Του Γιώργου Λαμπράκου

Η ψηφιακή τεχνολογία έχει αλλάξει πολλές όψεις της καθημερινής ζωής, όχι εκατομμυρίων, αλλά δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο. Γι’ αυτό και από κάποιους ειδικούς θεωρείται η σημαντικότερη τεχνολογική εφεύρεση ενός μέσου επικοινωνίας μετά την τυπογραφία του Γουτεμβέργιου, εδώ και μισή χιλιετία.

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να διαβάσει κανείς τον μυστηριώδη τίτλο ("F") του τελευταίου μυθιστορήματος του Γερμανού Ντάνιελ Κέλμαν, έναν από τους πλέον γνωστούς και πολυδιαβασμένους σύγχρονους ευρωπαίους συγγραφείς.

Για το βιβλίο του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου «Η Κερένια Κούκλα» (Επιμέλεια σειράς: Αγγέλα Καστρινάκη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)

Του Νίκου Ξένιου

Η συνέχεια του βιβλίου Ο ιππότης με τη σκουριασμένη πανοπλία

Του Κώστα Δρουγαλά

Στην Επιστροφή του ιππότη με τη σκουριασμένη πανοπλία του Ρόμπερτ Φίσερ έχουμε την επανάκαμψη του ανώνυμου Ιππότη μετά την αναρρίχησή του στην Κορυφή της Αλήθειας, για την ολοκλήρωση ενός καινούργιου στόχου, αυτή τη φορά πιο δύσκολου και περίπλοκου: της συνύπαρξης με τη σύντροφό του, Τζούλιετ.

Για το βιβλίο του Τζον Στάινμπεκ Τορτίλα φλατ (μτφρ: Άρης Αλεξάνδρου, εκδ. Γκοβόστη)

Του Νίκου Ξένιου

Του Κώστα Αγοραστού

Μια ιστορία ενηλικίωσης. Πέρασμα από την εφηβική αθωότητα στον κόσμο των ενηλίκων με τρόπο σκληρό και δύσκολο. Η αγάπη για τη θάλασσα. Για τα ταξίδια. Η ανακάλυψη. Του κόσμου. Του άλλου. Του σώματος. Η επιστροφή. Αυτά είναι κάποια από τα θέματα του βιβλίου του Θεόδωρου Γρηγοριάδη Ο Ναύτης (πρώτη έκδοση, Κέδρος 1993), το οποίο επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο απολογισμός μιας χρονιάς δεν μπορεί να γίνει χωρίς αξιολόγηση, δεν μπορεί να είναι απλώς μια καταγραφή των συγγραφέων και των βιβλίων, χωρίς κατάταξη, ιεραρχία, κριτική αποτίμηση. Ακόμα περισσότερο, οι νεοεμφανιζόμενοι, αυτοί που ανέβηκαν το πρώτο σκαλί κατά τον καβαφικό Θεόκριτο, δεν μπορούν όλοι να μπουν στο ίδιο τσουβάλι και έτσι η παρουσίασή τους να μετατραπεί σε ισοπέδωση. Το κόσκινο της κριτικής οφείλει να ξεχωρίσει όσους δημιούργησαν ένα άρτιο έργο, όσους άφησαν υποσχέσεις, όσους έπεισαν ότι μπορούν να ανέβουν και τα υπόλοιπα σκαλιά της σκάλας.

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Στο επίπεδο μιας πρώτης ανάγνωσης της παρούσας μελέτης του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη αναγνωρίζεται μια ενδιαφέρουσα χαρτογράφηση της περιοχής που καταλαμβάνει η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική κριτική, όπως αυτή έχει διατυπωθεί από τη δεκαετία του 1970 και εντεύθεν. Το βασικό ενδιαφέρον της εντοπίζεται στο γεγονός ότι μας παρέχει ποικίλα στοιχεία πληροφόρησης σχετικά με παράγοντες, απόψεις, περιπτώσεις, φαινόμενα που χαρακτηρίζουν το περιεχόμενο και τη συμπεριφορά της κριτικής με αντικείμενο (κυρίως) τη λογοτεχνική παραγωγή, κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Το λυκόσκυλο του αιώνα μού χιμάει, μα εγώ δεν έχω αίμα λύκου - Οσίπ Μαντελστάμ 

Η ρωσική πόλη Βόλγκογκραντ, στις όχθες του Βόλγα, ήρθε πρόσφατα στο προσκήνιο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος εξαιτίας των βομβιστικών επιθέσεων που έγιναν στον σιδηροδρομικό της σταθμό. Κάποιοι θα θυμούνται, ωστόσο, πως από το 1925 ως το 1961 η πόλη ονομαζόταν Στάλινγκραντ και υπήρξε, κατά την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ένα από τα σημαντικότερα πεδία μάχης μεταξύ των Γερμανών και των Σοβιετικών, μάχης της οποίας η έκβαση υπέρ των δεύτερων σήμανε την αρχή του τέλους για τη ναζιστική κυριαρχία στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Της Αργυρώς Μαντόγλου 

Το 2000, ο Τζέιμς Γουντ, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας σε άρθρο του για τις καινούργιες τάσεις στο αγγλόφωνο μυθιστόρημα, με αφορμή το μόλις εκδοθέν πολύκροτο μυθιστόρημα της Ζέιντι Σμιθ Λευκό χαμόγελο σε μαύρο φόντο, εισήγαγε έναν νέο όρο στην κριτική, τον «υστερικό ρεαλισμό» ή «ρεαλισμό της υστερίας». Το πρόβλημα με τα μυθιστορήματα του είδους ήταν πως όχι μόνο αποτύπωναν πιστά τον κόσμο, αλλά πως δεν άφηναν περιθώριο υπέρβασης και σύνθεσης.

Δύο λογοτεχνικά έργα επιχειρούν, με διαφορετικούς τρόπους, να μιλήσουν για το σήμερα και το αύριο της Ελλάδας

Του Παναγιώτη Γούτα

Πολλή συζήτηση γίνεται τελευταία για το αν πρέπει να γράφονται βιβλία μεσούσης της κρίσης ή μήπως είναι κάπως νωρίς, τα αποτελέσματα της κρίσης δεν έχουν ακόμη διαμορφωθεί, οπότε κάθε συγγραφική απόπειρα με θέμα την εν Ελλάδι οικονομική (και όχι μόνο) σχεδόν χρεωκοπία, είναι πρόωρη, βιαστική και ελλιπής. Κάποιοι μάλιστα διανοούμενοι αμφιβάλλουν ακόμη και αν υπάρχει κρίση, τουλάχιστον όχι περισσότερη απ’ ό,τι τις περασμένες δεκαετίες, όπως ισχυρίζονται, οπότε συχνά μένουμε να αναλογιζόμαστε μήπως όλοι μας ζούμε μια συλλογική αυταπάτη, μια μαζική φαντασίωση, μήπως όλα βαίνουν καλώς (πάντα εναντίον μας, κατά τη σκαμπαρδώνεια ρήση), οπότε τζάμπα ο κόπος να σχολιάζουμε και να γράφουμε οτιδήποτε σχετικό.

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Έχω τη γνώμη πως δεν υπάρχει προσφορότερη περίοδος από τη σημερινή, της οικονομικής κρίσης και, κυρίως, της κρίσης αξιών στην ελληνική κοινωνική πραγματικότητα, για να υποδεχθούμε με επαίνους, προσεγγίσεις επιστημονικές που στοχεύουν στην αυτοεκπαίδευση και, γενικότερα, στην εκπαίδευση εκείνων που καλούνται να ετοιμάσουν ανθρώπους οι οποίοι θα δώσουν ώθηση στην παραγωγική μηχανή της οικονομίας ώστε να ξεκολλήσει από το τέλμα στο οποίο βουλιάζει.

Ο εικαστικός καλλιτέχνης, συγγραφέας και καθηγητής Ντέιβιντ Μπάτσελορ εξετάζει τη λειτουργία του χρώματος στην τέχνη στο έργο του Χρωμοφοβία (Άγρα). 

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Η σχέση των καλλιτεχνών με τους θεωρητικούς της τέχνης ήταν πάντοτε μια σχέση εξάρτησης αλλά και απεξάρτησης. Η θεωρία επηρεάζει την πράξη και η πράξη επηρεάζει την θεωρία. Συχνότατα η πράξη προσπαθεί να λειτουργήσει ως θεωρία, δηλαδή η μορφή υψώνει έναν δάκτυλο ιδεολογίας˙ δείχνει και «λέει». Ένας καλλιτέχνης και ένας θεωρητικός επιθυμούν μεν να αλληλεπιδράσουν, αλλά καθένας επιθυμεί κυρίως να δημιουργήσει την δική του επιδραστική σχολή.

Του Νίκου Κουρμουλή

Στον μικρό αυτό τόμο, περιέχεται ένα ενδεικτικό μέρος της συγγραφικής διαδρομής του συγγραφέα, αρθογράφου και δοκιμιογράφου Κώστα Καλφόπουλου (από το 1980 έως και το 2012). Τα εξελισσόμενα μέσα στο χρόνο πεζογραφήματα του Καλφόπουλου, που παράλληλα εξελίσσουν και τον ίδιο, αγαπούν τις φευγαλέες στιγμές της καθημερινότητας, ενώ κουβαλάνε την αγωνία και το πάθος για εξερεύνηση. Μια διαδρομή με διαχρονικούς άξονες το ποδόσφαιρο, την αστυνομική λογοτεχνία, τον έρωτα, τους Beatles.

Του Γιώργου Λαμπράκου

Η τάση των τελευταίων ετών να εκδίδονται πολλά βιβλία με θέμα το πώς να αλλάξουμε τη ζωή μας δεν είναι απλώς μόδα. Είναι μία ακόμα έκφραση της πανάρχαιας πίστης πως οι ιδέες, όπως παρουσιάζονται και προωθούνται ιδίως στις φιλοσοφικές θεωρίες, έχουν (και οφείλουν να έχουν) άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή. Υπό αυτή την έννοια, οι ιδέες καθίστανται χρήσιμες με την πιο κοινή σημασία της λέξης, ενώ και τα αντίστοιχα βιβλία δεν αποτελούν αφηρημένες πραγματείες γραμμένες για λίγους, αλλά απόπειρες αυτογνωσίας και αυτοαλλαγής που αποβλέπουν σε ένα ευρύτερο κοινό. 

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου*

Η ποιητική συλλογή του Κυριάκου Χαραλαμπίδη ήδη από τον τίτλο της προαναγγέλλει την έννοια της ποιητικής τέχνης. Η υφαντική, πανάρχαια τέχνη δημιουργεί ποικίλα "έργα", καθώς ο υφαντής ή η υφάντρα χρησιμοποιούν υλικά γνωστά σε όλους∙ ο τρόπος, όμως, της ύφανσής τους, η επιλογή των χρωμάτων, η εναλλαγή τους, η έμπνευση των θεμάτων προκαλούν διαφορετικό αποτέλεσμα κάθε φορά.

Του Παναγιώτη Γούτα 

Η μικρή φόρμα, το μικροδιήγημα, η μικρή ιστορία είναι πάντα ένα ιδιαίτερα δύσκολο και απαιτητικό λογοτεχνικό είδος και όσοι ασχολούνται μαζί του θα πρέπει να είναι μάστορες του είδους για να έχουν τα επιθυμητά συγγραφικά αποτελέσματα. Ο Κάφκα, ο Τσέχωφ, ο Μπόρχες αποδείχτηκαν εξαιρετικοί εργάτες και δημιουργοί, συνθέτοντας μικρά κείμενα ή ιστορίες αξιοσημείωτης πύκνωσης και δραστικότητας.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη 

Όλα στηρίζονται σε ένα «αν», ή σε πολλά, να θέλετε. Όλα στηρίζονται σε μερικές δυνητικές οριστικές: «θα έβγαζε την μπλούζα», «θα προσπαθούσα να μην κάνω θόρυβο», «θα ντυνόμουν και θα έφευγα» κ.λπ., οι οποίες υποδεικνύουν στο ασκημένο μάτι το μη πραγματικό, αυτό που δεν υλοποιήθηκε και έμεινε για πάντα μια ιμερική επιθυμία, ένα βαθύτερο απωθημένο· ίσως και μια δόση εικασιών για το τι θα γινόταν αν η πορεία των γεγονότων ακολουθούσε άλλη ρότα.

Του Σπύρου Γιανναρά 

Ο Αλεξάντερ Γκριν (1880 - 1932), μια από τις καλύτερες πένες της συγκλονιστικής ρωσικής γενιάς του Μεσοπολέμου, γνωστός κυρίως χάρη στα Πορφυρά πανιά, αψήφησε τις αμείλικτες επιταγές του σοσιαλιστικού ρεαλισμού επιλέγοντας να εκφραστεί μέσα από μια λογοτεχνία του φανταστικού και του ονειρικού, εφευρίσκοντας έναν προσωπικά αλληγορικό τρόπο για να καταδυθεί στα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής. 

Για το βιβλίο του F. Scott Fitzgerald «Επιστροφή στη Βαβυλώνα και άλλες ιστορίες» (μτφρ: Άρης Μπερλής, εκδ. Άγρα) 

Του Νίκου Ξένιου

Του Γιώργου Π. Πεφάνη

Δεν είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι οι φερόμενοι ως πολέμιοι του θεάτρου καταφεύγουν συχνά στο ίδιο το θέατρο για να ενισχύσουν τα επιχειρήματά τους με την ένταση και την παραστατικότητα που αντλούν από τη δραματική και τη σκηνική τέχνη; Αυτό συνέβη με τον Πλάτωνα των Νόμων, όπου η θεσμοθέτηση της δίκαιης πολιτείας δεν παρομοιάζεται με τίποτε άλλο παρά με «αληθεστάτη τραγωδία» (817b).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Κάθε νέο βιβλίο του Τζον Μάξουελ Κουτσί αποτελεί αξιοπρόσεκτο εκδοτικό γεγονός σε μεγάλο μέρος του κόσμου. Ο κορυφαίος πεζογράφος, δοκιμιογράφος και καθηγητής μένει πιστός στο ραντεβού του με τους φανατικούς αναγνώστες του, κάθε τρία με τέσσερα χρόνια, δείχνοντας έτσι πως, παρότι πέρασε αισίως τα εβδομήντα, έχει κι άλλα πράγματα να νιώσει, να σκεφτεί, να γράψει και να μας πει για τις δυσχέρειες της ανθρώπινης κατάστασης, δυσχέρειες που ο ίδιος, όσο λίγοι πεζογράφοι τις τελευταίες δεκαετίες, έχει ανατάμει με τόση στοχαστική εμβρίθεια, παραστατική ευαισθησία και κοφτερή πένα. Το τελευταίο του μυθιστόρημα, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2013, κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη χώρα μας σε μετάφραση της έμπειρης Κατερίνας Σχινά και φέρει τον ερεθιστικό τίτλο Η παιδική ηλικία του Ιησού.  

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Του Νίκου Ξένιου

Της είχε υποσχεθεί μια ζωή από μέλι και γάλα. Τη Σουζάν την πρωτοσυνάντησε το 1957, στην είσοδο μιας συναυλίας: Ουγγαρέζα, που ένα χρόνο πριν είχε δραπετεύσει από τη Βουδαπέστη για να προσαρμοστεί γρήγορα στη νέα κατάσταση. Φυλές, εθνικότητες, προελαύνοντες στρατοί και διαφορετικές γλώσσες πολιορκούν το ζεύγος.

Του Κώστα Αγοραστού

Η πρώτη αίσθηση είναι ότι φέτος είχαμε λιγότερα ελληνικά βιβλία από τις προηγούμενες χρονιές. Δεν έλειψαν βεβαίως τα αξιόλογα μυθιστορήματα και οι φιλόδοξες συλλογές διηγημάτων. Διαβάσαμε αρκετά από αυτά και επιλέγουμε 10+1 τίτλους.

Του Σπύρου Γιανναρά

Σε αντίθεση με τα όσα γράφονται στο οπισθόφυλλο, νομίζω ότι το μυθιστόρημα Πόλη παιδιών του Πέτρου Κουτσιαμπασάκου δεν είναι επουδενί «ένα βιβλίο για τις Παιδοπόλεις που, από το 1947 έως το 1998, συνυπήρχαν βουβά με τις υπόλοιπες πόλεις της ελληνικής επικράτειας». Στην περίπτωση, όπως εν προκειμένω, της καλής λογοτεχνίας η ταύτιση του έργου με τον τόπο εξέλιξης της πλοκής ή τη συναισθηματική κατάσταση του ήρωα, περιορίζει επικίνδυνα το νοηματικό και υπαρξιακό του εύρος, απαξιώνοντάς το λογοτεχνικά. Με άλλα λόγια, η Πόλη παιδιών είναι ένα μυθιστόρημα για τις Παιδοπόλεις στο βαθμό που ο Μόμπυ Ντικ είναι ένα μυθιστόρημα για τα φαλαινοθηρικά ταξίδια ή η Άννα Καρένινα ένα μυθιστόρημα για τον αδιέξοδο έρωτα.

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ολοκληρώνεται σιγά σιγά το έτος Καβάφη κι ο ποιητής δεόντως επανήλθε στο προσκήνιο –από το οποίο ποτέ δεν είχε λείψει-, δεόντως προβλήθηκε στα μέσα συγκοινωνίας και δεόντως εξυμνήθηκε και κατηγορήθηκε. Μέσα στο 2013 επανεκδόθηκαν ποιήματά του, κυκλοφόρησαν επιστολές του, εκδόθηκαν συλλογικοί τόμοι και μελέτες που αποσκοπούσαν να επικαιροποιήσουν και να επανεξετάσουν θέματα της καβαφικής ποιητικής, δημοσιεύτηκαν άρθρα και μελέτες.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Επιλογή δέκα μυθιστορημάτων αστυνομικής λογοτεχνίας από τα πολλά βιβλία του είδους που κυκλοφόρησαν το 2013. 

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Οι Φωνές είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του Ισλανδού Arnaldur Indridason (Άρναλδουρ Ινδρίδασον) που μεταφράζεται στη γλώσσα μας μετά τη «Σιωπή του τάφου». Και τα δυο μυθιστορήματα κινούνται σε πολλά επίπεδα και διατρέχονται από πολλαπλά αφηγηματικά νήματα.

Επιμ. Κώστας Αγοραστός

Ιδιαίτερα πλούσια τόσο σε εκδόσεις όσο και σε καλά βιβλία ξένης πεζογραφίας η χρονιά που τελειώνει. Μυθιστορήματα και διηγήματα σύγχρονων συγγραφέων αλλά και αρκετές επανεκδόσεις κλασικών κειμένων βρέθηκαν στους πάγκους των βιβλιοπωλείων. Ξεχωρίσαμε κάποια από αυτά.

Η διερμηνεία των δυσκολιών προσαρμογής μας στο τοπίο του κόσμου αναβαθμίσθηκε κατά πολύ από τη στιγμή που ανακοινώθηκε ότι: «μια συναισθηματική επήρεια που είναι πάθος παύει να είναι πάθος μόλις σχηματίσουμε μια σαφή και διακριτή ιδέα αυτής». Από την σπινοζική Ηθική, Μέρος Ε΄, Πρόταση 3.

Του Γιώργου Βέη

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Αν δεν είχε μυθιστορηματική φόρμα θα μπορούσε να είναι η σύνοψη μιας διδακτορικής διατριβής για το ζήτημα της εξόντωσης των ελλήνων εβραίων της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, με άξονα τη μελέτη των ψυχικών επιπτώσεων και του ανεξίτηλου τραυματικού αποτυπώματος που αφήνει η ανθρώπινη κτηνωδία και με συνεκτικό ιστό της αφήγησης την μικροϊστορία ανθρώπων προβαλλόμενη στην, και συμπλεκόμενη με, τη ροή της πολιτικοκοινωνικής Ιστορίας της Θεσσαλονίκης από τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου πολέμου μέχρι σχεδόν το τέλος του 20ου αιώνα.