nostalgia tis apolias

Για τη συλλογή διηγημάτων του Θεόδωρου Γρηγοριάδη «Η νοσταλγία της απώλειας» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Πίνακας του © Jacobo Muñiz.

Του Μάνου Κοντολέων

Θεωρώ τον Θεόδωρο Γρηγοριάδη ως έναν από τους πλέον σημαντικούς συγγραφείς μας. Με τα δεκαοκτώ, έως σήμερα, βιβλία του (κυρίως μυθιστορήματα, αλλά και διηγήματα όπως και θεατρικούς μονολόγους) έχει πλέον με σαφήνεια χαράξει τη δική του πορεία στην σύγχρονη ελληνική πεζογραφία.

Το κεντρικό χαρακτηριστικό που τον διακρίνει είναι οι –συχνά τολμηρές, μα πάντα αποτελεσματικά διεισδυτικές– προσεγγίσεις του σε ανθρώπους που ζουν ή δίπλα μας ή και κάποτε στην «πίσω αυλή του σπιτιού μας». Και ακόμα οι –με έντονο κοινωνικό περιεχόμενο– περιγραφές τόπων, συνοικιών και πόλεων. Ο Γρηγοριάδης χαρτογραφεί τόπους και τύπους. Και η χαρτογράφησή του αυτή συνοδεύεται από βαθείς συλλογισμούς και απροσδόκητους φωτισμούς.

Ως τεχνική αφήγησης επιλέγει μια όπου η –χωρίς τερτίπια– δόμησή της αφήνει ελεύθερο το πεδίο στις φράσεις να παρασύρουν τον αναγνώστη. Με άλλα λόγια, ο Γρηγοριάδης δεν θέλει να εντυπωσιάσει με τη γραφή του, αλλά να προσφέρει στον αναγνώστη του μια ποικιλία θέσεων όρασης γεγονότων και ανθρώπων.

Στο τελευταίο του βιβλίo –μια συλλογή διηγήσεων– αυτή η συγγραφική του στάση ολοκληρώνεται απόλυτα, καθώς πλέον αφηγητής και δημιουργός ταυτίζονται και οι εμπειρίες της ζωής τους προσφέρονται στον αναγνώστη χωρίς το όποιο προσωπείο της κατασκευασμένης μυθοπλασίας. Μα κι έτσι αποδεικνύεται πως ο Γρηγοριάδης δεν χρησιμοποιεί μόνο συγγραφικά τον τρόπο ενός πολυπρισματικού φωτισμού, αλλά και ο ίδιος καταφεύγει σε αυτόν αφενός για να εμπλουτίσει τις εμπειρίες του και αφετέρου αυτήν την πείρα να την μεταφέρει στις μυθοπλασίες του.

Η συλλογή Η νοσταλγία της απώλειας «μαρτυρά» πως ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης έχει ολοκληρωτικά ταυτίσει την καθημερινότητά του με τη συγγραφική του έμπνευση.

Μα και κάτι ακόμα αποδεικνύει αυτή η συλλογή. Αναφέρομαι στην ενδιαφέρουσα τεχνική με την οποία ο Γρηγοριάδης μετατρέπει το πλέον ασήμαντο ή και συντομότατο συμβάν στη ζωή του, σε ένα αφήγημα που κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ενώ παράλληλα καταγράφει μια ιδεολογική πορεία ζωής.

theodoros grigoriadis 1
Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης γεννήθηκε στο Παλαιοχώρι Παγγαίου Καβάλας το 1956. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήµιο της Θεσσαλονίκης, δίδαξε στη δηµόσια εκπαίδευση και συνεργάστηκε µε τη Δηµόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών διοργανώνοντας λογοτεχνικά σεµινάρια. Έχει γράψει έντεκα µυθιστορήµατα, τέσσερις συλλογές διηγηµάτων, µία νουβέλα, ένα αφήγηµα και έναν σκηνικό µονόλογο. Το µυθιστόρηµα Ζωή µεθόρια τιµήθηκε µε το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Μυθιστορήµατος 2016. Το τραγούδι του πατέρα βραβεύτηκε µε το Βραβείο «Νίκος Θέµελης» 2019 του περιοδικού Ο αναγνώστης. Το µυθιστόρηµα Αλούζα, χίλιοι και ένας εραστές µεταφράστηκε στα αραβικά (2017) και η συλλογή διηγηµάτων Γιατί πρόδωσα την πατρίδα µου στα δανέζικα (2021). Το Παρτάλι, η Δεύτερη γέννα και ο Ξεχασµένος άγγελος των Φιλίππων παρουσιάστηκαν στο Φεστιβάλ Αθηνών, στο ΔΗΠΕΘΕ Σερρών και στο Φεστιβάλ Φιλίππων αντίστοιχα. Στο Κανάλι της Βουλής επιµελήθηκε τη σειρά ντοκιµαντέρ για το βιβλίο «Ο λόγος της γραφής». Επί τριετία συνεργάστηκε µε το Athens American Center της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα σε µια σειρά σεµιναρίων µε θέµα την αµερικανική λογοτεχνία. 
 

Οι διηγήσεις του βιβλίου έχουν χωριστεί σε τρεις ενότητες και ένα επίλογο. Ο ίδιος ο συγγραφέας μας ενημερώνει πως όλα σχεδόν τα κείμενα γραφτήκανε κατά τη διάρκεια του διετούς εγκλεισμού λόγω covid, αλλά δεν έχουν να κάνουν με αυτόν, παρά μόνον το κείμενο του επίλογου.

patakis grigoriadis nostalgia tis apoliasΟι τρεις ενότητες έχουν να κάνουν με τρεις κύκλους της ζωής του ίδιου του συγγραφέα.

Στον πρώτο κύκλο ο Γρηγοριάδης ως νεοδιορισμένος καθηγητής αγγλικών, υπηρετεί σε μακρινά χωριά και κωμοπόλεις των βόρειων συνόρων. Και στα μέρη αυτά ο ευαίσθητος καθηγητής που μέσα του κρύβει τον εκκολαπτόμενο συγγραφέα θα παρακολουθεί τους γύρω του ανθρώπους – κυρίως τους μαθητές και τις μαθήτριές του.
Στον δεύτερο κύκλο είναι πλέον συνεργάτης μια δημοτικής βιβλιοθήκης, αλλά και αναγνωρισμένος συγγραφέας. Με το ίδιο πάθος αναζητά να κατανοήσει τον κόσμο των απλών ανθρώπων την ώρα που προσπαθεί να τους μυήσει στη διαχρονική λογοτεχνία, ενώ λες και συνεχίζει να προκαλεί νέες εμπειρίες που θα του χαρίσουν και νέες εμπνεύσεις.
Στον τρίτο κύκλο, μόνιμα πλέον εγκαταστημένος την Αθήνα, δεν απαρνιέται τα πάθη των ανθρώπων και τα αναζητά σε μέρη όπου συχνάζουν οι μετανάστες, αλλά και σε γειτονιές αστικές μα και υποβαθμισμένες· σε γυναίκες και άντρες που κάθονται σε καφενεία πνιγμένα στον καπνό ή στα σκαλιά παλιών και μικρών μονοκατοικιών.

Σχεδόν όλα τα πρόσωπα που μαζί τους ασχολήθηκε κάποια στιγμή στη ζωή του, αργότερα και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα τα συναντήσουμε στα έργα του. Στην ουσία, δηλαδή, η συλλογή Η νοσταλγία της απώλειας «μαρτυρά» πως ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης έχει ολοκληρωτικά ταυτίσει την καθημερινότητά του με τη συγγραφική του έμπνευση.

Ξεκίνησα αυτό το σημείωμα αναφέροντας πως θεωρώ τον Θεόδωρο Γρηγοριάδη ως ένα από τους πλέον σημαντικούς συγγραφείς μας. Οι διηγήσεις αυτής της συλλογής –ως πηγή έμπνευσης και ως τεχνική αφήγησης– νομίζω πως επιβεβαιώνουν την άποψή μου.


* Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα για εφήβους «Ο άλλος» (εκδ. Πατάκη).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ