revance2

Του Γ. Ν. Περαντωνάκη

Η συγγραφική εμμονή τής Αργυρώς Μαντόγλου ήταν ώς τώρα το (γυναικείο) σώμα, προϊόν όχι τόσο της βιολογικής του διάστασης όσο της πολιτισμικής του θεώρησης μέσα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Σ’ αυτό το τελευταίο της βιβλίο, παρόλο που το βαθύτερο υπέδαφος της γραφής της δεν έχει αλλάξει ριζικά, το έδαφός της αναφύει έναν άλλο χλοοτάπητα που αποτελείται από συμπτώματα βίας και άλλων μορφών κοινωνικής καταπίεσης. Κι αυτό το πετυχαίνει, χωρίς να ξεπέφτει σε ωμά ρεαλιστικές σκηνές ή σε βαρυφορτωμένα συναισθήματα. 

Ακολουθώντας την τάση τής εποχής (κορυφαίο ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι βραβευμένες “Σκοτεινές επιγραφές” τού Αλέξη Πανσέληνου), οικοδομεί ένα πολυπρόσωπο κείμενο, μέσα στο οποίο η οπτική γωνία τού αφηγητή πηγαινοέρχεται από την Πολυτίμη στην Ευρυδίκη κι από εκεί στη Μαριάννα, αν και δεν λείπει η εκτεταμένη προοπτική ενός άνδρα-θύτη. Κάθε πρωταγωνιστής, στα μικρά κεφάλαια του βιβλίου, συλλαμβάνει στο οπτικό του πεδίο τούς άλλους, οι οποίοι προσωρινά δεν αποκαλύπτουν όλες τις πτυχές του χαρακτήρα τους. Όταν η συγγραφέας μάς κάνει να δούμε μέσα από τα δικά τους μάτια, ολοκληρώνεται σταδιακά το προφίλ τους και ταυτόχρονα επεκτείνεται ο πλούτος των πληροφορησιακών λεπτομερειών, που χρειάζονται για να φανεί σε όλους πλέον το ποικίλο μωσαϊκό των δράσεων και των αντιδράσεων. Η αφήγηση μάλιστα ακολουθεί μια αντίστροφη χρονική σειρά και έτσι τα αινίγματα του παρόντος λύνονται με τη γνώση των εξελίξεων στο παρελθόν.

Το έργο θα μπορούσε να ονομαστεί “Ασκήσεις βίας”, αφού κέντρο του είναι το κακό που παίρνει ποικίλες μορφές, όχι πάντα μακρινές και αόριστες αλλά πιο συχνά καθημερινές και αναμενόμενες. Η ψυχολογική βία είναι η πιο συνηθισμένη, ωστόσο αυτή συνοδεύεται από την απόλυση ως εργασιακή βία, τη σεξουαλική διείσδυση χωρίς αγάπη, την επιβολή τής θέλησης του ενός στον άλλο, την καταπίεση κ.λπ. Η κλίμακα ανεβαίνει στην παιδική βία, στην εκδίκηση που φαίνεται δικαιολογημένη, στην αυτοκτονία και μάλιστα στη χειραγωγούμενη αυτοχειρία, στις δολοφονίες που γίνονται κατά συρροή με τη μορφή δολιοφθοράς…

Παρόλο που το μυθιστόρημα κάνει κοιλιά όταν η βία καμουφλάρεται από το πέπλο τού έρωτα, το έργο δεν υστερεί στην αφηγηματική οικονομία του και στη γλωσσική του ευθύτητα. Ο αναγνώστης στην αρχή θέλγεται από έναν λαβύρινθο προσώπων και στιγμιοτύπων, τα οποία όμως δεν οδηγούν σε αδιέξοδους διαδρόμους αλλά σε σοφά μελετημένες συγκλίσεις. Και μέσα σ’ αυτό το πολυπρόσωπο σύνολο αναδύεται η μορφή τού δολοφόνου, κληρονόμου μιας πατρικής λίστας με θύτες που άξιζαν να τιμωρηθούν, δολοφόνου που μοιράζεται σε ρόλους μεταξύ Ζορό και Δον Ζουάν, εκδικητή και υποκριτή. Το πρόβλημα είναι ότι η δικαιολογημένη εκδίκηση παίρνει σταδιακά μορφή προσωπικού στοιχήματος και το αναγκαίο κακό μετασχηματίζεται σε αμοραλιστικό χτύπημα.

Τελικά, το κακό μάς περιτριγυρίζει και διαμορφώνει ένα πλέγμα απειλών και πληγμάτων. Το ζητούμενο είναι όχι μόνο να καταλάβουμε πως στις πολυάριθμες ανθρώπινες σχέσεις ελλοχεύει ο κίνδυνος αόρατων θυτών και ανεξήγητων κρουσμάτων βίας, αλλά και να μπορέσουμε να επιβιώσουμε –κυρίως ψυχολογικά- πάνω σ’ αυτόν τον ιστό, στον οποίο δεν είμαστε η αράχνη. Η Αργ. Μαντόγλου επιμένει, με τον πλάγιο τρόπο τής λογοτεχνίας, ότι η αιτιώδης σχέση αιτίου και αποτελέσματος, κακού δηλαδή και έμπρακτης απειλής, δεν είναι πάντα τόσο προφανής όσο λένε τα αστυνομικά μυθιστορήματα και δεν αποδεικνύεται παρά μόνο μέσα από βαθιές ψυχικές γεωτρήσεις και παιδικά τραύματα που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά.

gperand@yahoo.gr

revance-exofΑργυρώ Μαντόγλου
Λευκή ρεβάνς
Ψυχογιός 2012
Σελ. 408, τιμή € 16,60

alt



 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ