alt

Για το μυθιστόρημα του Άκη Καπέτα «Ωρολογοποιός» (εκδ. Βακχικόν).

Της Διώνης Δημητριάδου

Μια βουτιά στα βαθιά επιχειρεί ο Άκης Καπέτας στην πρώτη του επαφή με τη μεγάλη αφήγηση, το μυθιστόρημα. Όσο πιο ψηλά μπαίνει ο πήχης, τόσο περισσότερες και οι απαιτήσεις στον ανελέητο κόσμο της κριτικής ανάγνωσης. Στο σπονδυλωτό δράμα (όπως το ονομάζει ο ίδιος) μεταφέρει την πλοκή του σε δύο εποχές: πρόκειται από τη μια για το 1778 στη Βαρκελώνη και από την άλλη για τη σημερινή Αθήνα.

Ο συγγραφέας, για να κατευθύνει με έμμεσο τρόπο την ανάγνωση προς τις εσωτερικές συνδέσεις των ιστοριών, παρεμβάλλει στις αφηγήσεις εννέα μικρά κομμάτια/μονόλογους του αρχικού ήρωα, του Πάμπλο, θυμίζοντας έτσι πως η πρώτη ιστορία δεν έχει ολοκληρωθεί.

Σ’ αυτό τον δισυπόστατο αφηγηματικό χρόνο εκτυλίσσονται τρεις ιστορίες, με την πρώτη (την ιστορία του Πάμπλο, του ωρολογοποιού) να αποτελεί το κομβικό σημείο αναφοράς των άλλων δύο· ωστόσο, αυτή η σχέση δεν υποβοηθείται με άμεσο τρόπο από τη γραφή, δεν υπογραμμίζεται πουθενά, παρά μόνον υπονοείται στις προσωπικές συνδέσεις του κάθε αποδέκτη/αναγνώστη. Ο συγγραφέας, για να κατευθύνει με έμμεσο τρόπο την ανάγνωση προς τις εσωτερικές συνδέσεις των ιστοριών, παρεμβάλλει στις αφηγήσεις εννέα μικρά κομμάτια/μονόλογους του αρχικού ήρωα, του Πάμπλο, θυμίζοντας έτσι πως η πρώτη ιστορία δεν έχει ολοκληρωθεί. Αυτή η διαπίστωση συνιστά και τον μεταφυσικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος, το οποίο, κάτω από αυτή την ικανή συνθήκη, κινείται επίσης σε δύο επίπεδα: το πραγματικό και το υπερβατικό. Επηρεασμένη εν πολλοίς η γραφή από τον μαγικό ρεαλισμό, προσφέρει το μεταφυσικό πεδίο υφασμένο σε έναν καμβά ρεαλισμού.

«Είμαι ο “relojero”, ο ωρολογοποιός,
αλλά με αποκαλούν "καταραμένο" ή "βασανισμένη ψυχή".
Εγώ υιοθέτησα το τελευταίο.
Συχνάζω πλέον μόνο εκεί, που δεν έχει πατήσει ποτέ άνθρωπος.
Συχνάζω πλέον μόνο εκεί, που οι θερμοκρασίες αποτρέπουν
τη δημιουργία κάθε μορφής ζωής.
Ζω στις χαράδρες και στις καυτές ερήμους.
Στους πιο σκοτεινούς βυθούς
και στις πιο ψηλές και παγωμένες κορφές,
εκεί που οι αρχαίοι ονόμαζαν
αρχή και τέλος του γνωστού κόσμου.
[…]

Το λάιτ μοτίφ που διατρέχει όλο το βιβλίο είναι το αμάρτημα που διαπράττει ο Πάμπλο στην πρώτη ιστορία, καταδικασμένος από κει και πέρα στην αναζήτηση μιας εξιλέωσης. Ένα έγκλημα όμως κατά της ζωής (ακόμη κι αν πρόκειται για τη δική σου) απαιτεί να κερδηθεί μια άλλη ζωή για να ισορροπήσει η πλάστιγγα. Πάνω από διακόσια χρόνια θα περάσουν μέχρι να επιτευχθεί η προσωπική του κάθαρση, διάστημα που θα δώσει την ευκαιρία στον συγγραφέα να δέσει τις τρεις ιστορίες μεταξύ τους. Οι δύο επόμενες ιστορίες (Μαρίνα, Δέσποινα) στον ρεαλιστικό τους χώρο ενσωματώνουν όση μεταφυσική διάσταση μπορεί να συγχωρέσει η σημερινή εποχή, εν είδει ονείρου ή παραισθήσεων. Στην ουσία, όμως, έχει επιτευχθεί η διαχρονικότητα που επιθυμεί η ενδιαφέρουσα αυτή γραφή.

Η ρύθμιση και το μέτρημα του χρόνου, που τον χαρακτηρίζει ως τεχνίτη ρολογιών, καταργείται σταδιακά στις ιστορίες που ακολουθούν μέσα από τη μη λογική διαχρονικότητα και υπέρβαση των χρονικών διαστημάτων οδηγώντας σε μια άλλη διάσταση το μυθιστόρημα.

Ευφυές το εύρημα του ωρολογοποιού ως επαγγέλματος του Πάμπλο. Η ρύθμιση και το μέτρημα του χρόνου, που τον χαρακτηρίζει ως τεχνίτη ρολογιών, καταργείται σταδιακά στις ιστορίες που ακολουθούν μέσα από τη μη λογική διαχρονικότητα και υπέρβαση των χρονικών διαστημάτων οδηγώντας σε μια άλλη διάσταση το μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας φιλοσοφεί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, επιτρέποντας εδώ μια παρατήρηση που αφορά συχνά τις πρώτες εμφανίσεις στα γράμματα νέων δημιουργών: δεν είναι απαραίτητη η συσσώρευση πολλών διαφορετικών στοιχείων σε ένα και μόνο αφήγημα. Στην προκειμένη περίπτωση, κατά την κρίση μου, ήταν απολύτως αρκετή η σύζευξη των εποχών και η διαχρονική υπερβατική εξακτίνωση της ιστορίας, προκειμένου να λειτουργήσει αποτελεσματικά το χτίσιμο της αφήγησης. Ο έμμεσος τρόπος (μέσω του ευρήματος που αναφέρθηκε παραπάνω) για να υπονοηθεί η φιλοσοφική προέκταση του θέματος, ήταν το έναυσμα για να απογειωθεί όλο το βιβλίο με τους συνακόλουθους αναγνωστικούς συνειρμούς.

«Μετά υπήρχαν μόνο τοίχοι και άδεια δωμάτια. Σε εκείνο το σπίτι και σε εκείνους τους τοίχους λοιπόν, περιπλανιόταν συνέχεια χωρίς να έχει ησυχία. Οι μέρες γίνονταν χρόνια… Τα χρόνια γίνονταν αιώνες. Η αυλή μαράθηκε. Το σπίτι πάλιωσε και έπεσε από μόνο του, από τη φυσική φθορά του χρόνου, του μεγαλύτερου ίσως ανθρώπινου εχθρού, όπου στο πέρασμά του καταπίνει τα πάντα και σβήνει κάθε ίχνος ύπαρξης και δημιουργίας».

Ο Άκης Καπέτας δείχνει με τον Ωρολογοποιό του πως έχει μέλλον συγγραφικό. Με ιδιαίτερο ταλέντο στην αφήγηση που ταξιδεύει πίσω στον χρόνο. Ο τρόπος που μεταφέρει την Ισπανία του 18ου αιώνα στην πρώτη ιστορία (μικρότερη σε έκταση αλλά αρτιότερη σε γλωσσική και θεματική επεξεργασία) είναι υποδειγματικός.

Μια ενδιαφέρουσα έκδοση από το Βακχικόν, με ένα κατακόκκινο εξώφυλλο και τη μαύρη μάσκα των γιατρών του Μεσαίωνα (που παραπέμπει στην επιδημία πανώλης) να προϊδεάζει για το ζοφερό περιβάλλον του βιβλίου. Ένα μεταφυσικό μυθιστόρημα που αξίζει να προσεχθεί και θέτει τις βάσεις για μια συνέχεια ακόμη καλύτερη.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ο ευτυχισμένος Σίσυφος» (εκδ. ΑΩ).


altΩρολογοποιός
Άκης Καπέτας
Βακχικόν 2019
Σελ. 160, τιμή εκδότη €12,72

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ