flood

Του Μάκη Πανώριου

Ως ακραίο γεωφυσικό φαινόμενο ο κατακλυσμός ήταν πολύ φυσικό να προσλάβει μεταφυσικές διαστάσεις. Αρχικά θεωρήθηκε ως εκδήλωση ενός υπερφυσικού όντος, του οποίου η Γη και ο Άνθρωπος αποτελούν μάλλον ένα «μεγαλειώδες» κοσμικό πείραμα. Η παρέκκλιση ωστόσο του ανθρώπου από την προβλεπόμενη μετεξέλιξή του, η οποία και τον οδήγησε με την συμπεριφορά του στην Ύβρη εναντίον του Δημιουργού του, προκάλεσε την θεϊκή μήνιν.

Ο κατακλυσμός δεν είναι παρά η απόλυτη τιμωρία του αμαρτωλού ανθρώπου, αλλά και η επιβεβαίωση της αποτυχίας του πειράματος. Το πρώτο σκέλος σχετίζεται με την μυθολογική διερμηνεία θρησκευτικής απόχρωσης του φαινομένου, το δεύτερο με την φιλοσοφική διανοουμενίστική προσέγγισή του. Σήμερα διερμηνεύεται επιστημονικά ως εκδήλωση καιρικών συνθηκών. Ωστόσο ένα μεγάλο μέρος του κόσμου συνεχίζει να το αντιμετωπίζει με τα μυθολογικά χαρακτηριστικά του, θεωρώντας το ως «Οργή θεού».

Την πρώτη καταγραφή του θα την συναντήσει κανείς στις μυθολογίες των λαών, κυρίως σ’ αυτούς που κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Διασημότεροι κατακλυσμοί: Του Γκιλγκαμές, του Δευκαλίωνα, και, φυσικά, του Νώε. Όλοι ανεξαιρέτως σχετίζονται με την καταστροφή του κόσμου. Ωστόσο μια σύγχρονη ρεαλιστική διερμηνεία του φαινομένου το σχετίζει με την τελευταία παγετώδη περίοδο, την πριν από 20.000 χρόνια, κατά την οποία έλιωσαν οι πάγοι κατακλύζοντας με τεράστια παλιρροϊκά κύματα την Νότια Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή.

Ο συγγραφέας-μηχανικός Στέφεν Μπάξτερ, γνωστός κυρίως λόγω της φιλίας του με τον Άρθουρ Κλαρκ ─μέσω του ανά χείρας μυθιστορήματός του σκληρής επιστημονικής φαντασίας, υποείδος που βασίζεται υποτίθεται σε πραγματικά δεδομένα─, καταθέτει την δική του άποψη-θεωρεία του συμβάντος. Σύμφωνα με αυτήν, κατά την διάρκεια στερεοποίησης της Γης, τεράστιες ποσότητες νερού παγιδεύτηκαν στο εσωτερικό της και τώρα αρχίζουν να… αναβλύζουν καλύπτοντας σταδιακά όλη την επίγεια επιφάνειά της. Ως εκ τούτου, Ευρώπη, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Ασία, εξαφανίζονται κάτω από το μεγάλο… νερό. Ελεύθερες παραμένουν μόνο μερικές πανύψηλες βουνοκορφές. Το κράτος που είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την εν λόγω βιβλική καταστροφή, να διαιωνίσει τον άνθρωπο και να οικοδομήσει έναν άλλο παγκόσμιο υδάτινο πλέον πολιτισμό, είναι μόνο οι ΗΠΑ, διότι είναι το «… κατά πολύ ισχυρότερο από όλες τις υπόλοιπες δυνάμεις». Ως εκ τούτου οι εναπομείναντες αντιμετωπίζονται απ’ την εν λόγω υπερδύναμη με αλαζονική υπεροψία, οφείλουν να υποτάσσονται τυφλά στην ανωτερότητά της, αλλά και να δικαιολογούν τις θηριωδίες της. Οφείλουν επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι ο βιολογικός τους κύκλος έκλεισε, και ότι το αγγλόφωνο γένος, είναι προορισμένο εκ θεού να επαναδημιουργήσει την χαμένη ανθρωπότητα.

Αν παραβλέψει κανείς τις μιλιταριστικές, σοβινιστικές, φασιστικές και άκρως ρατσιστικές θέσεις του συγγραφέα, τότε πιθανώς να «απολαύσει» ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα καταστροφής, στο οποίο πρωταγωνιστεί ένα αμφισβητούμενο πραγματολογικό υλικό, και η προκλητική επίδειξη «γνώσεων» του συγγραφέα.

Η καταστροφή της Γης από διάφορα φαινόμενα αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο στο σώμα της ε.φ. Ο κατακλυσμός κατέχει την πρώτη θέση σ’ αυτά. Ορισμένα κλασικά στο είδος τους έργα, όπως «Ο δεύτερος κατακλυσμός» 1912, του Γκάρετ Σέρβις, «Άλλος για το Αραράτ» 1940, του Χ.Τζ. Ουέλς, «Αρειανή Οδύσσεια» 1940, του Στάνλεϊ Γουέινμπάουμ, το αποδεικνύουν.

kataklismosΣτέφεν Μπάξτερ
Κατακλυσμός
Μτφρ.: Θωμάς Μαστακούρης
Επιμέλεια: Σπύρος Καρυδάκης
Εκδόσεις ΑΙΟΛΟΣ
Αθήνα 2010, σελ.: 608

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ