alt

Για το βιβλίο του Φώτη Θαλασσινού «Λεπτές ισορροπίες» (εκδ. Οδός Πανός).

Του Διονύση Μαρίνου

Ξανά το θέμα της αυτοβιογραφικής αποτύπωσης. Πάντα το θέμα της autofiction. Είναι αυτό που συχνά πυκνά έρχεται να μας υπενθυμίζει πως οι συγγραφείς –όχι όλοι κι όχι πάντα– άλλο δεν κάνουν από το να αναμοχλεύουν τα οικεία, να κατατρίβονται με τη δική τους μονιά μέσα στην οποία κρύβονται, ανασύρονται, συμπαρασύρουν κι άλλους, δημιουργούν με –και από– τα γκρεμίδια του προσωπικού τους βιώματος. Και πάντα θα μένει εκκρεμές το ερώτημα, στο τέλος πάντα της ανάγνωσης, αν αυτό που παρατέθηκε στις σελίδες ήταν ένα μέρος του προσωπικού όλου ή μια επινοημένη εκδοχή του συγγραφικού βίου με τη βοήθεια της μυθοπλασίας.

Είναι ιστορίες, με την έννοια της ιστόρησης, της διαμεσολάβησης –μέσω των λέξεων και των νοημάτων– μιας πρωταρχικής και αναλλοίωτης ιδέας. Της ολότελα προσωπικής. Που σημαίνει πως δεν έχουμε να κάνουμε με κλασική fiction, αλλά με ένα κείμενο που αναπτύσσεται επί τη βάσει των ιδεών του.

Η περίπτωση του Φώτη Θαλασσινού είναι εντελώς διαφορετική. Δεν κρύβει ότι βουτάει στα προσωπικά του νάματα για να ανασύρει μαύρους παφλασμούς. Δεν διστάζει να καταδείξει μέσα από τα κείμενά του τη χειρουργικής ακρίβειας ανατομία στην οποία έχει υποβάλλει τον εαυτό του πριν ξεκινήσει να τη μεταμορφώνει σε λέξεις. Οι Λεπτές ισορροπίες (εκδ. Οδός Πανός), το τελευταίο του βιβλίο, δεν είναι μυθιστόρημα, αν και με κάποιο τρόπο υπάρχει μια υπόγεια σύνδεση των επιμέρους στοιχείων. Είναι ιστορίες, με την έννοια της ιστόρησης, της διαμεσολάβησης –μέσω των λέξεων και των νοημάτων– μιας πρωταρχικής και αναλλοίωτης ιδέας. Της ολότελα προσωπικής. Που σημαίνει πως δεν έχουμε να κάνουμε με κλασική fiction, αλλά με ένα κείμενο που αναπτύσσεται επί τη βάσει των ιδεών του. Μόνο που η τροχιά των ιστοριών, μια προς μια και όλες μαζί, λειτουργούν αραχνοειδώς (sic).

Έχουν μια συγκεκριμένη δομή, ένα υφολογικό σχήμα που δεν αλλάζει, όμως, ουδείς γνωρίζει εξαρχής πώς και προς ποια κατεύθυνση θα αναπτυχθούν. Ο λόγος του είναι τραχύς και λυρικός μαζί. Ανεπεξέργαστος και πεποιημένος ταυτόχρονα. Ο Θαλασσινός σου δίνει την αίσθηση της αυθορμησίας, της παιδικής αφέλειας που θέλει να τα πει όλα όπως τα σκέφτεται δίχως το φίλτρο της λογικής εγκράτειας, αλλά την ίδια στιγμή δεν σε αφήνει και να σκεφτείς πως δεν έχει επεξεργαστεί τα κείμενά του.

Ο κεντρικός πυρήνας των ιστοριών είναι η απώλεια των αγαπημένων προσώπων, αλλά και του ίδιου του εαυτού. Η ασθένεια του σώματος και της ψυχής επηρεάζει όλες τις σταθερές του βίου. Για τους υγιείς όλα είναι προφανή, για τον πάσχοντα δεν υπάρχουν βεβαιότητες. Ο αφηγητής είναι ένας άνθρωπος που περνάει μέσα από τη στενωπό της άγριας κατάθλιψης, έχει περάσει από ιδρύματα, φέρει κάμποσες ψυχικές κακώσεις. Αναγκάζεται να επιστρέψει στο νησί του, την Κω, κι εκεί ο εγκλωβισμός και η μοναχικότητα γίνονται δυνάμεις που καταστέλλουν κάθε ελπίδα ανάνηψης. 

thalassinos

Αγαπάει τους καταραμένους ποιητές, γεύεσαι το πικρό νέκταρ τους, λειαίνει τις δικές του αιχμηρές γωνίες με τις ακίδες των στίχων τους. Αναλόγως πράττει κι ο ίδιος με τη δική του γραφή.

Τίποτα δεν μοιάζει να μπορεί να ανασύρει αυτόν τον άνθρωπο από τα βάθη στα οποία έχει πέσει. Τίποτα εγκόσμιο, ενδεχόμενα. Γι’ αυτό η σχέση του με τη θρησκεία είναι οργανική και άμεση. Το ίδιο και η σχέση του με τη λογοτεχνία ως αισθητική διαδικασία, αλλά και ως γραφή. Αγαπάει τους καταραμένους ποιητές, γεύεται το πικρό νέκταρ τους, λειαίνει τις δικές του αιχμηρές γωνίες με τις ακίδες των στίχων τους. Αναλόγως πράττει κι ο ίδιος με τη δική του γραφή. Το γεγονός ότι ακόμη η ερωτική του ταυτότητα διαφέρει από αυτή των πολλών, αυτό επιτείνει το προσωπικό του αδιέξοδο ή –για να το πούμε αλλιώς– τη σχάση του από το υπόλοιπο κοινωνικό σώμα. 

Οι λεπτές ισορροπίες είναι η φωνή των ανθρώπων που δεν έχουν και δεν θα έχουν σε σχέση με εκείνους που είναι μονίμως κατέχοντες. Είναι ένα βιβλίο για τους ανθρώπους που ονειρεύονται στην κηδεία τους να ακουστεί το Μy Immortal των Evanescence. Όπως ακριβώς επιθυμεί και ο ίδιος. Είναι ένα βιβλίο σπλαχνικό, σωματικό. Θαρρεί κανείς πως δεν έχει γραφτεί μόνο με τα χέρια, αλλά με την επίρρωση όλων των αισθήσεων, ορμών, σκέψεων, ενστίκτων και ερωτικών επιρροών. Ο λόγος του είναι άλλοτε παραληρηματικός, άλλοτε εξωστρεφής κι άλλοτε λειτουργεί ως ανάποδη σπείρα. Χρειάζεται να εισχωρήσεις στα βάθη για να κατανοήσεις τη μυστική διαδρομή των κατατεθειμένων ιδεών. 

Τα πάντα περιτριγυρίζουν το αφηγηματικό εγώ. Αυτό είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ιστοριών. Ένα εγώ τραυματισμένο, παράξενο, μοναχικό, αλλά συγχρόνως και πηγαίο.

Φυσικά δεν λείπει η αγάπη, η ανάγκη για θαλπωρή και συναισθηματική ασφάλεια. Δεν λείπει η σωματική διάστασή της – πολλές φορές οργιαστική και μεθυστικά επικίνδυνη. Δεν λείπει η κοινωνική πραγματικότητα της σημερινής Ελλάδας με τα προβλήματά της και τις ακραίες εκφάνσεις της, όπως είναι η Χρυσή Αυγή. 

Λεπτές ισορροπίες συνθέτουν τη ζωή του καθενός μας, όμως, σε εκείνους που ζουν στο μεταίχμιο, το σχοινί ταλαντεύεται περισσότερο και ο κίνδυνος να κοπεί είναι πάντα μεγαλύτερος. Ο Θαλασσινός δεν φοβάται να μιλήσει όπως σκέφτεται. Δεν προσδοκά να μας αφηγηθεί δράματα ηρώων ή να στήσει μια πλοκή γύρω από τα πρόσωπα της αφήγησης. Τα πάντα περιτριγυρίζουν το αφηγηματικό εγώ. Αυτό είναι ο ακρογωνιαίος λίθος των ιστοριών. Ένα εγώ τραυματισμένο, παράξενο, μοναχικό, αλλά συγχρόνως και πηγαίο. Όπου επιλέγει ο Θαλασσινός να μιλήσει ευθέως δίχως το λεκτικό ντύμα, τα μηνύματά του φτάνουν κατευθείαν στο στόχο. Όπου αποφασίζει να λειτουργήσει ως λεξιθήρας, το πράγμα χάνει το στόχο του. Ίσως μια λιγότερο φιλολογική γλώσσα, σε κάποια σημεία του βιβλίου, να βοηθούσε ακόμη περισσότερο τον στόχο του. Όπως και να έχει, όμως, δεν γίνεται να μην επαινεθεί για το σθένος που διαθέτει να προσφέρει τον εν καμίνω εαυτό του σ’ εμάς. Διότι, εντέλει, αυτόν διαβάζουμε και σ’ αυτόν απευθυνόμαστε ολοκληρώνοντας την ανάγνωση.

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, η συλλογή διηγημάτων «Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ» (εκδ. Μελάνι).

→ Στην κεντρική εικόνα, πίνακας του © Cyprian Nocon.


altΛεπτές ισορροπίες
Φώτης Θαλασσινός
Οδός Πανός 2019
Σελ. 266, τιμή εκδότη €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ