alt

Για τη συναυλία των Ergon Ensemble In vain, που πραγματοποιήθηκε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Μια συναυλία με ιδιαίτερο μουσικολογικό ενδιαφέρον πραγματοποιήθηκε στη μεγάλη σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών την Τρίτη 6 Δεκεμβρίου. Το σύνολο Ergon Ensemble με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Αλέξανδρο Μούζα και μαέστρο τον Κάσπερ ντε Ρου παρουσίασε το έργο του αυστριακού συνθέτη Γκέοργκ Φρίντριχ Χαας (γεν.1953) με τίτλο In vain. Πρόκειται για σύνθεση γραμμένη για 24 όργανα την οποία ο Χάας ολοκλήρωσε το 2000 και η οποία κατατάσσεται στο είδος της φασματικής μουσικής. Ο συνθέτης χρησιμοποιεί και τον φωτισμό ως μέρος της σύνθεσής του, καταγράφοντας στην παρτιτούρα τα σημεία ακριβώς όπου το φως θα μειώνεται ή θα εξαφανίζεται (απόλυτο σκοτάδι) ή θα ανάβει απότομα και έντονα.

Ήχοι στο απόλυτο σκοτάδι

Η εκτέλεση μέρους του έργου σε απόλυτο σκοτάδι αποτελεί ένα σημαντικό νεωτερισμό που στόχο έχει να εκμηδενίσει την αίσθηση της όρασης –και στους θεατές αλλά και στους εκτελεστές– με στόχο την ενίσχυση της αίσθησης της ακοής και έτσι να προκαλέσει ένα διαφορετικό βίωμα της ακρόασης.

Η εκτέλεση μέρους του έργου σε απόλυτο σκοτάδι αποτελεί ένα σημαντικό νεωτερισμό που στόχο έχει να εκμηδενίσει την αίσθηση της όρασης –και στους θεατές αλλά και στους εκτελεστές– με στόχο την ενίσχυση της αίσθησης της ακοής και έτσι να προκαλέσει ένα διαφορετικό βίωμα της ακρόασης. Άρα, μιλάμε για ένα έργο που μόνο στη ζωντανή του εκτέλεση μπορεί να εκπληρώσει τον σκοπό του.

Όμως, μέσα στη μεγάλη σκηνή της Στέγης το απόλυτο σκοτάδι ήταν αδύνατον να επιτευχθεί. Τα φώτα ασφαλείας, τα φώτα του διαδρόμου, ακόμα και τα φώτα του υπολογιστή του ηχολήπτη δεν επέτρεπαν κάτι τέτοιο. Πάντως, το φως περιορίστηκε πολύ σε κάποια σημεία του έργου και οι εκτελεστές είχαν ένα πολύ αχνό φως πάνω στις παρτιτούρες τους. Ως ένα βαθμό, η μυστηριακή ατμόσφαιρα δημιουργήθηκε και διαδραμάτισε ρόλο σημαντικό ώστε να νιώσει ο ακροατής το συναίσθημα που ήθελε ο συνθέτης. Όπως λέει και ο ίδιος: «Μέσα από τα έργα μου προσπαθώ να αρθρώσω συναισθήματα και εκφάνσεις της ψυχής μου, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να τα αγκαλιάσουν σαν να ήταν δικά τους συναισθήματα και εκφάνσεις της δικής τους ψυχής».

Ο Χάας ως εκπρόσωπος της φασματικής μουσικής

Δεν υπάρχει συγχρονισμός, δεν υπάρχει συσχετισμός πνευστών–εγχόρδων–κρουστών, ενώ ενθαρρύνεται η αυτενέργεια των εκτελεστών, προκειμένου να εξυφανθεί ένα πρωτόγνωρο μουσικό αποτέλεσμα.

Ο Χάας έγραψε το ΙVain ως αντίδραση στην άνοδο της άκρας Δεξιάς στην Αυστρία. Το έργο μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιτομή της φασματικής μουσικής, δηλαδή ενός είδους μουσικής όπου οι νότες αξιοποιούνται κυρίως ως ηχόχρωμα και υπηρετούν αποκλειστικά τον ήχο. Ο συνθέτης «παίζει» με την αρμονική στήλη και αξιοποιεί τους μικροτόνους και τα μικροκουρδίσματα των οργάνων, δημιουργώντας ηχητικούς όγκους και επιφάνειες αντί για συγχορδίες. Η λογική της σύνθεσης φασματικής μουσικής είναι τελείως διαφορετική από τη λογική του παραδοσιακού τρόπου σύνθεσης. Ο συνθέτης αξιοποιεί τα διακροτήματα (είδη διαφωνίας) και, προκειμένου να επιτευχθεί η προσδοκώμενη ηχητική ισορροπία, εμπλέκει στην ισορροπία των ήχων και τα μεγάφωνα. Το έργο μοιάζει χαοτικό, ενώ τα όργανα δεν έχουν τίποτα κοινό μεταξύ τους. Πλάθεται μια μικροπολυφωνία που μπορεί να παραπέμπει αρκετά στον Λίγκετι, όμως πάει πολύ πιο πέρα: ακυρώνεται ως έναν βαθμό ο παραδοσιακός ρόλος των οργάνων και αξιοποιούνται αυτά κατά τρόπον ώστε να προκύψει ένα «μεγάλο όργανο», ένα «πολυόργανο», που με τη σειρά του θα εκπέμπει ηχητικούς όγκους, walls of sound, και θα παρασύρει σε μιαν άλλου τύπου ακρόαση. Δεν υπάρχει συγχρονισμός, δεν υπάρχει συσχετισμός πνευστών–εγχόρδων–κρουστών, ενώ ενθαρρύνεται η αυτενέργεια των εκτελεστών, προκειμένου να εξυφανθεί ένα πρωτόγνωρο μουσικό αποτέλεσμα. Τόσο πρωτόγνωρο, μάλιστα, που τα φυσικά όργανα καταφέρνουν να αναδίδουν έναν ήχο που ακούγεται σαν ψηφιακός. Αυτό ήταν ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της χθεσινής συναυλίας.

Οι Ergon Ensemble σε νέες ανακαλύψεις

Η προσπάθεια των ανθρώπων που απαρτίζουν το Ergon Ensemble να ανακαλύπτουν νέες μουσικές δημιουργίες και νέους συνθέτες είναι αξιοσημείωτη. Ένα εκπαιδευμένο στις μουσικές πρωτοπορίες κοινό μπορεί να αξιολογήσει καλύτερα τη σπουδαιότητα των προσπαθειών τους, πάντως για όσους αναζητούν νέες ηχητικές εμπειρίες και για όσους μελετούν τις νέες μουσικές τάσεις στη λόγια μουσική, κάθε παρουσίαση του Ergon Ensemble έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Το σύνολο ιδρύθηκε το 2008 και προσπαθεί να φέρει το ευρύ κοινό πιο κοντά στη σύγχρονη μουσική δημιουργία. Εκτός από συναυλίες, η δράση του Ergon Ensemble περιλαμβάνει δισκογραφία, εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και εντυπωσιακές παραγωγές. Συνεργάζεται καλλιτεχνικά με το Ensemble Modern της Φρανκφούρτης και υποστηρίζεται από το Ernst von Siemens Music Foundation, με αποτέλεσμα να έρχεται σε άμεση επαφή με τους σύγχρονους συνθέτες και τα έργα τους, να έχει πρόσβαση στις παρτιτούρες και παράλληλα να εξασφαλίζει πρόβες με τους ίδιους τους συνθέτες. 

* Η ΧΡΥΣΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ είναι μουσικός και εκπαιδευτικός.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Στις 10 Μαρτίου και για πέντε ακόμη παραστάσεις ανεβαίνει στην  Εθνική Λυρική Σκηνή η εμβληματική «Βαλκυρία» του Ρίχαρντ Βάγκνερ σε σκηνοθεσία του Τζων Φούλτζειμς και συμπαραγωγή με την Βασιλική Όπερα της Δανίας. Κενρική εικόνα: © Eθνική Λυρική Σκηνή. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη...

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου, σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη, για μια μόνο παράσταση το Σάββατο 6 Απριλίου: «Η θαλασσινή ωδή του Fernando Pessoa και τα fados της εφηβείας μου» στη Θεατρική Σκηνή Δήμου Αβδελιώδη – Studio new star art cinema [Σταυροπούλου 33, Αθήνα].

Επιμέλεια: Book Press

...
Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Η θρυλική ποιήτρια της νεοϋορκέζικης punk rock Patti Smith προσγειώνεται στη Στέγη στις 14 & 15 Μαρτίου, για να συμμετάσχει στα ηχοτοπία του πρότζεκτ “Correspondences” της Soundwalk Collective, σε ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ