skies250

Της Παυλίνας Μάρβιν

Το ολιγοσέλιδο αυτό βιβλίο ξεκινάει με βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα: «Ο Λού-Κιάνγκ-Τσέου πέθανε στη Σού Τσέου το 1516, την ίδια χρονιά που δημοσιεύτηκαν στη Βασιλεία οι Διάλογοι του Έρασμου.

Η χρονολογία γεννήσεώς του είναι άγνωστη. Οι μεταγενέστεροι δε διαφύλαξαν παρά μια μικρή συλλογή πεζών ποιημάτων του, που παρουσιάζουμε σήμερα με τον τίτλο Θέατρο Σκιών, μολονότι η κατά γράμμα μετάφραση θα ήταν μάλλον: «Η ηλιόλουστη στιγμή του γαλήνιου Κήπου όπου περνάει μια Σκιά». Ο Λού-Κιάνγκ-Τσέου, που δεν είχε πειστεί ότι έπρεπε να προσχωρήσει στον «μηχανοκρατικό θετικισμό» του Τσού-Χί, θανατώθηκε με αποκεφαλισμό. Αναφέρουν συχνά τα τελευταία του λόγια: Πηγαίνω αλλού για να μη με ταράζει κανένας».

Ο ΣΟΦΟΣ ονειρεύεται στην άκρη του δρόμου. Η δύναμη του ονείρου μπορεί να κάνει να ξεπροβάλει ένα δέντρο, ένας βασιλιάς, μια γυναίκα, μια χίμαιρα. Και το δέντρο κι ο βασιλιάς και η χίμαιρα, περνούν σ’ αυτό το σκηνικό που ονομάζεται ζωή. Και εξαφανίζονται. Ο σοφός ονειρεύεται στην άκρη του δρόμου. Δεν θα περάσει όποιος θέλει απ’ το δρόμο του. 

Την εντυπωσιακή και μυστηριώδη ταυτότητα του Κινέζου συγγραφέα κάνουν ακόμη πιο αινιγματική δύο στοιχεία: αφενός, η αφιέρωση της τρίτης σελίδας σε γυναίκα με γαλλικό όνομα, «στη Francoise». Αφετέρου, ένα απόσπασμα του Άγγλου ποιητή Algernon Charles Swinburne (1837-1909) στην πρώτη σελίδα: «Ζήσε κι απόλαυσε/ στο ακέραιο τις μέρες σου,/ ύστερα πέθανε/ σαν έρθει η ώρα,/ αλλά μη δίνεις σημασία/ στο θάνατο». Τί τρέχει λοιπόν με τον Λού-Κιάνγκ-Τσέου; Μήπως είχε τη δύναμη να ταξιδεύει στον χρόνο; 

skies3ΤΗΣ ΕΛΕΓΑ: «Μην έχεις εμπιστοσύνη. Το δωμάτιο είναι μικρό. Μόλις χωθούμε μέσα κι οι δυο μας, ο ένας πλάι στον άλλο, θ’ αρχίσω να φουσκώνω, να φουσκώνω τόσο δυνατά, που το δωμάτιο θα γεμίσει ολόκληρο. Θα είσαι εκεί, σφηνωμένη ανάμεσα στον τοίχο και σ’ εμένα σαν κάποιος που πνίγεται. Θ’ αρχίσεις να φωνάζεις. Μα θα ’ναι πολύ αργά για σένα, για μας. Δε θα ξαναβγώ πια από δω. Ο σπιτονοικοκύρης θ’ αναγκαστεί να γκρεμίσει τα ντουβάρια, για να ξαναποχτήσει το δωμάτιο». Μου είπε «Τι πειράζει. Θα δούμε». 

Κάποτε, μεταξύ αστείου και σοβαρού, είχε συζητηθεί το ενδεχόμενο να στεκόμαστε για λίγο καχύποπτα απέναντι σε όποιο έργο επιμελείται ο Ε. Χ. Γονατάς, συγγραφέας των «ολωσδιόλου φανταστικών ταξιδιών». Εδώ, ο επιμελητής Γονατάς συγγράφει και το επίμετρο του μικρού βιβλίου, όπου λύνονται οι απορίες μας για την άγνωστη αυτή κινεζική και καθ’ όλα ποιητική φυσιογνωμία: «Ο Λού-Κιάνγκ-Τσέου είναι επινόηση του Pierre Betencourt (σσ: ο οποίος στο εξώφυλλο της ελληνικής έκδοσης αναφέρεται ως ο μεταφραστής των κειμένων από τα κινέζικα), και όλα τα «κινεζικά» ποιήματα του Θεάτρου Σκιών δεν είναι παρά έργο του ίδιου, ο οποίος χρησιμοποίησε ίσως το τέχνασμα αυτό για να εκφράσει με μεγαλύτερη άνεση ένα μέρος του προσωπικού του οράματος.(…) Ο Pierre Bettencourt είναι κυρίως γνωστός ως ζωγράφος (…), ενώ τα γραπτά του μέχρι πριν από λίγα χρόνια (σσ: η πρώτη ελληνική έκδοση έγινε το 1987) δεν είχαν ξεπεράσει «τα όρια του εμπιστευτικού (…). Όλα τα βιβλία που έγραψε από το 1940 έως το 1962 στοιχειοθετήθηκαν με το χέρι και τυπώθηκαν τα περισσότερα, από τον ίδιο στο πιεστήριό του, σε πολύ περιορισμένο αριθμό αντιτύπων (…)» Ο Bettencourt, από το 1941 και για μια δωδεκαετία τύπωσε μόνος του περισσότερα από εξήντα μικρά βιβλία, που, μεταξύ άλλων, συμπεριελάμβαναν κείμενα των Henri Michaux, Francis Ponge, Antonin Artaud κ.α. Αφότου εγκατέλειψε την τυπογραφία, εμπιστεύτηκε τα βιβλία του μόνο σε χέρια ανθρώπων του εκδοτικού χώρου που τύπωναν με τον παραδοσιακό τρόπο.

ΜΕ ΕΝΑ ΨΙΛΟ πινέλο από τρίχα νυφίτσας ο Δάσκαλος γράφει σε ένα ωραίο μεταξωτό χαρτί ένα ρητό. Τα ρητά στεγνώνουν πάνω στον τοίχο. Από πολύ μακριά έρχονται οι άνθρωποι να ζητήσουν τη συμβουλή του. Απιθώνουν τα δώρα τους στο τεζάκι. Τότε ο Δάσκαλος, μ’ ένα μακρύ καλάμι, κάνει νόημα στο βοηθό του να ξεκρεμάσει αυτό ή εκείνο το γνωμικό. Οι πιο πολλοί δεν ξέρουν να διαβάζουν, μα τους φτάνει να το φοράνε επάνω τους σαν φυλαχτό. Εγώ όμως είχα την περιέργεια κι έβαλα να μου διαβάσουν το δικό μου. Να τι έγραφε: «Η ζωή δεν είναι φτιαγμένη για σένα. Μην ξαναγυρίσεις ποτέ». 

bettencourtuΟ Pierre Bettencourt, καθώς μας πληροφορεί ο Γονατάς, ταξίδεψε πολύ (Αφρική, Ωκεανία, Ινδίες, Ιαπωνία, Αίγυπτος, Ελλάδα) και φαίνεται πως άντλησε από τα ταξίδια του όσα χρειαζόταν για να συμπληρώσει τον εξαίσιο στιλιστικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει στη γραφή του τόπους και ανθρώπους. Θα τολμούσα να πω για αυτόν, ό,τι θα έλεγα και για έναν πραγματικά καλό φωτογράφο: πως μας μαθαίνει να ξαναβλέπουμε. Καμία από τις ιστορίες του δεν είναι λιγότερο πραγματική από ότι φανταστική, γιατί συναντάμε σε αυτές όχι λόγια, μα αισθήματα και πρόσωπα γνώριμα. 

ΑΠΛΩΝΕΙΣ τον καρπό του χεριού σου και σου μπήγω μια μακριά βελόνα που τον διαπερνάει από τη μια μεριά ως την άλλη. Καθόλου αίμα δε στάζει και τίποτα δεν ένιωσες. Κοιτάζεις με έκσταση τη βελόνα που ξαναβγαίνει. Έχω κι άλλες βελόνες, βαλμένες όρθιες σ’ ένα μικρό δοχείο. Τώρα που είδες, θα πάρω μιαν άλλη, μεγαλύτερη, και θα σου τρυπήσω πέρα-πέρα το στήθος κοντά στην καρδιά. Θα ‘θελα να χεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου. Αύριο θα δεις την αγαπημένη σου και πρέπει να της πεις ότι την αγαπάς.

«Γυναίκες-νυχτερίδες, γυναίκες-σφουγγάρια και άνθρωποι-κοπροκάνθαροι» στις ζωγραφιές και στα κείμενα του Bettencourt είναι σκληροί και τρυφεροί, μεταφυσικοί, μα όχι αφύσικοι, γιατί μας θυμίζουν τα όνειρά μας και τα όνειρα είναι ίσως μια άλλη μεγάλη, δεύτερη και τρίτη ζωή. 

ΒΡΕΧΕΙ. Το βουνό εκεί ψηλά χάνεται μέσα σ’ ένα σύννεφο, τα νιόφυτα ελάτια λυγίζουν με τη νεροποντή. Το άλογο σκύβει το κεφάλι του για να το προφυλάξει κάτω από τον λαιμό του. Η γυναίκα σου πάνω στο ζώο της προσεύχεται σαλεύοντας τα χείλη. Εσύ περπατάς μόνος κοιτάζοντας μπροστά, αφού βέβαια πρέπει κάπου να φτάσεις.

skies-exofLou - Kiang - Tseu: Θέατρο σκιών
Πιέρ Μπετανκούρ
Μτφρ.: Επαμεινώνδας Γονατάς
Εικονογράφηση Πιέρ Μπετανκούρ
Μτφρ.: Επαμεινώνδας Γονατάς
Στιγμή 2001

 

 

 

 

 


Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ