algidona3

Για την έκθεση της Κατερίνας Παπαζήση Αυτό που δεν είναι που εγκαινιάζεται την Παρασκευή, 28 Νοεμβρίου, στον χώρο του εργαστηρίου της (Πραξιτέλους 31, Αθήνα, 2ος όροφος). Επιμέλεια έκθεσης: Γωγώ Βουδούρη, Μαρία Γιαγιάννου. 

Της Μαρίας Γιαγιάννου

«Πες μου πώς βλέπεις το κορμί, να σου πω ποιος είσαι» - Πέπη Ρηγοπούλου, Το Σώμα

 Η Υπέρτατη Θεά ως κενό στον τοίχο

Η «Υπέρτατη Θεά ως Κενό» είναι μια λατρευτική κατασκευή της Ινδίας του 19ου αι. η οποία αναπαριστά ένα πλαίσιο εξύμνησης των ανώτερων δυνάμεων στο πρόσωπο της Ντούργκα, της Κάλι, της Παρβάτι ή άλλων ινδουιστικών θεοτήτων˙ ίσως και της Ντουμαβάτι, μιας που η συγκεκριμένη θεότητα αντιπροσωπεύει το Κενό πριν από τη δημιουργία και μετά την καταστροφή. Πρόκειται για ένα ειδώλιο, που το συναντάμε σε μπρούντζινη ή και σε πέτρινη εκδοχή (ενδεχομένως και σε άλλες) και αποτελεί μια εικόνα εντυπωσιακής ευγλωττίας. Μια κάθετη παραλληλόγραμμη κορνίζα ακουμπάει σε μια καθιστική βάση, εφοδιασμένη με γεωμετρικά μαλλιά, πόδια, χέρια, αυτιά και ένα ζευγάρι αφαιρετικά κρεμαστά στήθη˙ ένα άδειο σώμα με τεντωμένα εξωτερικά μέλη˙ ένα πλαίσιο απολύτως κενό και, ως εκ τούτου, απολύτως πρόσφορο για να προβάλλει κανείς τη λατρεία του.

Το κενό εδώ, στο κέντρο της ύπαρξης, υποκαθιστά το πρόσωπο, την καρδιά, την κοιλιά, το αιδοίο, το μυαλό και όλα τα εσωτερικά όργανα. Αν για τους Deleuze και Guattari το «Σώμα Χωρίς Όργανα» (BwO) σημαίνει ένα υπόστρωμα ζωής, μια δεξαμενή αναξιοποίητων γνωρισμάτων που πρέπει να ενεργοποιηθούν, ένα σώμα εσώτερο και άναρθρο που παράγει όχι λέξεις αλλά ουρλιαχτό, τότε εδώ, στο Κενό, ως Υπέρτατη Θεά, αποφασίζουμε να δούμε τον αόρατο καθρέφτη αυτού του ανόργανου σώματος. Για χάρη της πρώτης ατομικής έκθεσης της Κατερίνας Παπαζήση, που είναι μια υπαινικτική μελέτη πάνω στον κορεσμό του κενού αλλά και στις ενώσεις που δημιουργεί το ίδιο το κενό μεταξύ των σωμάτων, θα ονομάσουμε την υπέρτατη θεά αυτού του κειμένου «Ρουθ» και θα εξηγηθούμε αμέσως παρακάτω.

1-SupremeGoddessofTheVoid
   Η Υπέρτατη Θεά ως κενό
 

Το κενό ουρλιάζει και τρομοκρατεί. Ταυτόχρονα προσφέρεται ως χώρος προς κατάληψη και προς κάλυψη. Χωρίς έναν κενό χώρο η παρουσία σου στον κόσμο ματαιώνεται. Ούτε μια άδεια κορνίζα για το πορτραίτο σου, ούτε ένας λευκός τοίχος για να διεγείρει την αντίστασή σου στο κενό. Έτσι και η περίφημη Ρουθ, η περίπτωση της οποίας σχολιάζεται από την Μέλανι Κλάιν, δεν μπόρεσε να αντέξει τον πλατύ άδειο χώρο. Μόλις μετακινήθηκε ένας πίνακας από τον τοίχο του σαλονιού της, πανικός την κατέλαβε (κατέλαβε το κενό της) να γεμίσει γρήγορα –έστω και πρόχειρα– τον τοίχο, μέχρι να πάρει έναν νέο πίνακα. Χωρίς η ίδια να έχει ιδέα από ζωγραφική και μιμούμενη έναν συγγενή της καλλιτέχνη, αγόρασε χρώματα και έφτιαξε πάνω στον τοίχο ένα έργο, που θεωρήθηκε θαύμα, ιδίως αφού ποτέ δεν είχε ξαναδοκιμάσει να ζωγραφίσει. Η διάσημη ψυχαναλύτρια ερμηνεύει την παρόρμηση της Ρουθ ως μια προσπάθεια κάλυψης του εσωτερικού της κενού, το οποίο συνδέει με τις θεωρίες της για την επιθετικότητα εναντίον του μητρικού αντικειμένου (οι οποίες εδώ δεν μας αφορούν). Εκείνο που μας αφορά είναι ο εικαστικός τρόπος με τον οποίο το εξωτερικό κενό ενσωματώνεται και αντιστρόφως το άδειο σώμα εξωτερικεύεται.

Ο κονστρουκτιβισμός της σάρκας

Η Κατερίνα Παπαζήση αφιερώνει την πρώτη της ατομική έκθεση στο Σώμα, την Πόλη και την Ένωσή τους. Με αυτά τα υλικά, μπορούμε να προβούμε σε ποικιλία ελεύθερων αντιστοιχίσεων, τις οποίες η δουλειά της Παπαζήση νομιμοποιεί: σώμα με σώμα, πόλη με πόλη, σώμα με πόλη. Η καλλιτέχνις ορίζει τα οικοδομικά υλικά των σχέσεων που μας χτίζουν και, ως εκ τούτου, μας γκρεμίζουν. Προτείνοντας έναν δικό της Κονστρουκτιβισμό της Σάρκας, ενώνει το αστικό τοπίο με το δέρμα που κατοικεί. Παραπέμποντας στον Spazialismo του Lucio Fontana, αλλά χωρίς ίχνος από τη χρωματική του παλέτα ή την ψυχρή του εννοιολογία, η Παπαζήση παίζει επίσης με την ιδέα της σχισμής, μόνο που στην περίπτωση της η «τέχνη του χώρου» έχει αναπαραστατικό βάθος και δεν δηλώνει ρήξη με το γύρω πεδίο. Κάθε άλλο μάλιστα. Το σκίσιμο δεν είναι κυριολεκτικό. Ό,τι μοιάζει με σχισμή είναι στ' αλήθεια το σημείο της ένωσης. Εδώ η σχισμή δεν αποκόπτει αλλά συνδέει τον περιβάλλοντα χώρο με το άτομο, όπως μια ουλή ενώνει διά παντός δύο χρονικές και ψυχικές στιγμές: την ίαση με το τραύμα. Η καλλιτέχνις στρέφει την προσοχή μας στις παραλλαγές του ενδιάμεσου «χωρίσματος», το οποίο τελειοποιείται ως τέτοιο στη μορφή μιας χνουδωτής τομής που (χωρίς υπερβολή) λικνίζει πάνω στο χαρτί το σώμα της από κάρβουνο και παστέλ. Μεταξύ γιαπωνέζικου μινιμαλισμού και των μπαρόκ πτυχώσεων της σάρκας, η καλλιτέχνις ανοίγει μια χαραμάδα προς την ενδοχώρα του Μαζί.

Στην πρώτη, το σώμα καταλαμβάνει την πόλη. Στη δεύτερη, το σώμα αυτονομείται. Στην τρίτη, το σώμα συναντάει το άλλο σώμα, με φόντο την πόλη. 

Ας δούμε όμως τη δουλειά πιο συγκεκριμένα. Γύρω από το κεντρικό της θέμα περιστρέφονται τέσσερις υποενότητες. Στην πρώτη, το σώμα καταλαμβάνει την πόλη. Στη δεύτερη, το σώμα αυτονομείται. Στην τρίτη, το σώμα συναντάει το άλλο σώμα, με φόντο την πόλη. Στην τέταρτη, τα σώματα ενώνονται και αθόρυβα υπογραμμίζουν την τομή της ένωσής τους – η πόλη πλέον περισσεύει. Με άλλα λόγια: καλωσήρθατε στην ερωτική ουτοπία. Όμως ξάφνου, με έναν απροσδόκητο ελιγμό, το μυαλό μας διαγράφει μια εναλλακτική, δυσοίωνη διαδρομή, που σβήνει (πρόσκαιρα) την εκδοχή της ουτοπίας: Μήπως ο βηματισμός των υποενοτήτων της Παπαζήση ακολουθεί την αντίστροφη πορεία; Μήπως τα σώματα ξεκινούν ενωμένα, στην πορεία απομακρύνονται, με την πόλη στο βάθος να μας ειδοποιεί για την επικείμενη ερήμωσή τους, ύστερα γυρνούν στη σάρκα τους, πληθωρική αλλά μόνη και δίχως ταυτότητα, μέχρι τέλος να εγκλωβιστούν σε ένα αστικό ερείπιο; Τι εφιάλτης αυτή η διττή ερμηνεία της τέχνης! Και, φυσικά, τι ανακούφιση... Δεν υπάρχει μία διαδρομή, υπάρχουν πολλές. Έτσι και στην έκθεση της Κατερίνας Παπαζήση. Η επιμέλεια λαμβάνει υπόψιν τη διπλή κατεύθυνση του σώματος, από την ερήμωση στην ένωση/ από την ένωση στην ερήμωση, και κάθε θεατής επιλέγει το δικό του ζιγκ ζαγκ.

1-papazissi-algidona2-700

Αλίκη στη χώρα

Για τον Βάλτερ Μπένγιαμιν ο οπερατέρ, δηλαδή ο χρήστης της κάμερας, είναι ο χειρουργός και ο ζωγράφος είναι ο μάγος. Ο πρώτος διεισδύει στα πλέγματα με το βιονικό του μάτι, ο δεύτερος κρατά μια φυσική απόσταση από το αντικείμενο. Η Παπαζήση πράγματι κοιτάζει το σώμα διεισδυτικά χρησιμοποιώντας και τα δύο εργαλεία θέασης, τον φακό και το πινέλο, φαίνεται όμως ότι τη μεγαλύτερη εγγύτητα την πετυχαίνει με τα ζωγραφικά της έργα που είναι τυλιγμένα σε μια φαινομενολογική αχλύ˙ ιδωμένα από τόσο κοντά και με τόση προσωπική εμπλοκή ώστε η εικονοπλασία της να είναι διεισδυτικότερη από την εικονοληψία της. Στα έργα της Παπαζήση, το αλχημικό assemblage της μαγείας υπερισχύει της χειρουργικής ανάλυσης: ακόμη και το απείκασμα του φακού χρησιμοποιείται τελικά σε μια σύνθεση που πατάει μεν στη ρεαλιστική βάση μιας διαυγούς φωτογραφίας, αλλά με μαγευτικές κυρίως προθέσεις, τις οποίες μαρτυρά ο γοητευτικός «παραλογισμός» των κολάζ. Τα δέκα μικρά φωτοκολλάζ και η μεγάλη φωτοκατασκευή της καλλιτέχνιδος είναι έργα ενός χειρουργικού μαγικού ρεαλισμού.

Μέσα από τα μικροσκοπικά ξύλινα κουτιά της βλέπουμε το σώμα να γιγαντώνεται αντικαθιστώντας τον ουρανό, πίσω από ψηλά κτίρια.

Μέσα από τα μικροσκοπικά ξύλινα κουτιά της βλέπουμε το σώμα να γιγαντώνεται αντικαθιστώντας τον ουρανό, πίσω από ψηλά κτίρια, πίσω από τζαμαρίες, μέσα από την τρύπα στο σκυρόδεμα ενός γιαπιού. Έχουμε την αίσθηση ότι δοκιμάσαμε ένα γλυκάκι που είχε πάνω του τις λέξεις «φάε με»˙ ως Αλίκη στη χώρα των τραυμάτων γιγαντωθήκαμε τόσο που η πόλη μας δεν μας χωράει πια, μα συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε μέσα στην αγαπημένη μήτρα της. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι το γιγάντιο σώμα εντός των ερειπίων καταλαμβάνει ένα ελάχιστο μέγεθος τελάρου, το μίνιμουμ που απαιτείται ώστε να είναι δυνατή μια μικρή αφήγηση. Η Αλίκη δοκίμασε έναν συνδυασμό του διογκωτικού «φάε με» και του σμικρυντικού «πιες με», με αποτέλεσμα το κορμί της να μην μπορεί ν' αποφασίσει το τελικό του μέγεθος. Ίσως βέβαια και να μην έχει τελικό μέγεθος. Ίσως να είναι μόνο ένα υπόστρωμα ροών εν τω γίγνεσθαι.

Η «χωρίστρα» του σώματος

1-papazissi-mikro-anefiktoΗ δεύτερη ενότητα της έκθεσης αποτελείται από ένα τετράπτυχο οπών στο ανθρώπινο σώμα. Εδώ έχουμε την αίσθηση ότι το σώμα κάτι μας λέει. Όμως τι; Μας μιλά βεβαίως για τη φυσική συνάντηση των μελών του και για τη σχισμή της ένωσής τους, όμως είναι ποτέ δυνατόν να αναφέρεται κανείς σε μια οπή χωρίς να θέλει να παραπέμψει στο εσωτερικό της; Πλησιάζουμε για ν' ακούσουμε καλύτερα, αλλά φαίνεται πως τα τέσσερα στόματα των πινάκων δεν έχουν λόγο, η γλώσσα τους είναι προλεκτική, καθώς μας ρουφάνε στο εσωτερικό της ροδαλής σάρκας και, μέσω σιωπηλής ενδοσυνεννόησης, μας νεύουν (ή μας ουρλιάζουν) περί του τόπου προέλευσής μας: την ενδοχώρα της μήτρας και την οργανική ένωση των εραστών. Όσο παρατηρούμε προσεκτικά τους γεωλογικούς χάρτες της Παπαζήση, βλέπουμε κάτι που μας εκπλήσσει: το κενό ανάμεσα στα μέρη της σάρκας που συναντιούνται δεν διατρέχει όλη την επιφάνεια του δέρματος. Η «χωρίστρα» του σώματος σταδιακά σβήνει. Αυτό δημιουργεί μια οφθαλμαπάτη, ένα trompe l' oeil που μας βάζει τρικλοποδιά καθώς προσπαθούμε να καταλάβουμε ποια είναι η προέλευση των μελών που απεικονίζονται. Ακόμα κι αν το κενό προκύπτει από την υποτιθέμενη συνάντηση δύο σωματικών επιφανειών, εντούτοις μοιάζει σαν να βρίσκεται στο κέντρο ενός και μόνο σώματος. Θα μπορούσαν τα δύο σώματα να είναι στ' αλήθεια δυο γλουτοί ή δύο μηροί και στη μέση το αιδοίο ή ο πρωκτός;

Σύντομα λοιπόν διαπιστώνουμε ότι τα μέλη έχουν χάσει τα όριά τους και έχει συμβεί εκείνο που δεν μπορεί ποτέ να συμβεί εκτός τέχνης˙ το ένα σώμα έχει ρουφήξει το άλλο. Τα δύο μέρη έχουν συγχωνευτεί. Παρ' όλα αυτά, οι τέσσερις συναντήσεις με τη μορφή χωρίστρας προβάλλουν μια ατμόσφαιρα μοναχικότητας στο χώρο. Ακόμα κι αν είναι δύο σώματα αντί για ένα, εμείς δεν θα το μάθουμε ποτέ, αφού οι οπές δεν μαρτυρούν την προέλευσή τους. Εύπλαστο το κάθε σαρκώδες τεμάχιο, και φυσικά ευάλωτο, μιας που αποκαλύπτει τις εισόδους του και μάλιστα φετιχιστικά εντός κορνίζας (ωστόσο χωρίς επιδειξιασμό), μας εισάγει στην πιο αναπαραστατική από τις ζωγραφικές εκδοχές του σώματος που προτείνει η καλλιτέχνις. Τα τελάρα αυτά, με την κλασική προοπτική τους, αναπαριστούν αυτό που ήδη «έχει γίνει», το σώμα που προέκυψε απ' τα σώματα. Δεν ξέρεις τι ακριβώς είναι αυτό το χαμένο κορμί, ξέρεις όμως ότι είναι δικό σου.

Be-coming

Τα μεγαλύτερα έργα της Παπαζήση, στα οποία οδηγεί μια σειρά από μικρότερα έργα με τον ίδιο προβληματισμό, είναι και τα πιο αινιγματικά. Οι έντεκα κοφτές και οι τρεις μακρόσυρτες οπτικές φράσεις έχουν μια υπνωτιστική ποιότητα. Σώματα νεφελώδη, ματιέρα επίπεδη, προοπτική αποσιωπημένη, μέσα σε μακρόστενα τελάρα βουτηγμένα σε τοπία αμμοστροβίλων. Το καφέ και το σκούρο γκρίζο, με τους ενδιάμεσους τόνους τους (συνήθως μουντούς, κατασιγασμένους), μας μετακινούν από την περιοχή ενός δάσους σε μια ασφαλτοστρωμένη πρωτεύουσα ωσάν να είμαστε δεμένοι πάνω στο εκκρεμές που μας υπνωτίζει. Τι γίνεται εδώ με τα σώματα και με τα κενά τους;

1-papazissi-vathia-epanoΚαι πάλι έχουμε δύο όγκους σε απόσταση ή με μια ρωγμή ανάμεσά τους. Το κενό εδώ –κάθε άλλο παρά κενό– είναι γεμισμένο με ένα επεισόδιο, όπως στην περίπτωση του μικρού πίνακα όπου ανάμεσα στα σώματα φεγγίζει ένας τούβλινος τοίχος. Άλλοτε την εικόνα ενός επεισοδίου υποκαθιστά το φως. Δεν πρόκειται όμως για ένα φως λευκό, ένα φως φωτεινό˙ δεν πρόκειται για μία χαραμάδα. Αυτό που μοιάζει με ρωγμή ή με απόσταση, είναι συχνά κι εκείνο δέρμα˙ φρέσκο ή αποχρωματισμένο ή σκουρόχρωμο. Σε δύο από τα έργα (ένα μεγάλο κι ένα μικρό) το κενό θυμίζει αρνητικό εσωτερικού οργάνου σε ακτινογραφία, για την ακρίβεια οισοφάγο, έντερο ή σπονδυλική στήλη, στου οποίου τη μέση έχει εγκατασταθεί μια μαύρη μάζα. Στα περισσότερα έργα αυτής της ενότητας, η ενδιάμεση περιοχή, η περιοχή του φωτός, καλύπτεται από μια δαντελωτή ουλή. Το κενό έρχεται μπροστά. Η προοπτική παίζει μαζί μας! Η Παπαζήση μελετά χαμηλόφωνα τις δυνατότητες του χώρου με αλλεπάλληλα παιχνίδια προοπτικής. Νομίζαμε πως βλέπαμε πίσω από τα σώματα την πόλη, όμως τελικά αυτή έχει συρθεί κι έχει ανέβει πάνω στα σώματα. Ως ουλή.

Δύο επιφάνειες δέρματος πλησίασαν μεταξύ τους. Μοιάζουν με φλοιούς δέντρων, μοιάζουν με γρατζουνισμένους αστικούς τοίχους. Το σώμα γίνεται φύση και πόλη – η σύγχρονη φύση του σώματος είναι η πόλη. Εκεί όπου το σώμα γεννά Επιθυμία, η πόλη θεσπίζει Νόμο. Επιθυμία και Νόμος προσπαθούν να ζήσουν μαζί. Η ουλή μαρτυρά το χτύπημα της επικοινωνίας, είναι ταυτόχρονα το λάφυρο και το δώρο της προς εμάς, τα σώματα που αλληλοπλησιάζονται «γιγνόμενα» ένα με το περιβάλλον τους, «γιγνόμενα» ένα με το νεφελώδες άλλο σώμα που τα διεκδικεί. Το ερώτημα παραμένει: Στα έργα της Παπαζήση το Σώμα βασιλεύει στην πόλη ή η Πόλη βασιλεύει στο Σώμα; Η δική μας απάντηση είναι ότι στην Χώρα της Παπαζήση δεν υπάρχει μοναρχία, αλλά ισότητα. Από την άλλη, δεν μπορείτε να μας εμπιστεύεστε και απόλυτα˙ είμαστε από ώρα υπνωτισμένοι.

Επικοινωνιακά Έν-τομα

1-papazissi-me-dixos«Ένας κόμπος από δύο συνυφασμένες ελευθερίες» είναι ο έρωτας για τον Οκτάβιο Πας. Η Κατερίνα Παπαζήση πραγματοποιεί στο χαρτί μία σειρά από κόμπους, κάθε άλλο παρά δεσμευτικούς. Η πιο μινιμαλιστική υποενότητα της πρώτης της ατομικής έκθεσης εξαφανίζει εντελώς τα σώματα για να εμφανίσει την τομή τους. Η ένωση, αν και μαύρη, δεν έχει πια τίποτα το σκοτεινό, οι ρωγμές έχουν γίνει ζωγραφικά χαϊκού. Τομές έν-τομες, σαν εύθρυπτες κάμπιες, χαμογελούν με την ευέλικτη γραμμή τους. Κόμποι ελευθερίας χωμένοι στα λευκά σεντόνια, ελλειπτικοί (αλλά όχι ελλειμματικοί) εραστές, έχουν φέρει το κενό τους ψηλά, το έχουν ανυψώσει και το έχουν μετατρέψει στη μία και μοναδική δυνατότητα ένωσης. Ως ιερογλυφικά τατουάζ μιλούν άπταιστα αυτή τη γλώσσα που δεν μπορεί ποτέ να τα ενώσει, όμως τα έχει ήδη συνδέσει σαν για πάντα. Η καλλιτέχνις ανεβάζει το σκοτάδι στον λευκό τοίχο˙ βουτάει στις πτυχώσεις του κορμιού και, από το βάθος, φέρνει μπροστά το Μεταξύ.

Αυτό που δεν είναι

1-papazissi-katerina-vs-fridaΣτο κεντρικό από τα μεγάλα έργα, το άνοιγμα-ουλή θυμίζει μια από τις πονεμένες αφηγήσεις της Φρίντα Κάλο: το σχεδόν ολόγυμνο σώμα της έχει υποστεί ένα τεράστιο ρήγμα από το φάρυγγα μέχρι τη λεκάνη και μέσα από το ρήγμα βλέπουμε στη θέση της σπονδυλικής στήλης έναν κίονα, ο οποίος, σαν να μην έφτανε τόσος πόνος, είναι κι αυτός ραγισμένος. Αναφερόμαστε στην –προφανώς– εντελώς διαφορετικής προέλευσης και εκφραστικού λεξιλογίου, Φρίντα, διότι είχε έναν μοναδικό τρόπο να ενώνει τον εξωτερικό χώρο με τον εσωτερικό, να ενσωματώνει την πόλη ως τον τόπο του πόνου. Φυσικά, στο έργο της Παπαζήση κεντρική θέση κατέχει το πρόβλημα της συνάντησης, όμως ο χώρος που ενσωματώνει στα έργα της είναι εξίσου (αν και άηχα) εξορυγμένος. Το αναδυόμενο κενό είναι το «αυτό που δεν είναι». Μέσα στο «αυτό που δεν είναι» παίζεται κάθε είδους επικοινωνία.

Αυτό που για την Ρουθ είναι ένας τοίχος που πρέπει να καλυφθεί, για την Κατερίνα Παπαζήση είναι ένα διάστημα μεταξύ των ανθρώπων. Οι Deleuze και Guattari, στους οποίους αναφερθήκαμε στην αρχή του κειμένου, χρησιμοποιούν την, αρκετά ανοιχτή, έννοια «becoming» για να δηλώσουν μια διαδικασία κίνησης και αλλαγής που προκύπτει όταν ένα άτομο προσελκύεται από ένα άλλο άτομο, σε μια ετερογενή συναρμογή, όπου μεταξύ τους μοιράζονται ιδιότητες χωρίς όμως να παγιώνονται σε ένα αμετάλλακτο σώμα. Τα μέρη μένουν πάντα διακριτά αλλά συνδεδεμένα. Αυτή η κίνηση, η διαδικασία της προσέγγισης διαπερνά το έργο της Κατερίνας Παπαζήση, η οποία ζωγραφίζει στον δικό της εσωτερικό τοίχο (κυριολεκτικά, αφού η έκθεση παρουσιάζεται στο ατελιέ της) την ενότητα των σωμάτων ως ήδη τετελεσμένη όσο και την προσέγγιση τους ως μια αέναη χειρονομία.

Η Υπέρτατη Θεά του Κενού, εκείνη που φέρει το κενό μέσα της βαρέως και που γύρω του και πάνω του απλώνει το σώμα της, δεν είναι άλλη από την Τέχνη. Το γεμάτο κενό στη δουλειά της Κατερίνας Παπαζήση και η επικοινωνία ως ουλή, σε μια πόλη που καταρρέει, είναι ο μαγικός ρεαλισμός των ανθρώπινων σχέσεων, αλλά και της ίδιας της λειτουργίας της τέχνης, σήμερα που η ακατάπαυστη ροή επικοινωνίας μας φέρνει εξαιρετικά κοντά, τόσο κοντά που -

Για όσα μένουν αναπάντητα, η σύγχρονη τέχνη προκαλεί:
Συμπληρώστε μόνοι σας τα κενά.

Μαρία Γιαγιάννου, Νοέμβριος 2014

Invitation Katerina Papazissi 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Στις 10 Μαρτίου και για πέντε ακόμη παραστάσεις ανεβαίνει στην  Εθνική Λυρική Σκηνή η εμβληματική «Βαλκυρία» του Ρίχαρντ Βάγκνερ σε σκηνοθεσία του Τζων Φούλτζειμς και συμπαραγωγή με την Βασιλική Όπερα της Δανίας. Κενρική εικόνα: © Eθνική Λυρική Σκηνή. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη...

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου, σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη, για μια μόνο παράσταση το Σάββατο 6 Απριλίου: «Η θαλασσινή ωδή του Fernando Pessoa και τα fados της εφηβείας μου» στη Θεατρική Σκηνή Δήμου Αβδελιώδη – Studio new star art cinema [Σταυροπούλου 33, Αθήνα].

Επιμέλεια: Book Press

...
Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Η θρυλική ποιήτρια της νεοϋορκέζικης punk rock Patti Smith προσγειώνεται στη Στέγη στις 14 & 15 Μαρτίου, για να συμμετάσχει στα ηχοτοπία του πρότζεκτ “Correspondences” της Soundwalk Collective, σε ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ