ixlilates250

Του Μάκη Πανώριου

Η μνήμη, σύμφωνα με την επιστήμη, και όχι μόνο, είναι το θησαυροφυλάκιο του παρελθόντος. Κατά τη διαδρομή της, όμως, μέσα στους αιώνες, και μέσα στο ανθρώπινο σύμπαν που είναι και το υπαρξιακό πλοίο της, υφίσταται αλλεπάλληλες διαφοροποιήσεις, μεταπλάσεις και μεταμορφώσεις. Ως εκ τούτου η αναπαραγωγή του «χαμένου χρόνου» παραδίνεται στον αποδέκτη της αλλοιωμένη. Τη διεργασία της εν λόγω διαφοροποίησης διαπραγματεύεται η ανθρώπινη φαντασία η οποία και προσπαθεί να αναστηλώσει και να αποκρυπτογραφήσει τη μορφή, τον ήχο και τα σύμβολα μιας αδιανόητης δημιουργίας που συνεχώς και αενάως μεταλλάσσεται. Υπό αυτή την έννοια, οι μυθολογίες του κόσμου και οι έντεχνες προσεγγίσεις της προαναφερθείσας «αφάνταστης» δημιουργίας, μέσω της φανταστικής λογοτεχνίας, κυρίως, υπονοούν πολλά. 

Τα επτά διηγήματα φαντασίας του Νίκου Φαρούπου, τα οποία συστεγάζονται στον ανά χείρας τόμο, συνηγορούν υπέρ αυτού. Ο τίτλος εξάλλου της συλλογήςείναι ενδεικτικός του πνεύματος που έχει υπαγορεύσει την ερεθιστική γραφή της. Υπονοεί, και όχι μόνο, αυτόν που ανασύρει υποσυνείδητα την «ξεχασμένη γλώσσα», για να ξαναθυμηθούμε τον Έριχ Φρομ, η οποία προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη μνήμη, στην ουσία να επικοινωνήσει με τον εαυτό, με σύμβολα η πιθανώς αυθεντική καταγωγή των οποίων έχει χαθεί στις αλλεπάλληλες μετακινήσεις τους από «σώμα σε σώμα» – γι’ αυτό εξάλλου και εμφανίζονται παραμορφωμένα.

Στο πρώτο διήγημα, επί παραδείγματι, κυκλοφορεί ένα ανθρωποφάγο θηλυκό πλάσμα που πιθανώς να κατάγεται από τις μυθολογικές Άρπυες, οι οποίες και αυτές ενδεχομένως να είναι «αναμνήσεις» προϋπαρχόντων πλασμάτων. Ούτως ή άλλως, η πραγματική φύση του παραπέμπει στο θηλυκό έντομο που κατατρώγει το άρρεν μετά την εκτέλεση της συνεύρεσης. Στη συνέχεια, «Τα 21 σκαλοπάτια», οδηγούν σε μια μαγική τελετουργία που γίνεται προς τιμήν κάποιων απολεσθέντων πλέον υπερ-πλασμάτων, η οποία καταλλήλως διαμορφωμένη επιβιώνει μέχρι των ημερών μας σε όλες τις θρησκείες του κόσμου. «Η τρύπα δίπλα στο Ηρώο», που ακολουθεί, μπορεί πιθανώς να είναι συμβολικά η είσοδος προς το ανθρώπινο άδυτο, το κατοικημένο από «ζωντανό σκοτάδι», εντός του οποίου επαγρυπνούν τα «τέρατα» του εαυτού. Δεν αποκλείεται όμως να είναι και η Πύλη-Δίοδος που ενώνει τη Γη με ένα άλλο «Χωροχρονικό Συνεχές». Έπεται «Ο κυνηγός της ηδονής», μια κλασική περίπτωση εισβολής ανορθολογικού στο ορθολογικό. Ο ήρωας που δανείζει τον εν λόγω τίτλο στο διήγημα είναι ο διάσημος εραστής Καζανόβα. Μετά τον επίγειο θάνατό του, κι έχοντας μεταφερθεί σε άλλο υπαρξιακό επίπεδο, παρακολουθεί από εκεί την τελετή της ταφής του. Ο μύθος μπορεί να είναι απλώς η παράδοξη εικονογράφηση ενός ονείρου. Το όνειρο όμως μπορεί να θεωρηθεί και ως αντανάκλαση της μνήμης. Ανάλογη περίπτωση «Άλλου Κόσμου» περιγράφει και «Το χειρόγραφο του μοναχού Ιωάννη». Το εξωτερικό σχήμα της παράδοξης ιστορίας του αντλείται από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Ένας σύγχρονος σκεπτικιστής κατέρχεται στον αρχαιοελληνικό Άδη, κι εκεί θα συναντήσει την Ευρυδίκη. Δεν θα διακινδυνεύσει όμως μια αμφίβολη επιστροφή στον «Επάνω Κόσμο» για να μην υποστεί μια δεύτερη μάλλον πιθανή απώλειά της. Η προβληματική του Άγνωστου και η «γνωριμία» με τους «μυθικούς» κατοίκους του, απασχολούν τον συγγραφέα σε όλη την εργασία του. «Ο ιχνηλάτης του σκότους», που τιτλοφορεί και την συλλογή, το επιβεβαιώνει. Στο κέντρο του εν λόγω διηγήματος το ακρωτήριο Ταίναρο, στο οποίο βρίσκονταν οι Πύλες του Κάτω Κόσμου, είσοδος του Ψυχοπομπείου, απ’ τα βάθη του οποίου αναδύεται ο ήχος του χάους. Τέλος, η «Υπόθεση Πέτρινο», μοιάζει να συνυπογράφει την προβληματική του προηγούμενου διηγήματος, ο δυσοίωνος ήχος του οποίου εδώ αναδύεται από τα απύθμενα βάθη ενός σπηλαίου ωσάν κραυγές αδικοσκοτωμένων παιδιών που ζητούν δικαίωση.

Ιστορίες φαντασίας, χαρακτηρίζει την πολύ ενδιαφέρουσα εργασία του ο συγγραφέας. Και είναι υπό μία έννοια, και πιθανώς εύκολη και ανώδυνη η επιφανειακή ανάγνωσή της, δεδομένου ότι χειρίζεται με δεξιοτεχνία τον Λόγο ως λειτουργικό εργαλείο οικοδόμησης έργου τέχνης, με αποτέλεσμα οι εν λόγω ιστορίες να προσφέρουν την απόλαυση της ανάγνωσης. Η ρεαλιστική απεικόνιση όμως των συμβόλων του, ως «φυσιολογικές συμπαραδηλώσεις» μιάς αδιανόητης φύσης, υπονομεύει τη ρασιοναλιστική προσέγγισή της∙ θέτει σε δοκιμασία τη σκέψη η οποία καλείται να επαναπροσδιορίσει τη σημασία της φαντασίας και την υποτιθέμενη «επιστημονική» διερμηνεία της.

skotousΝίκος Φαρούπος
Οι ιχνηλάτες του σκότους – Ιστορίες φαντασίας
δΚΕΔΡΟΣ, Αθήνα 2010
Σελ.: 256

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ