leros

Της Παυλίνας Μάρβιν

Το δοκίμιο αυτογνωσίας του Χρίστου Ρουμελιωτάκη, αρχίζει με το ποίημα Δεν είναι τα όνειρα, γραμμένο το 1969: Δεν είναι τα όνειρα/ αυτά και πότε ήταν,/ ούτε ο πρακτικός βίος που ανατράπηκε ξαφνικά,/ τη μάνα μου συλλογίζομαι/ -στρατόπεδο, παραμονή Χριστούγεννα-, που θα γυρίζει μοναχή της μέσ’ στο σπίτι,/ που θα κοιτάζει τα βιβλία μου/ και θα κλαίει.

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με ένα ακόμη ποίημα, τον Εξορκισμό, που συνεγράφη μόλις το 2003. Ανάμεσα στα δύο ποιήματα, παρεμβάλλεται μια διήγηση ογδόντα περίπου ευανάγνωστων σελίδων, σε δεύτερο ενικό πρόσωπο: το ταξίδι του ποιητή, που συμμερίσθηκε τη μοίρα της Ελληνικής Αριστεράς, πορεύεται μέσα από μια συνειρμική αφήγηση στιγμών της εξορίας του κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα, με άξονα τις σκέψεις και τα αισθήματα που προηγήθηκαν αυτής, την πλαισίωσαν και την ακολούθησαν. Στο τέλος του δοκιμίου, ο συγγραφέας μας δίνει το παράδειγμα της αυτογνωσίας που επιδιώκει: και τα θυμάσαι όλα αυτά και τα γράφεις, όπως είπαμε, για τη δική σου και μόνο παραμυθία. «Ήσυχος για τη γνώμη σου αλλ’όχι για τη μοίρα», όπως έλεγε και λέει ο Διονύσιος Σολωμός, που οσημέραι και όσο τον μελετάς, περισσότερο βεβαιώνεσαι για τη μεγαλοσύνη του. 

rumeliotakischristos-chroniko-eikona-031Μαθαίνουμε πως τις Αποθήκες Υφάλων Όπλων τις είχαν χτίσει οι Ιταλοί στο Παρθένι της Λέρου. Εκεί ο ποιητής πέρασε τέσσερα χρόνια, περίκλειστος, κι όπως μας μεταφέρει έμαθε πολλά, που του χρησίμευσαν πολύ στη ζωή του: ασκήθηκε στην σιωπή, στην υπομονή, την (συστηματικώς λογοκριμένη) αλληλογραφία, ασκήθηκε στο να επιλέγει τον δύσκολο δρόμο σε κάθε του δίλημμα. Κυρίως γνώρισε και αγάπησε σπουδαίους ανθρώπους και αναμετρήθηκε πάνω απ’ όλα με τον εαυτό του: Οι μέρες δεν περνούν, οι νύχτες είναι δύσκολες, όμως τα χρόνια περνούν και ξαφνικά (ξαφνικά;) διαπιστώνεις ότι βρίσκεσαι στη φυλακή ή στην εξορία ένα, δύο, δέκα ή και περισσότερα χρόνια (…) Φτιάχνεις καραβάκια ή άλλα χειροτεχνήματα, που απαιτούν υπομονή, προσπαθείς να μάθεις πράγματα –μελισσοκομία, λογιστική- και όλα αυτά είναι καλά αλλά δεν είναι το προσκεφάλι που θα ακουμπήσεις το βράδυ για να δεις τα όνειρά σου ή για ν’αφήσεις τα δάκρυά σου να κυλήσουν χωρίς να ντρέπεσαι γι ’αυτό

roumeliotakisΟ Χρίστος Ρουμελιωτάκης προβαίνει σε μια γενναία, αποσπασματική εξομολόγηση αυτής της ισόβιας αναμέτρησης, ακριβώς επειδή δεν διστάζει να μας φέρει αντιμέτωπους με τις παγιδεύσεις, τις αυταπάτες του, τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και αυτήν, ειδικά, την, διαχρονικά και για κάθε άνθρωπο, αναπόφευκτη μάχη με το χρόνο: και βάλε πάνω δεξιά το ανεμολόγιο/ για να γυρίσει ο μπούσουλας στο βορρά/ στα εικοσιοκτώ σου χρόνια τα αδιάλλακτα,/ τώρα που δεν μας λογαριάζει ο καιρός. 

Πρόκειται για ένα κείμενο πολυεπίπεδο, λογοτεχνικό (ούτε ένα γράμμα, αγαπητέ μου, ούτε ένα δέμα με σταφίδες), αυτοβιογραφικό ( γιατί δεν είχες ανακαλύψει ακόμη ή δεν είχες συνειδητοποιήσει αρκετά ότι κανένας στον κόσμο δεν ενδιαφέρεται για σένα), ιστορικής σημασίας (διότι, όπως αποδείχθηκε, όταν κινούνται τα τανκς, πρέπει να έχεις κι εσύ τανκς για να τα αντιμετωπίσεις) με πραγματικό διακύβευμα (και τέλος σε είχε σταματήσει το μεγάλο ερώτημα: Τι θέλεις επιτέλους να γράψεις;), με φιλοσοφικό στοχασμό βάθους και βαθειά πολιτική συνείδηση πολύ μακριά από την εκ του ασφαλούς πολιτικοποίηση της εποχής μας. Ο ποιητής έχει εκδώσει, πέραν των τριών ποιητικών συλλογών (Κλειστή Θάλασσα, Ξένος Ειμί και άλλα ποιήματα, Δεν είναι τίποτα και άλλα ποιήματα), και το βιβλίο Ασκήσεις Αυτογνωσίας, για το οποίο απέσπασε το Κρατικό Βραβείο δοκιμίου-κριτικής το 2009.

 

 

aytognosia
Χρίστος Ρουμελιωτάκης
Ασκήσεις Αυτογνωσίας
Εκδώσεις Τυπωθύτω

 

 

 

 

 

 

oplon
Χρίστος Ρουμελιωτάκης
Εκδόσεις Τυπωθύτω
Αποθήκες Υφάλων Όπλων

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κόκκινη γραμμή» της Ειρήνης Ρηνιώτη (κριτική) – Γραμμή διαχωρισμού αλλά και ποιητικής ένωσης

«Κόκκινη γραμμή» της Ειρήνης Ρηνιώτη (κριτική) – Γραμμή διαχωρισμού αλλά και ποιητικής ένωσης

Για την ποιητική συλλογή της Ειρήνης Ρηνιώτη «Κόκκινη γραμμή» (εκδ. Άγρα). Κεντρική εικόνα: πίνακας της Hanna Sidorowicz.

Γράφει η Αντιγόνη Βλαβιανού

Στην παρούσα ποιητική συλλογή, έχουμε μια κόκκινη γραμμή που σηματοδ...

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

Για την ποιητική συλλογή του Χάρη Βλαβιανού «Η Αναγέννηση - 39 ποιητικά πορτρέτα» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Πορτρέτο του Νικολό Μακιαβέλι, στον οποίο είναι αφιερωμένο ένα ποίημα της συλλογής © Wikipedia. 

Γράφει η Άννα Βασιάδη

...
«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

Για το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ποιήματα και τραγούδια» (εκδ. Άγρα). Κεντρική εικόνα: πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο: «Δύο άντρες με φτερά πεταλούδας» © Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. 

Γράφει ο Γιώργος Γκόζης

…ή αλλιώς, περί του υμνογραφι...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικείο Βραβείο Μυθοπλασίας»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα του Women's Prize for Fiction 2024

«Γυναικείο Βραβείο Μυθοπλασίας»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα του Women's Prize for Fiction 2024

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize for Fiction 2024 (όπως και της κατηγορίας Non fiction που θεσμοθετήθηκε από φέτος) θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα: Από αριστερά προς τα δεξιά οι Aube Rey Lescure, Claire Kilroy και V. V. Ganeshananthan.

Επιμέλεια: ...

«Η μοναχοκόρη» της Γκουαδαλούπε Νέτελ (κριτική) – Οι πολλαπλές αποχρώσεις της μητρότητας

«Η μοναχοκόρη» της Γκουαδαλούπε Νέτελ (κριτική) – Οι πολλαπλές αποχρώσεις της μητρότητας

Για το βιβλίο «Η μοναχοκόρη» της Γκουαδαλούπε Νέτελ [Guadalupe Nettel] (μτφρ. Νάννα Παπανικολάου, εκδ. Ίκαρος). Kεντρική εικόνα: έργο της street artist Οla Volo © olavolo.com.

Γράφει η Φανή Χατζή

Όσο η άποψη ότι ο γενε...

«TACK»: Μια ταινία για τη δύναμη του καλού με πρωταγωνίστριες τις Σοφία Μπεκατώρου και Αμαλία Προβελεγγίου

«TACK»: Μια ταινία για τη δύναμη του καλού με πρωταγωνίστριες τις Σοφία Μπεκατώρου και Αμαλία Προβελεγγίου

Για το ντοκιμαντέρ «TACK» (παραγωγή Onassis Culture) της Βάνιας Τέρνερ με πρωταγωνίστριες τη Σοφία Μπεκατώρου, που πρώτη ξεκίνησε το ελληνικό #MeToo, και την Αμαλία Προβελεγγίου, της οποίας η καταγγελία για βιασμό από τον προπονητή της από τα έντεκά της οδήγησε στην πρώτη δίκη-ορόσημο όχι μόνο για τη δικαίωσή της αλ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μαργαρίτα Ιορδανίδη» του Μιχάλη Μακρόπουλου (προδημοσίευση)

«Μαργαρίτα Ιορδανίδη» του Μιχάλη Μακρόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «Μαργαρίτα Ιορδανίδη», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 19 Απριλίου από τις εκδόσεις Κίχλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Εἶχαν πιάσει γιὰ τὰ καλὰ οἱ ζέστες, καὶ τὴν ἑπόμενη Κυριακὴ κανόνισαν ν...

«Ο θάνατος έρχεται στάζοντας βροχή» του Αντρές Μοντέρο (προδημοσίευση)

«Ο θάνατος έρχεται στάζοντας βροχή» του Αντρές Μοντέρο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αντρές Μοντέρο [Andrés Montero] «Ο θάνατος έρχεται στάζοντας βροχή» (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου), το οποίο κυκλοφορεί στις 17 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η μονομαχ...

«Σχολείο για την αγάπη» της Ολίβια Μάνινγκ (προδημοσίευση)

«Σχολείο για την αγάπη» της Ολίβια Μάνινγκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ολίβια Μάνινγκ [Olivia Manning] «Σχολείο για την αγάπη» (μτφρ. Φωτεινή Πίπη), το οποίο κυκλοφορεί στις 23 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν έφτασαν στην κορυφή του λό...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεγάλο το θέμα, μικρό το δέμας: 21 βιβλία για τη «μικρή» ή τη «σύντομη» ιστορία του… οτιδήποτε

Μεγάλο το θέμα, μικρό το δέμας: 21 βιβλία για τη «μικρή» ή τη «σύντομη» ιστορία του… οτιδήποτε

Υπάρχει μια «μικρή» ή μια «σύντομη» ιστορία για το… οτιδήποτε. Οι τίτλοι βιβλίων που επιχειρούν (και καταφέρνουν) να συμπυκνώσουν μεγάλα θέματα σε, συνήθως, ολιγοσέλιδα βιβλία είναι πάρα πολλοί. Εντυπωσιακά πολλοί. Στην παρακάτω πολύ ενδεικτική επιλογή είκοσι ενός βιβλίων μπορεί καν...

Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου 2024: «Με ένα βιβλίο πετάω!» ξανά... – 12 βιβλία για το μεγάλο ταξίδι της ανάγνωσης

Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου 2024: «Με ένα βιβλίο πετάω!» ξανά... – 12 βιβλία για το μεγάλο ταξίδι της ανάγνωσης

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου (23 Απριλίου) επιλέγουμε 12 βιβλία που μας βάζουν στα ενδότερα της λογοτεχνίας και μας συνοδεύουν στο ταξίδι της ανάγνωσης.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στις 23 Απριλίου γιορτάζουν τα βιβλ...

Δεν είναι «έγκλημα πάθους» είναι γυναικοκτονία: 5 μελέτες για την έμφυλη βία

Δεν είναι «έγκλημα πάθους» είναι γυναικοκτονία: 5 μελέτες για την έμφυλη βία

Πέντε μελέτες αναδεικνύουν τις νομικές και κοινωνικές διαστάσεις των γυναικοκτονιών και συμβάλλουν στην κατανόηση των αιτίων που προκαλούν την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας. Επειδή οι γυναικτοκτονίες δεν είναι «εγκλήματα πάθους» αλλά ανθρωποκτονίες με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Γράφει η Φανή Χ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ