alt

Για τη νουβέλα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου Σκοτεινό ασανσέρ (εκδ. Τόπος).

Του Μάνου Μπονάνου
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Πίττας

Η Άννα Δελή, κληρονόμος και θυρωρός της πολυκατοικίας επί της οδού Σωκράτους 37, καλείται να απαντήσει τις ερωτήσεις της αστυνομίας για δύο υποθέσεις που θα μπορούσαν να συνδέονται: μιας ένοπλης ληστείας σε γειτονικό πολυκατάστημα και της εξαφάνισης ενός ενοίκου, του αλλοδαπού Αστρίτ Μπέντο. Η Φανή Τακοπούλου, κόρη των ιδιοκτητών του εγκαταλειμμένου πια εργαστηρίου εσωρούχων στην παραπάνω διεύθυνση και μεγαλωμένη εκεί, επιστρέφει κάθε Τετάρτη πρωί για να ταΐσει τις γάτες ενώ ψάχνει άνθρωπο για να επισκευάσει τον θερμοσίφωνα του διαμερίσματός της. Ρωτάει τον Αστρίτ Μπέντο αν γνωρίζει κάποιον ηλεκτρολόγο και εκείνος προθυμοποιείται να βοηθήσει. Η Ελένη Σωτηρίου, χήρα από το δικό της χέρι, αποφυλακίζεται ύστερα από δύο χρόνια και επιστρέφει στο σπίτι της. Τρεις γυναίκες, τρεις αλληλοτεμνόμενες ιστορίες, τρεις ματιές στο ένοχο παρελθόν και στο γκρίζο παρόν. Κοινός παρονομαστής: η Αθήνα. Όχι όμως η απρόσωπη μεγαλούπολη του παρόντος· η Αθήνα των ανθρώπων που μεγάλωσαν στους δρόμους της, που ορίστηκαν από τον περιβάλλοντα χώρο.

Στο Σκοτεινό Ασανσέρ της Κατερίνας Παπαντωνίου αληθινός πρωταγωνιστής αναδεικνύεται ο αστικός χώρος, η Αθήνα, τα κτίρια, οι δρόμοι της, οι τσιμεντένιοι σκελετοί και οι τούβλινοι τοίχοι, τα δέντρα και τα λουλούδια της.

Στο Σκοτεινό Ασανσέρ της Κατερίνας Παπαντωνίου αληθινός πρωταγωνιστής αναδεικνύεται ο αστικός χώρος, η Αθήνα, τα κτίρια, οι δρόμοι της, οι τσιμεντένιοι σκελετοί και οι τούβλινοι τοίχοι, τα δέντρα και τα λουλούδια της. Όλα μαζί συναπαρτίζουν μια κάποτε ροδαλή, σφριγηλή αστή Μάνα, που τώρα επιβιώνει αποστεωμένη, ισχνή.

Το ασανσέρ του ελλειπτικού μυθιστορήματος της Παπαντωνίου κινεί κατακόρυφα τους ήρωες, τους μεταφέρει σε ορόφους-άχρονους κόσμους της ιδιωτικότητας και της περιχαρακωμένης αστικής νοοτροπίας, σε μια κίνηση που εφορμεί από τα ψηλά για να καταλήξει στα χαμηλά, στα υπόγεια, θαμμένα, απωθημένα της ύπαρξης.

Ενιαία αφήγηση, εύκολες διέξοδοι και απροβλημάτιστες νοηματοδοτήσεις απουσιάζουν από το σύμπαν του βιβλίου. Η εστίαση είναι αεικίνητη, εναλλάσσεται φωτίζοντας τη γυναικεία ψυχοσύνθεση των τριών ηρωίδων μέσα από τα μάτια των οποίων εκτυλίσσεται αυτό το ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο, την αποσπασματική μνήμη που αναδύεται μέσα από συνειρμούς, εκμυστηρεύσεις σε αγνώστους, αποκόμματα εφημερίδων ή σωματοποιείται σε νεύματα του κεφαλιού. Μια μάλλον συλλογική, επηρεασμένη από την ίδια την πόλη ψυχοσύνθεση που βρίσκει έκφραση σε πράξεις άλογες, μοιραίες, κραυγές σιωπηλές σε άδεια δωμάτια.

Η γραφή έχει αποτινάξει εδώ καθετί περιττό για να εστιάσει στο ουσιώδες, ακόμα κι όταν φτάνει να χρησιμοποιήσει έμμονα εκτεταμένες και λεπτομερείς περιγραφές για να το επιτύχει. Το βιβλίο προσφέρει μια ιδιότυπη, ειλικρινή και συνάμα υποκειμενικά διαστρεβλωμένη ματιά στη σχεδόν στοιχειωμένη Αθήνα της εγκατάλειψης, των μεταναστών και των αστέγων, μιας παράλληλης πραγματικότητας που επιβιώνει ακόμα ποτισμένη στα υλικά, τη χλωρίδα και την πανίδα της πόλης. 

* Ο ΜΑΝΟΣ ΜΠΟΝΑΝΟΣ είναι επιμελητής και συγγραφέας.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Οι φοίνικες στην πλατεία Αμερικής μόλις που ανέπνεαν. Καμένα λάστιχα, σκουπίδια και χημικά της έκαιγαν τα μάτια και της έγδερναν τον λαιμό. Δεν άκουσε να σπάνε πεζοδρόμια, μάρμαρα, τζάμια. Δεν είδε ξύλα και πέτρες να πετάγονται στον αέρα. Δεν είδε να σπρώχνουν βίαια πενήντα επτά συλληφθέντες μέσα στις ρινικές κοιλότητες της πόλης και από εκεί στους γκριζαρισμένους της βρόγχους, κι ακόμα πιο βαθιά, μέσα στους πνεύμονες, να διασχίζουν σκυμμένοι τα λεπτά τοιχώματα των αγγείων μέχρι που εισχώρησαν στην αέναη κυκλοφορία του αίματος. Εκείνο το βράδυ η Φανή δικαιολόγησε το βάρος στο στήθος και τις ταχυπαλμίες στην ατυχία της να μη βρεθεί κοντά ένας άντρας στον δρόμο». 


altΣκοτεινό ασανσέρ
Κατερίνα Ι. Παπαντωνίου
Τόπος 2016
Σελ. 120, τιμή εκδότη €9,30

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Καρακίτσου «Αυτός ο χειμώνας» (εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Χιόνι πάνω στο χιόνι και σιωπή. Ένα χωριό, το Περιβόλι, κοντά στα Γρεβε...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. «Έντονες επιρροές από τον Καστελούτσι και τον Παπαϊωάννου, εξαιρετική μουσική υπόκρουση». Φωτογραφίες © Ανδρέας Σιμόπουλος

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το «ΜΑΜΙ» του ...

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ