Μελέτες για τα κρητικά μυθιστορήματα
Πασχάλης Μιχαήλ
Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών 2015
Σελ. 232, τιμή εκδότη €8,62
Στον ανά χείρας τόμο έχω συγκεντρώσει τέσσερα μελετήματά μου για τα κρητικά μυθιστορήματα του Καζαντζάκη "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" και "Καπετάν Μιχάλης", γραμμένα την τετραετία 2007-2011. Με εξαίρεση την πρώτη μελέτη, στην οποία προσέθεσα μία νέα ενότητα, για την παρούσα έκδοση προχώρησα μόνο στις απολύτως απαραίτητες αλλαγές, όσες επέβαλλαν (α) η εκδοτική ομοιογένεια: η κατάρτιση συγκεντρωτικής βιβλιογραφίας, η αλλαγή του τρόπου παραπομπής στις υποσημειώσεις και η προσθήκη παραπομπών μεταξύ των άρθρων που περιλαμβάνονται στον τόμο· (β) η απόδοση του αγγλόφωνου άρθρου για τον Καπετάν Μιχάλη στην ελληνική, διαδικασία πιο ουσιαστική από μιαν απλή μετάφραση· και (γ) η ανάγκη για μικρές φραστικές και διευκρινιστικές βελτιώσεις σε ορισμένα σημεία των δημοσιευμένων κειμένων.
Περιμένοντας στο λιμάνι του Πειραιά πάνω στο καράβι που θα τον πάει στην Κρήτη και λίγο πριν από τη γνωριμία του με τον Ζορμπά, ο αφηγητής βγάζει από την τσέπη του τον "μικρό Ντάντε το Συνταξιδιώτη" και τον ανοίγει για να διαβάσει. Η Ελένη Καζαντζάκη μάς πληροφορεί πως όταν τον πρωτογνώρισε, το 1924, ο Νίκος Καζαντζάκης "... [φορούσε] ένα μεγάλο μινωικό δαχτυλίδι [...] και [κρατούσε] πάντα στο χέρι ένα ζευγάρι άσπρα γάντια και τον μικρό Δάντη, τον "συνταξιδιώτη"". Και συνεχίζει: "Κατά το τέλος της ζωής του παράτησε γάντια και δαχτυλίδι. Ο Δάντης, όμως, τον συντρόφεψε ίσαμε την τελευταία ώρα".
Ο Δάντης δεν ήταν για τον Καζαντζάκη συνταξιδιώτης μόνο στη ζωή αλλά και στη λογοτεχνική δημιουργία. Αυτό γίνεται αμέσως ορατό στο πρώτο κεφάλαιο του Ζορμπά. [...]