με το παραμύθι «Ένας παράξενος βασιλιάς» σε κείμενο του Κώστα Φασουλά. Αφηγητής ο εξαιρετικός ηθοποιός Ηλίας Καρελλάς, που έχει ειδικότητα στο παιδικό θέατρο. Σαν μικρομέγαλο παιδί, φορώντας μια μπλούζα που απεικόνιζε τον Μικρό Πρίγκιπα του Εξιπερί, με φαρδιά ρούχα, με ατημέλητα μαλλιά και με επιδέξιο χειρισμό της φωνής του, «ο παράξενος βασιλιάς με το ελάττωμα που πάσχιζε να κρύψει από τον λαό του στη χώρα της μεγάλης ξηρασίας»ήταν φιγούρα ιδιαίτερα οικεία και αναγνωρίσιμη από παιδιά. Ο Αχιλλέας Γουάστωρ εντυπωσίασε, όχι μόνο με την εμπνευσμένη σύνθεσή του, αλλά και με την εξαιρετική του ικανότητα στην ενορχήστρωση: ανέδειξε περίτεχνα τα ηχοχρώματα όλων των οργάνων της ορχήστρας και ιδιαίτερα των ξύλινων πνευστών, ενθουσίασε στα ρυθμικά μέρη που αποτύπωναν τον καλπασμό των αλόγων, την εξέλιξη του πολέμου ή τον θυμό, μας θύμισε, σε μερικά σημεία τον «μαθητευόμενο μάγο» του Paul Dukas, αφήνοντας να κυριαρχήσει ένα leit motiv οικείο στα παιδικά παιχνίδια, με ρυθμικές και μελωδικές παραλλαγές που διευκόλυναν ακόμα περισσότερο την εξοικείωση και των λιγότερο μυημένων. Ο ήχος της ορχήστρας, φρέσκος και νεανικός, υπάκουε στην μπαγκέτα του ταλαντούχου νεοεμφανιζόμενου αρχιμουσικού Γιώργου Μπαλατσινού.

Βγαλμένο από παραμύθι με ιππότες

Το δεύτερο παραμύθι είχε τίτλο «Το θαρραλέο αγόρι και ο δράκος του πηγαδιού» και είναι παραδοσιακό από τη Θράκη σε σύγχρονη έμμετρη απόδοση του Γιώργου Κοροπούλη. Το κείμενο, πολύ διαφορετικό από το πρώτο, περιγράφει τις περιπέτειες ενός αγοριού που αναλαμβάνει να νικήσει τον δράκο. «Η μηλιά με τα χρυσά μήλα φέρνει μεγάλη δυστυχία και θλίψη στην οικογένεια, γιατί ο δράκος του πηγαδιού κάθε χρόνο αρπάζει τη σοδειά τους. Ο μικρότερος και πιο θαρραλέος γιος αναλαμβάνει να νικήσει το κακό για να ζήσουν και πάλι όλοι ευτυχισμένοι». Εντυπωσιακός ο ταλαντούχος ηθοποιός Μανώλης Μαυροματάκης. Χωρίς τον μπερντέ του καραγκιοζοπαίκτη και δίχως τις εναλλαγές των ρόλων του πρώτου παραμυθιού, απλά καθισμένος σε μια καρέκλα καθ’ όλη τη διάρκεια της αφήγησης, ήταν πειστικός και σαγηνευτικός περιγράφοντας εικόνες, καταστάσεις και συναισθήματα μόνο με τη φωνή, το πρόσωπο και τα χέρια του.

Εντυπωσιακός ο ταλαντούχος ηθοποιός Μανώλης Μαυροματάκης. Χωρίς τον μπερντέ του καραγκιοζοπαίκτη και δίχως τις εναλλαγές των ρόλων του πρώτου παραμυθιού, απλά καθισμένος σε μια καρέκλα καθ’ όλη τη διάρκεια της αφήγησης, ήταν πειστικός και σαγηνευτικός περιγράφοντας εικόνες, καταστάσεις και συναισθήματα μόνο με τη φωνή, το πρόσωπο και τα χέρια του.

«Παίρνει ο πρωτότοκος σπαθί και μια θηλιά και πάει κάτω από τη μηλιά, παραφυλάει, νύχτες και νύχτες λες κι ο χρόνος δεν κυλάει, και κάποια νύχτα με αντάρα και βοή βλέπει το δράκο και του κόβεται η πνοή»: ο έμμετρος λόγος μπορεί να δυσκόλεψε λίγο τα παιδιά κάτω των οκτώ ετών, ενώ την εξέλιξη της πλοκής διέκοπταν μεγάλα διαστήματα χωρίς αφήγηση υπό την εξαιρετική μουσική του Τάσου Ρωσόπουλου, που βασιζόταν σε μεγάλες μελωδικές γραμμές, σε όμορφα soli ξύλινων και χάλκινων πνευστών και σε έξυπνη αξιοποίηση των κρουστών. Η ορχήστρα εκτέλεσε με πάθος τα γρήγορα και έντονα μέρη και με ευαισθησία τα αργά και λυρικά, ενώ η φωνή του Μαυροματάκη πάνω από τη μουσική ενίσχυε ακόμα περισσότερο τη συγκίνηση κι ενεργοποιούσε την παιδική φαντασία.

Η ιδέα για δημιουργία ρεπερτορίου νέων έργων συμφωνικής μουσικής για παιδιά με πηγή έμπνευσης την ελληνική παράδοση είναι πολύ πετυχημένη. Ήδη έχουν προκύψει από αυτήν έξι παραμύθια για αφηγητή και ορχήστρα εγχόρδων, που παρουσιάστηκαν με την ορχήστρα Καμεράτα τον Απρίλιο του 2013 και τον Μάρτιο του 2014. Φέτος το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ συνεργάζεται με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Στέφανο Τσιαλή για την πρώτη εκτέλεση των δυο παραμυθιών. 

* Η ΧΡΥΣΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ είναι μουσικός και εκπαιδευτικός.