tschick-foto1

Για το μυθιστόρημα του Wolfgang Herrndorf Βερολίνο, γεια (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική).

Του Νίκου Ξένιου

Με τον τίτλο «Tschick» η μεταφορά του Βερολίνο, γεια από τον σκηνοθέτη Φατίχ Ακίν (βλ. κεντρική φωτογραφία) συνέπεσε, σχεδόν, με την κυκλοφορία του βιβλίου του Βόλφγκανγκ Χέρντορφ στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κριτική, στην εξαιρετικά ευαίσθητη και λειτουργική μετάφραση του Απόστολου Στραγαλινού. Το αγόρι που, για να μην είναι «βαρετό» και «συνηθισμένο» στα μάτια των άλλων, περνά μια συγκλονιστική περιπέτεια που θα του αλλάξει τη ζωή, είναι μια σύγχρονη μυθοπλασία που άγγιξε βαθιά το γερμανικό και το παγκόσμιο κοινό. Η θεατρική διασκευή του Ρόμπερτ Κολ μιλά επίσης για την ενηλικίωση των δυο αυτών αγοριών, που έχουν συγκριθεί με τους ήρωες του «Huckleberry Finn».

Ένας σύγχρονος Χάκλμπερι Φινν

Τα δύο παιδιά κλέβουν το Λάντα για να φύγουν από το Βερολίνο, με στόχο τους τη nowhere land Βλαχία: ένα road movie ξεκινά, γεμάτο φρεσκάδα και εφηβική αμεσότητα, με αναδρομική αφήγηση την επιστροφή στα εφηβικά χρόνια.

Δύο δεκατετράχρονα αγόρια κλέβουν («δανείζονται») ένα Λάντα. Ο Maik Klingenberg είναι πλήρως αποσυνδεδεμένος από τις παρέες των συμμαθητών του, στο δε σπίτι του έχει να αντιμετωπίσει μιαν αλκοολική μητέρα κι έναν πατέρα που έχει εξωσυζυγική σχέση. Ο Μάικ είναι τρελός και παλαβός για την Τατιάνα, μια συμμαθήτριά του, αλλά αυτή δεν τον προσκαλεί στο πάρτι της. Μεγεθύνει με μολύβι μια φωτογραφία και φιλοτεχνεί ένα υπέροχο σκίτσο της Beyoncé για να της το αφιερώσει, αλλά τελικά το σκίζει. Ο Andrej Tschichatschow (Τσικ), ο καινούργιος Ρώσος συμμαθητής του, είναι ο χαρακτηριστικός τύπος του περιθωριακού μαθητή, το επίκεντρο των αρνητικών σχολίων όλων. Η γνωριμία τους δεν αργεί: ο Τσικ μαθαίνει τον ανεκπλήρωτο έρωτα του Μάικ και προτείνει, αν και δεν είναι καλεσμένοι στο πάρτι της, να οδηγήσουν ως το σπίτι της Τατιάνα για να της δώσουν το ξανακολλημένο σκίτσο. Τότε «δανείζονται» ένα χιλιοτρακαρισμένο Λάντα, με την προοπτική να το επιστρέψουν στη θέση του. Εδώ δεν αφθονούν οι γνωστές «τελετές ενηλικίωσης» των μυθιστορημάτων του είδους, αντιθέτως, ελάχιστα πράγματα συμβαίνουν στη ζωή των δύο αγοριών, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή της μεγάλης απόφασης: τη στιγμή όπου τα δύο παιδιά, αντί να συνεχίσουν να παίζουν Doom υποκαθιστώντας την πραγματικότητα, κλέβουν το Λάντα για να φύγουν από το Βερολίνο, με στόχο τους τη nowhere land Βλαχία: ένα road movie ξεκινά, γεμάτο φρεσκάδα και αμεσότητα, με αναδρομική αφήγηση την επιστροφή στα εφηβικά χρόνια. Θα μπορούσε να πει κανείς: γεμάτο εφηβική αφέλεια και άγνοια, στον βαθμό στον οποίο η naïveté είναι στιλιστικό γνώρισμα της αφήγησης του Χέρντορφ.

Η φιλία αρθρώνεται σε επεισόδια. Ο Μάικ μαθαίνει να οδηγεί. Μαθαίνει να προσανατολίζεται, αν και η διαδρομή τους είναι στα τυφλά. Οι δυο τους μοιάζουν με τους ήρωες του Χωκ Φιν του Μαρκ Τουαίην, γιατί εξερευνούν τον κόσμο και είναι κυνηγημένοι. Η γνωριμία τους με τη «βρώμικη» Ίζα Σμιτ είναι το πρώτο πραγματικό ερωτικό ερέθισμα για τον Μάικ, καθώς και το πρώτο ερέθισμα για να αποκαλυφθεί ο Τσικ. Η στιγμιαία «άρνηση» του σεξ δεν είναι απαραίτητα ομοφυλόφιλη ένδειξη, όσο μαρτυρία αθωότητας. Η πρόωρη ενηλικίωση των δύο αγοριών, οι βαθιές φιλοσοφικές τους συζητήσεις, η αμήχανη αλλά «κουλ» αντιμετώπιση της περιπέτειάς τους, όλα μαρτυρούν την απόλυτη ελευθερία ενός καλοκαιριού χωρίς ενηλίκους. Το δε ατύχημά τους γίνεται η αρχή της εκμυστήρευσης και η αρχή της αφήγησης.

alt
   Ο Wolfgang Herrndorf
 

Ηρωϊκή, ρομαντική έξοδος

Ο Βόλφγκανγκ Χέρντορφ γεννήθηκε το 1965 στο Αμβούργο. Σπούδασε καλές τέχνες και εργάστηκε, μεταξύ άλλων, ως σκιτσογράφος στο σατυρικό περιοδικό «Titanic». Το πρώτο του βιβλίο, το «Ιn Plüschgewittern» (2002) μιλά για το ταξίδι ενός νέου άντρα που αναζητά τις ρίζες του σε όλη τη Γερμανία. Το «Die Rosenbaum-Doktrin» εκδίδεται το 2007, ενώ το «Diesseits des Van-Allen-Gürtels» (2008) κερδίζει το βραβείο Deutscher Erzählerpreis. Το κατασκοπικό μυθιστόρημα «Sand» βραβεύεται στην έκθεση βιβλίου της Λειψίας, το 2012, χαρίζοντας στον συγγραφέα το Literaturpreis des Kulturkreises der deutschen Wirtschaft.

Ο Βόλφγκανγκ Χέρντορφ ξεκινά να γράφει τις περιπέτειες του Μάικ και του Τσικ, που είναι αντιπροσωπευτικό Bildungsroman, και που καταδεικνύει ειρωνικά τη ματαιότητα κάθε απόπειρας επιστροφής πίσω στον χρόνο.

Μαζί με τους διαδικτυακούς του συντρόφους, ο Χέρντορφ επισκέπτεται για μεγάλο χρονικό διάστημα τον ιστότοπο «Wir höflichen Paparazzi», ανταλλάσσοντας γνώμες για τα διαβάσματα και τα ακούσματά τους και δημιουργώντας, έτσι, μια πρωτότυπη καλλιτεχνική κοινότητα στον κυβερνοχώρο. Πάγια άποψη του συγγραφέα ήταν πως η λογοτεχνία μπορεί κάλλιστα να διεξαχθεί στο ίντερνετ, όπως και η ανθρώπινη φιλία, και πως η μοναξιά δεν είναι απαραίτητο γνώρισμα του ίντερνετ φρηκ. Και μάλιστα το υποστήριξε αυτό μέχρι το 2013, όταν αυτοκτόνησε, καταπτοημένος από καρκίνο του εγκεφάλου, και προκαλώντας τεράστιο πένθος στην ευρύτατη ιντερνετική του παρέα. Πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα του Βερολίνο, γεια πουλήθηκαν τότε. Ο συγγραφέας είχε πρόσφατα ξεκινήσει το μπλογκ του: «Arbeit und Struktur», ώστε να παραμείνει στον «αέρα»: πρόκειται για ένα ιδεαλιστικής δόμησης ντοκουμέντο, ένα ημερολόγιο πάνω στον θάνατο, την πάλη κατά της χημειοθεραπείας, τις μικρές νίκες και την προσωρινή ανάνηψη, αλλά και τη δίψα για τη ζωή και τον έρωτα. Εδώ δεν υπήρχαν περιθώρια για ρηχά κείμενα, κακές ταινίες, προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Ο Βόλφγκανγκ Χέρντορφ, τιτλοφορώντας το μπλογκ του: «Project Regression: πώς θα ήθελα να έχω ζήσει» , ξεκινά να γράφει τις περιπέτειες του Μάικ και του Τσικ, που είναι αντιπροσωπευτικό Bildungsroman, και που καταδεικνύει ειρωνικά τη ματαιότητα κάθε απόπειρας επιστροφής πίσω στον χρόνο. Πρόκειται για ένα βιβλίο που μιλά για τη φιλία. Και αυτή η φιλία, καθώς φαίνεται, δεν θα ήταν υλοποιήσιμη δίχως τις ιντερνετικές επαφές του συγγραφέα με το κοινό του. Ξεκινώντας από τον τίτλο, ο Χέρντορφ ζητά τη γνώμη του κοινού για το βιβλίο του. Και στη συνέχεια το συγγράφει μαζί με το κοινό του.

Το «Tschick» («Βερολίνο, γεια») κερδίζει τα βραβεία Deutscher Jugendliteraturpreis και Clemens-Brentano, γνωρίζει μεγάλη επιτυχία σε όλον τον κόσμο και μεταφράζεται σε 25 γλώσσες, ενώ ο συγγραφέας αποχωρεί από τα εγκόσμια στρέφοντας ένα ρεβόλβερ στον κρόταφό του, όρθιος, στις όχθες του καναλιού Χοεντσόλερν, σε ηλικία 48 ετών, και ακολουθώντας πιστά την «στρατηγική εξόδου» που είχε προγραμματίσει τρία χρόνια πριν, όταν έγινε η διάγνωσή του ως καρκινοπαθούς. 

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

altΒερολίνο, γεια
Wolfgang Herrndorf
Μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός
Κριτική 2015
Σελ. 280, τιμή εκδότη €16,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ