alt

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Βλαχάκη «Περί Τύρβης και Σκιάς» (εκδ. Γαβριηλίδης).

Της Μυρένας Σερβιτζόγλου

Αν ο Νίκος Βλαχάκης στάθηκε απέναντι στον κόσμο και τους άλλους με εφόδια όλα όσα απέκτησε μετά τα δεκαοχτώ του έτη (φιλοσοφικές σπουδές στη Βουλγαρία, μεταπτυχιακές σπουδές στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνών Σπουδών και Στρατηγικής, θέσεις ως επικεφαλής σε Γραφεία Τύπου Πρεσβειών της Ελλάδος στα Τίρανα, τις Βρυξέλλες, τη Σόφια, τη Βουδαπέστη και το Βερολίνο), απέναντι στον εαυτό του και το «άλλο» πολέμησε με όσα είχαν εντυπωθεί μέσα του, με όσα είχε εγκολπωθεί πριν από την ηλικία της ενηλικίωσης. Την ελληνική γη, την ελληνική φύση και την ελληνική γλώσσα.

Ενσαρκώνοντας στο ακέραιο το παπαγεωργικό δόγμα ότι έπειτα από μια ηλικία ο τόπος που μεγαλώσαμε μας τραβάει από τα μαλλιά, μετά τη θητεία του εις την Εσπερίαν, ο Νίκος Βλαχάκης με την ποιητική συλλογή Περί Τύρβης και Σκιάς επιστρέφει στη πατρώα γη, την πατρίδα του, τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, και τον πατρικό –που ήταν συνάμα και πατερικός, παπαδοπαίδι γαρ– λόγο.

Στα τριάντα δύο πονήματα που περιέχει ο τόμος δεν θορυβείται κανείς από κάποια τύρβη, μήτε τον βαραίνει καμία σκιά. Τουναντίον ο λόγος είναι σιωπηλός, σχεδόν εσωτερικός, και αποσκιερός, βαθύσκιωτος και προστατευμένος.

Στα τριάντα δύο πονήματα που περιέχει ο τόμος δεν θορυβείται κανείς από κάποια τύρβη, μήτε τον βαραίνει καμία σκιά. Τουναντίον ο λόγος είναι σιωπηλός, σχεδόν εσωτερικός, και αποσκιερός, βαθύσκιωτος και προστατευμένος. Το πρώτο που συναντά κανείς στην ποίηση του Νίκου Βλαχάκη είναι οι εικόνες, οι λέξεις, τα συναισθήματα, και οι αναμνήσεις. Και τα συναντά με αυτή τη σειρά. Με τους πρώτους στίχους αρχίζουν να πέφτουν πάνω στα βλέφαρα του αναγνώστη εικόνες, όπως άλλοτε εναλλάσσονταν μπροστά στα μάτια του από τα παιδικά κιάλια οι επτά εντυπωσιακές εικόνες κάθε δίσκου. Κάθε ποίημα και διαφορετική χάρτινη ταινία. Η ποίηση του Βλαχάκη έχει κάτι στον ρυθμό και τον χτύπο από τον πρωτόλειο ασπρόμαυρο κινηματογράφο, τότε που ό,τι η παλιά μηχανή προβολής έχανε σε ακρίβεια ή τέχνη, το κέρδιζε το θέαμα σε μαγεία. Οι εικόνες-επεισόδια έλκουν την καταγωγή τους από την Ελλάδα, τη θάλασσα, την ύπαιθρο, τη Μεσόγειο, τη Μεγαλόνησο.

Όταν ο Ρολάν Μπαρτ, παραδεχόταν ότι δεν διαθέτει το παραμικρό τάλαντο στις ξένες γλώσσες, παρηγορούταν με την πεποίθηση ότι αυτή η ένδεια δεν ήταν παρά η αντίστροφη όψη ενός έρωτα, του έρωτα της μητρικής, της γλώσσας που θήλασε από τη μητέρα του. Καίτοι πολύγλωσσος και ο πολυμήχανος ο Νίκος Βλαχάκης –μιλάει την αγγλική, τη γαλλική, τη γερμανική, τη βουλγαρική και την ισπανική γλώσσα, κατά τα επαγγελματικά του καθήκοντα, η σύντροφος της ζωής του είναι από την Κολομβία–, στην ποίησή του αισθάνεται την ανάγκη να επιστρέψει, να παραδοθεί στον ίμερο της ελληνικής.

Θα άξιζε να περιδιαβεί κανείς την ποίησή του μόνο και μόνο για τις λέξεις. Πατανία (είδος υφαντής κουβέρτας), σεπτοί (σεβαστοί, ιεροί), μεσοχωριές, λιόφυλλα (φύλλα λιόδεντρου, ελαιόδεντρου), είδωσαν, κορφολόγημα (το κόψιμο του ανώτερου τρυφερού μέρους των βλαστών, η επιλογή των καλύτερων δειγμάτων από ένα σύνολο) αμανίτες (η λέξη μανιτάρι είναι υποκοριστικό της αρχαιοελληνικής αμανίτης), απόβγαλμα (ό,τι βγαίνει από μία άμβλωση, το έκτρωμα), ενωμοτίας (η μικρότερη στρατιωτική υποδιαίρεση της Φάλαγγας των αρχαίων Ελλήνων), θερίστρες, σκαπανείς, σιδηροπυρίτης (θειούχο ορυκτό του σιδήρου, ψευδόχρυσος) αζουλίτης (ημιδιαφανής ποικιλία τού σμιθσονίτη με ανοιχτό μπλε χρώμα), μελανόθωροι, μιτάτου (πολύ μικρό σχετικά οικοδόμημα της ελληνικής υπαίθρου και στις μέρες μας σημαίνει το κατάλυμα του βοσκού), αγραπιδιές (άγρια αχλαδιά), έμπεδου (με την ονομασία έμπεδα προσδιορίζονταν παλαιότερα μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι συγκροτούμενες σύμφωνα με τα υφιστάμενα τότε σχέδια επιστράτευσης υπηρεσίες ή μονάδες με στόχο την αναπλήρωση αντίστοιχης οργανικής υπηρεσίας ή μονάδας που είχε απομακρυνθεί από την έδρα της), περιεστώτων, καρστικών (που έχει σχέση ή αναφέρεται σε διάβρωση και αποσάθρωση πετρωμάτων από νερό), σκύβαλα (ό,τι μένει στο κόσκινο μετά από το κοσκίνισμα του σταριού ή άλλων δημητριακών, απόρριμμα, σκουπίδι), ασπαλάθους, ακροκέφαλο, ευρυμήτριος, λοτζέτα (το δώμα ενός χαμηλότερου σπιτιού που είναι η αυλή του ψηλότερου), φουνάρες.

Αν το στοίχημα της λογοτεχνίας είναι πώς να περιγράψεις μια λέξη δίχως να την χρησιμοποιήσεις, με χίλιες-δυο άλλες διαφορετικές, το διακύβευμα στην ποίηση είναι πώς να γράψεις για κάτι ή κάποιον που αγάπησες, περίπου σαν να μην το ή τον αγάπησες ποτέ. Για αυτό ίσως τα ποιήματα στο Περί Τύρβης και Σκιάς ηχούν σαν Δοξαστικός Ύμνος και Παρακλητικός Κανών μαζί.

* Στην κεντρική εικόνα ο πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά La Mer vue des hauteurs de Dieppe (1852).

* Η ΜΥΡΕΝΑ ΣΕΡΒΙΤΖΟΓΛΟΥ είναι ακόλουθος Τύπου.

altΠερί Τύρβης και Σκιάς
Νίκος Βλαχάκης
Γαβριηλίδης 2018
Σελ. 72, τιμή εκδότη €9,55
alt
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

Για την ποιητική συλλογή του Χάρη Βλαβιανού «Η Αναγέννηση - 39 ποιητικά πορτρέτα» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Πορτρέτο του Νικολό Μακιαβέλι, στον οποίο είναι αφιερωμένο ένα ποίημα της συλλογής © Wikipedia. 

Γράφει η Άννα Βασιάδη

...
«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

Για το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ποιήματα και τραγούδια» (εκδ. Άγρα). Κεντρική εικόνα: πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο: «Δύο άντρες με φτερά πεταλούδας» © Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. 

Γράφει ο Γιώργος Γκόζης

…ή αλλιώς, περί του υμνογραφι...

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Κοσμόπουλου «Έθνος εξαιρετικά» (εκδ. Περισπωμένη). Kεντρική εικόνα: Ανεξάρτητη Μεραρχία. Διανομή αλληλογραφίας και δεμάτων. Συλλογή Μικρασιατικής Εκστρατείας/ Αρχείο ΕΡΤ.

Γράφει η Αγάθη Γεωργιάδου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ