mo-yan-360

Της Βίκυς Βασιλάτου-Σαρρή

«Μέσα από ένα μείγμα ρεαλισμού και φαντασίας, ιστορικής και κοινωνικής οπτικής, δημιουργεί έναν κόσμο που φέρνει στο νου, στην πολυπλοκότητά του, εκείνους των William Faulkner και Garcia Marquez, ενώ έχει την αφετηρία του στην παραδοσιακή κινεζική λογοτεχνία και στην προφορική παράδοση». Καθένα από τα στοιχεία που ανέφερε η Σουηδική Ακαδημία τον Οκτώβρη, βραβεύοντας τον Mo Yan με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, είναι και από ένα στοιχείο που συναντάς στο μυθιστόρημά του, με τον πρωτότυπο τίτλο Οι μπαλάντες του σκόρδου. 

Κάθε κεφάλαιο ανοίγει με την μπαλάντα ενός γέρου τυφλού, του Τζανγκ Κου, ο οποίος μας εισαγάγει στις περιπέτειες του αγροτικού κόσμου της Επαρχίας του Παραδείσου. Περιπέτειες που υφαίνουν τον κυρίως κορμό αυτού του βίαιου, κοινωνικού μυθιστορήματος. Ένα μυθιστόρημα επαναστατικό και πολυφωνικό, σε συνδυασμό με μια απρόσμενη και τραγική ελεγεία της απόλυτης αγάπης. Ένα μυθιστόρημα δοσμένο με δυνατό, ευθύ, σαρκαστικό, ρομαντικό, ωμό τρόπο. Μια γλώσσα αιχμηρή σαν ξυράφι. 

Ο Mo Yan -το nom de plume του Guan Moye- είναι ένας από τους δημοφιλέστερους και σπουδαιότερους συγγραφείς στην Κίνα, που αν και το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο σημαίνει «Μη Μιλάς», όχι μόνο μιλά, αλλά το κάνει με στεντόρεια φωνή μέσα από την πένα του. «Ο συγγραφέας μπορεί να ασκεί κριτική ή να εκφράζει την αγανάκτησή του για τις σκοτεινές πλευρές της κοινωνίας ή της ανθρώπινης φύσης», υποστηρίζει, και συμπληρώνει, «ωστόσο δεν μπορούμε να υιοθετούμε όλοι τον ίδιο τρόπο έκφρασης. Θα πρέπει να δείξουμε κατανόηση για τους συγγραφείς που κρύβονται στο δωμάτιό τους και χρησιμοποιούν τη λογοτεχνία για να εκφράσουν τις απόψεις τους». Δεν γνωρίζω εάν ανήκει σε εκείνους που κρύβονται μέσα στους τέσσερις τοίχους για να εκφραστούν, αλλά γνωρίζω ότι η λογοτεχνία του εκφράζει πολλά, ίσως γι’ αυτό και να φλερτάρει τόσο στενά με τη λογοκρισία και την απαγόρευση, όπως συνέβη με το Falling Rain on a Spring Night(1981), τις Μπαλάντες (1988) ή το Big Breasts and Wide Hips (1996). 

mo-yanΌταν άρχισα να διαβάζω τις Μπαλάντες του Mo Yan δεν τις χόρταινα. Η πρόζα του είναι ζωντανή, εμποτισμένη με ύβρεις, φαντασία, τρέλα, αισθήσεις και παραισθήσεις. Ένα λογοτεχνικό αμάλγαμα που σκιαγραφεί με μεγάλη μαεστρία τον πολιτισμικό και ιστορικό πίνακα του Σαντόνγκ -γενέτειρα του συγγραφέα- και κατ’ επέκταση της αγροτικής Κίνας, εν μέσω μεταμόρφωσης της χώρας. Ο ρεαλισμός στον τρόπο γραφής του και το δέσιμό του με την πατρίδα του είναι στοιχεία που σίγουρα συγκρίνονται με έναν Faulkner ή έναν Marquez, αλλά δεν παύει ο νομπελίστας να έχει τη δική του ιδιαίτερη συγγραφική ταυτότητα, που καταπιάνεται μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο με θέματα ταμπού όπως το σεξ, την εξουσία, την πολιτική, περιγράφοντας ευθέως και με μαύρο χιούμορ τους σωματικούς και ψυχικούς μαιάνδρους της σύγχρονης Κίνας. 

Με τις Μπαλάντες του σκόρδου προσεδαφίστηκα στο Σαντόνγκ στα μέσα της δεκαετίας του ’80, στην καρδιά μιας κοινωνίας που δεν έχει βγει ακόμα από τη νοοτροπία της κομμούνας, η οποία αποφασίζει για τη ζωή του καθένα και όπου οι πιέσεις στην προσωπική ζωή είναι ακόμα πολύ ορατές. Έτσι όπως υφαίνει την ιστορία του ο Mo Yan, ένιωσα και στη δική μου σάρκα τον κλοιό να σφίγγει γύρω μου, συμπάσχοντας με τους ήρωές του, που έχουν παγιδευτεί στα πλοκάμια αρχέγονων παραδόσεων και στον ιστό μιας παράλογης και αλληλοσυγκρουόμενης πολιτικής, που εντέλει διατηρεί όλες τις πτυχές μιας φεουδαρχικής κοινωνίας. 

Το φαινομενικά άναρχο χτίσιμο του κειμένου, το εμποτισμένο με τις μπαλάντες, τη μυρωδιά του σκόρδου, το υβρεολόγιο, την ανατριχιαστική αυτοκτονία της Τζίντζου, τους ομηρικούς καβγάδες, τις αποτρόπαιες συμπεριφορές και την ομορφιά της φύσης που έρχεται σε αντιδιαστολή με την ασχήμια της βιαιότητας, δημιουργεί μια πολύ δυνατή δραματική ένταση, που παίζει μεταξύ φαρσοκωμωδίας και τραγωδίας. 

Το φαινομενικά άναρχο χτίσιμο του κειμένου, το εμποτισμένο με τις μπαλάντες, τη μυρωδιά του σκόρδου, το υβρεολόγιο, την ανατριχιαστική αυτοκτονία της Τζίντζου, τους ομηρικούς καβγάδες, τις αποτρόπαιες συμπεριφορές και την ομορφιά της φύσης που έρχεται σε αντιδιαστολή με την ασχήμια της βιαιότητας, δημιουργεί μια πολύ δυνατή δραματική ένταση, που παίζει μεταξύ φαρσοκωμωδίας και τραγωδίας. Ο συγγραφέας τοποθετεί μέσα στο ίδιο κείμενο δύο ιστορίες που διαδραματίζονται εν παραλλήλω, ή μάλλον καλύτερα -κάτι που αντιλήφθηκα στην πορεία της ανάγνωσής μου- πρόκειται για την ίδια ιστορία πριν και μετά την επαναστατική κορύφωση της ιστορίας. 

Μέσα από αυτή την περίπλοκη αφηγηματική πλοκή, γνώρισα τον πρωταγωνιστή, Γκάο Μα, που κατηγορείται πως οργάνωσε αυτή την εξέγερση και βρίσκεται φυλακισμένος και απάνθρωπα βασανισμένος. Παράλληλα με αυτήν τη βίαιη ιστορία, ο Γκάο ξαναζεί και μοιράζεται μαζί μας τον έρωτά του για/με την Τζίντζου, μια νεαρή αγρότισσα που την έχουν υποσχεθεί σε έναν άλλο άνδρα, μα που επαναστατεί ενάντια στη γονική και αδελφική εξουσία για να ζήσει με τον άνδρα που εκείνη επέλεξε. Παράλληλα και ταυτόχρονα με αυτές τις δύο ιστορίες, μια πληθώρα προσωπικών αφηγήσεων δίνει μια πολυφωνική υπόσταση στο μυθιστόρημα. Μια παλέτα από διάφορες αποχρώσεις που καθεμία από αυτές σκιαγραφεί έναν καταπονημένο σωματικά μα κυρίως ψυχικά άνθρωπο. Εκμυστηρεύσεις που δεν μπορούν παρά να αφυπνίσουν το μίσος ενάντια στο καθεστώς και την κατανόηση απέναντι στους ήρωες του Mo Yan και κατ’ επέκταση στους κινέζους αγρότες. 

Εν κατακλείδι, με τις Μπαλάντες του σκόρδου του -δυστυχώς το μόνο έως τώρα μεταφρασμένο μυθιστόρημά του στα ελληνικά-, ο σπουδαίος Mo Yan μας τραγουδά μία από τις ομορφότερες απαγορευμένες μπαλάντες της λογοτεχνίας με φόντο έναν κοινωνικό πίνακα και την εξέγερση του ανθρώπου ενάντια στον δήμιο που φορά τη μάσκα του συμμαθητή, του πατέρα, του συγκρατούμενου, του αδελφού, του διοικητή. Ένα δριμύ «κατηγορώ» ενάντια στο κολεκτιβιστικό και δεσποτικό σύστημα. 

mo-yan-bookΟι μπαλάντες του σκόρδου
Mo Yan
Μετάφραση από τα αγγλικά: Μιχάλης Μακρόπουλος
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2006

politeia link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ MO YAN

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ