alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Βαγγέλη Σιαφάκα Με μια χιλιάρα Καβασάκι (εκδόσεις Πόλις)

Του Γ.Ν. Περαντωνάκη

Το παρελθόν, είτε πρόκειται για το πρόσφατο, που βιώθηκε και αναπολείται, είτε για το παλιότερο, που έγινε γνωστό μέσα από διηγήσεις άλλων ή αναγνώσεις βιβλίων και πηγών, πολλές φορές προβάλλεται στην οθόνη του μυαλού μας ως εξιδανικευμένος «αρκαδικός» τόπος. Εκεί τα πράγματα φαντάζουν ωραιότερα, αγνότερα, γνησιότερα, εκεί η μνήμη βρίσκει έναν χαμένο παράδεισο, όχι τόσο επειδή δεν εντοπίζει βάσανα και θλίψεις αλλά κυρίως επειδή το σαπιέλ χρώμα με το οποίο έχει χρωματίσει τις προηγούμενες εποχές αφήνει την πατίνα του αυθεντικού σε ό,τι έχει περάσει.

Κέντρο της δράσης είναι η επίμονη παιδικότητα, που βρίσκει τρόπους να ανδρωθεί, να μεστώσει μέσα από τις εμπειρίες της και να αξιοποιήσει το μαλακό υπογάστριο της ανθρώπινης φύσης.

Αυτή η τάση για αναμόχλευση του τοπικού –και προσωπικού– παρελθόντος δίνει σε πολλά πεζογραφήματα της εποχής μας το λούστρο μιας νεο-ηθογραφίας, που ανασκαλεύει τόπους και χρόνους, παρουσιάζει τους απλούς ανθρώπους και ιχνογραφεί νοοτροπίες και συμπεριφορές. Εστιάζει συνήθως στη γενέτειρα πόλη, όπως εδώ στα Γιάννενα, σκιτσάρει την εικόνα τους και, παρόλο που τα θέτει ως σκηνικό, αυτά παίρνουν συχνά και πρωταγωνιστικό ρόλο. Η νεο-ηθογραφία χρησιμοποιεί και το αυτοβιογραφικό στοιχείο που μέσω της μνήμης ανασυνθέτει, πολλές φορές διαστρεβλωτικά, το παρελθόν και το αποτυπώνει σαν γκραβούρα, η οποία δεν έχει την ακρίβεια της φωτογραφίας αλλά αποδίδει έντεχνα το τοπίο.

Ο Βαγγέλης Σιαφάκας εντάσσεται σ’ αυτό το κλίμα και επιχειρεί όχι απλώς να αποτυπώσει το παρελθόν αλλά και να το χρησιμοποιήσει ως δεξαμενή για να αποστάξει προσωπικά και κοινωνικά μηνύματα. Κατεβαίνοντας στον στίβο της λογοτεχνίας με δεκαοχτώ διηγήματα, ανατρέχει στη μεταπολεμική και τη μεταπολιτευτική περίοδο, ανασυνθέτει την παιδικότητα και τις άδολες μνήμες που αυτή συντηρεί, φτάνει ως τα πολιτικοποιημένα χρόνια της νιότης, περιφέρεται στην Ήπειρο –έπειτα στην Ιταλία– κι επιχειρεί να αποδώσει το κλίμα της επίμονης πορείας της Αριστεράς σε χαλεπούς καιρούς.

alt
O Βαγγέλης Σιαφάκας
 

Κέντρο της δράσης είναι η επίμονη παιδικότητα, που βρίσκει τρόπους να ανδρωθεί, να μεστώσει μέσα από τις εμπειρίες της και να αξιοποιήσει το μαλακό υπογάστριο της ανθρώπινης φύσης. Η φτώχεια που γαλουχεί συνειδήσεις, η διάθεση για αντίδραση σε ένα κατά τ’ άλλα αξιοπρεπές περιβάλλον, η πολιτική ωρίμανση, η ερωτική και σεξουαλική αφύπνιση και άλλα είναι μορφές που παίρνει το ποτάμι της ενηλικίωσης, καθώς αυτή βγάζει το νεαρό άτομο από την άδολη φύση του και το οδηγεί στη συνείδηση του εαυτού και του κόσμου.

Κάθε διήγημα δεν είναι μια απλή καταγραφή φαινομένων αλλά μια συναισθηματική μέθεξη με τα πρόσωπα και τους χρονότοπούς τους, ικανή να καταδείξει την εφηβεία και τη νιότη με φόντο την κοινωνία και το ερωτικό που ποζάρει με background το πολιτικό. Αλλά και όλα μαζί συστήνουν μια πολύπτυχη σειρά μαθητείας, όσο κι αν εδώ λείπουν οι εκτενείς συνθήκες σύγκρουσης. Αυτές βέβαια υπάρχουν –στο μέτρο που το είδος του διηγήματος το επιτρέπει– όσο το παιδί προσκρούει στην πραγματικότητα, στον νόμο των γονέων και της κοινωνίας, στη σκληρή οδύνη της εφηβείας, μέχρι να ξαναγεννηθεί ενήλικος. Κι εκεί συνειδητοποιούμε, εμείς οι αναγνώστες του 21ου αιώνα, τόσο το ατομικό όσο και το κοινωνικό, όπως αυτό διαμορφώνει γενιές και γενιές, μέσα σε ενδεείς εποχές, σε κοινωνικές δομές που δυσκολεύουν, σε πολιτικές συνθήκες που διώκουν αντί να απελευθερώνουν.

Η πόλη πλάθεται και αναπλάθεται από τα προσωπικά βιώματα, από τις μνήμες και τις χαρακιές τους, αλλά κι από τα συγγραφικά πινέλα που την άφησαν ίσως πιο γερά χαραγμένη στη συνείδηση του συγγραφέα αλλά και στη δική μας.

Και μαζί με το παιδί, μεγαλώνει –κι αλλάζει– κι η πόλη. Τα Γιάννενα, από παραλίμνια πολίχνη, φτωχή και λασπωμένη, εξελίσσονται σταδιακά σε μια «σύγχρονη» πόλη με καφετέριες και μπαρ. Από τα Ταμπάκικα και τη σπηλιά του Σκυλοσόφου περνάμε σταδιακά στην άσφαλτο και στα σινεμά. Ενεργά κομμάτια της πόλης δεν είναι μόνο οι άνθρωποι, τα παραδοσιακά τοπωνύμια, η λίμνη και η πάχνη της, αλλά και οι μυθοπλαστικοί ήρωες που διεισδύουν στην πραγματικότητα, αφήνοντας το μελάνι των σελίδων, και διεκδικούν τη δική τους αλήθεια. Έτσι, η πόλη πλάθεται και αναπλάθεται από τα προσωπικά βιώματα, από τις μνήμες και τις χαρακιές τους, αλλά κι από τα συγγραφικά πινέλα που την άφησαν ίσως πιο γερά χαραγμένη στη συνείδηση του συγγραφέα αλλά και στη δική μας.

Τα επιμέρους διηγήματα του Βαγγέλη Σιαφάκα διαβάζονται τόσο αυτόνομα, σαν μικρές ιστορίες αναπόλησης, όσο και σαν μια ενιαία αλυσίδα, που ξεκινά με την ίδια την κατοίκηση ενός κομματιού της παραλίμνιας πόλης και τη χρονική εξέλιξη μέχρι τη χούντα και τη μεταπολίτευση, με μια αλυσίδα προσώπων και σκηνών που αλληλοδιαπλέκονται σε ένα παζλ το οποίο απεικονίζει μια διαρκή ενηλικίωση.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

alt

 

Με μια χιλιάρα Καβασάκι
Βαγγέλης Σιαφάκας
Πόλις 2016
Σελ. 280, τιμή εκδότη €12,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ