alt

Για τη συλλογή διηγημάτων του Γιώργου Νικολάου «Άτιτλα κείμενα» (εκδ. Το Ροδακιό).

Της Νάσιας Διονυσίου

Με τη συλλογή διηγημάτων Άτιτλα κείμενα μάς συστήνεται στην πρώτη του λογοτεχνική εμφάνιση ο Γιώργος Νικολάου. Έντεκα διηγήματα, που έχουν για τίτλους τους γράμματα του αλφαβήτου ή σύμβολα και ως ήρωές τους ανώνυμα πρόσωπα και, κατ’ εξαίρεση, επώνυμα ζώα. Απόφαση απολύτως συνειδητή, όπως αποκαλύπτει, ανάμεσα στις γραμμές του, ο ίδιος ο συγγραφέας: «Σαν λύση, ίσως θα ήταν καλύτερα αν έλεγα στον υπεύθυνό μου το αλφάβητο, ώστε να καταλάβει το μέγεθος της άγνοιάς μου. (…) Έτσι ας πούμε: α β γ δ ε ζ η θ ι κ λ μ ν ξ ο π ρ σ τ υ φ χ ψ ω», ενώ παράλληλα: «[…] ένα όνομα, πράγμα αχρείαστο στους ανθρώπους, μια κι οι τίτλοι του καθενός μπορούν να δώσουν κάποιο χαρακτηριστικό και με το παραπάνω, χωρίς να χρειάζεται κάποια επιπλέον ονομασία. Τι σημασία έχει αν έχετε βαφτιστεί, εάν πρώτα είστε βιομήχανος ή δικαστής και κύριος τόσων ψυχών ή κουρελής και φτωχός, υποτακτικός της μικροπρέπειας και της ταπεινής ζωής;»

Ένα όνομα, πράγμα αχρείαστο στους ανθρώπους, μια κι οι τίτλοι του καθενός μπορούν να δώσουν κάποιο χαρακτηριστικό και με το παραπάνω, χωρίς να χρειάζεται κάποια επιπλέον ονομασία. Τι σημασία έχει αν έχετε βαφτιστεί, εάν πρώτα είστε βιομήχανος ή δικαστής και κύριος τόσων ψυχών ή κουρελής και φτωχός, υποτακτικός της μικροπρέπειας και της ταπεινής ζωής; 

Ειρωνεία, σαρκασμός και αυτοϋπονόμευση είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το ύφος του συγγραφέα, όπως εύκολα διαφαίνεται από τα αποσπάσματα που παρατίθενται εδώ. Στην αντίπερα όχθη των εύκολων εξιδανικεύσεων και των ωραιοποιημένων παραστάσεων, ο Νικολάου στο πρώτο κιόλας διήγημα της συλλογής του επισημαίνει καυστικά: «Μα υπάρχουν πιο ιδιότροποι άνθρωποι απ’ όλους αυτούς που γράφουν;» και παρακάτω: «Μην κοιτάτε με πολύ θαυμασμό αυτούς που γράφουν και τα γραφτά τους· δεν ξέρετε εσείς!» και ακόμα, στο τελευταίο κείμενο της συλλογής: «Άλλοτε τους δημιουργώ την εντύπωση πως δεν υπάρχει τίποτα που να με συγκινεί ή να με κλονίζει, πως είμαι λειψός […] απόλυτα εξηγήσιμος και λογικός στους γύρω μου, για τα καλά τρελός».

Δύσπιστος απέναντι στις δομές που δεσπόζουν ανέκαθεν στον κόσμο, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο αυτές κάθε φορά εκδηλώνονται ή υποδηλώνονται, ο συγγραφέας μοιάζει να ξύνει το επίχρισμα των πραγμάτων, σκοπώντας να φωτίσει λοξά τη συγκαλυμμένη κενότητα, τον συνθλιπτικό παραλογισμό τους. Και το πετυχαίνει χρησιμοποιώντας γλώσσα αδρή, άγρια και εικόνες γλαφυρής ψυχρότητας, μα και υπόκωφης ποιητικότητας – «ο κουβαριασμένος όγκος» του πτώματος μιας γυναίκας, «σημάδια από τους τροχούς ενός τρακτέρ που διασχίζει την παραλία κάθε πρωί μαζεύοντας σκουπίδια», «ψόφα! ψόφα!» το επίμονο κρώξιμο στα αυτιά του γέρου, τα νοσοκομειακά λάστιχα με «το ζουμί που έρεε μέσα», «ξυπνήστε, γιατρέ!» οι φωνές των δειλών αρρώστων που μυξοκλαίνε, το χλιμίντρισμα των αφηνιασμένων αλόγων σ’ ένα κάρο μισοβουλιαγμένο στο ποτάμι, ο καθηλωμένος άνθρωπος που η μόνη σωματική αίσθησή του είναι «ενός πέτρινου τοίχου και μιας πέτρινης δομής χωρίς αρμούς ή πλίνθους μεταξύ των μερών του, ενός απολιθώματος» ή πάλι εκείνη «του ξεχειλώματος των αδένων γύρω από το στόμα».

Από τα κείμενα απουσιάζει η έντονη δράση και η περίτεχνη πλοκή, ενώ η αφήγηση, κυρίως πρωτοπρόσωπη και εσωτερική, δημιουργεί την εντύπωση πως η φωνή που διαπερνά ολόκληρη τη συλλογή ανήκει τελικά σε ένα και μοναδικό –μοναχικό– χαρακτήρα. Το γεγονός αυτό, εντούτοις, δεν θίγει την αξία της λογοτεχνικής σύνθεσης του Νικολάου, αφού ο συγγραφέας, μέσα από την εξονυχιστική και καταιγιστική παρατήρηση των αλλόκοτων καταστάσεων που περιγράφει, κατορθώνει να προσδώσει ένα ώριμο και πρωτότυπο τόνο σε ζοφερές υπαρξιακές αναρωτήσεις κι οδυνηρές προσωπικές αγκυλώσεις και να συμπαρασύρει, έτσι, τον αναγνώστη του σ’ ένα απροσδιόριστο χρονικά και τοπικά –άτιτλο– σύμπαν, πλην όμως σπαρακτικά και συνάμα παρηγορητικά οικείο, ιδίως για όσους «δεν πάσχουν από αυτοπεποίθηση», αλλά αντίθετα «έχουν αρνηθεί ότι ξέρουν οτιδήποτε ή οποιονδήποτε».

* Η ΝΑΣΙΑ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο της βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Περιττή ομορφιά» (εκδ. Το Ροδακιό).

 Στην κεντρική εικόνα η φωτογραφία του Dmytro Kupriyan © «Ντοκουμέντα» (2013).


altΆτιτλα κείμενα
Γιώργος Νικολάου
Το Ροδακιό 2018
Σελ. 112, τιμή εκδότη €12,72

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ