polymenakos perama

Για το μυθιστόρημα «Σημείο εξόδου ένα» του Γιώργου Πολυμενάκου (εκδ. Απόπειρα)

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Είναι βέβαιο πως η πανδημία του Covid-19 θα επηρεάσει βαθιά τη λογοτεχνία, η οποία συχνά αποτυπώνει την πραγματικότητα -ή καλύτερα, εκφράζει την προσωπική ματιά ενός δημιουργού για την πραγματικότητα-, με τρόπο έμμεσο, μέσω της μυθοπλασίας. Ένα πρώτο δείγμα είναι το μυθιστόρημα του Γιώργου Πολυμενάκου με τίτλο Σημείο Εξόδου Ένα (εκδ. Απόπειρα), η υπόθεση του οποίου εκτυλίσσεται σε έναν δυστοπικό κόσμο, στα απομεινάρια ενός πολιτισμού που κατέρρευσε εξαιτίας ενός αναπάντεχου και εξαιρετικά μεταδοτικού ιού.

Μια πόλη επιζώντων καταφέρνει να «σφραγίσει» εγκαίρως τα σύνορά της και να μειώσει, με αυτόν τον τρόπο, τα κρούσματα εντός των πυλών της. Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Ντεντ, ο άγρυπνος φύλακας του λιμανιού της πόλης, που έχει αναλάβει το καθήκον του εκτελεστή για λογαριασμό του Κυβερνήτη, του δικτάτορα που διοικεί με σιδερένια πυγμή. Ο Ντεντ εκτελεί εν ψυχρώ τους ανυποψίαστους επιβάτες των πλοίων που προσεγγίζουν το λιμάνι, στο όνομα του κοινού καλού, προσπαθώντας -υποτίθεται- να αποτρέψει την εξάπλωση του ιού.

Μια πόλη επιζώντων καταφέρνει να «σφραγίσει» εγκαίρως τα σύνορά της και να μειώσει, με αυτόν τον τρόπο, τα κρούσματα εντός των πυλών της.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου δεν έχουν πια τα αληθινά ονόματά τους, καθώς ο Κυβερνήτης τα αντικατέστησε με νέα, αντλώντας έμπνευση από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Ο Ντεντ είναι ο Δάντης, ο οποίος διανύει την Κόλαση πλάι στον Βίρτζιλ, τον Βιργίλιο, έναν άνδρα που προετοιμάζει μεθοδικά την πτώση του Κυβερνήτη και ζητάει τη βοήθεια του Ντεντ για την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Ο Παράδεισος, η κάθαρση, θα κατακτηθεί μέσω της Τρις, της Βεατρίκης, της συζύγου του Ντεντ, που διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη μετάβαση του πρωταγωνιστή από το σκοτάδι στο φως.

Δυστοπική λογοτεχνία

apopeira polymenakos simeio exodouΗ δυστοπική λογοτεχνία είναι ένα είδος που δεν ευδοκίμησε ιδιαίτερα στη χώρα μας. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται εξαιρέσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Μαύρο νερό του Μιχάλη Μακρόπουλου, ο οποίος εμπνέεται από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο και συνδέει άμεσα τη δυστοπία με την ελληνική πραγματικότητα. Ο Πολυμενάκος ακολουθεί την αντίθετη οδό, επηρεασμένος από την παγκόσμια υγειονομική κρίση που βιώνουμε, καθώς και από το αρχετυπικό δυστοπικό μυθιστόρημα, το 1984 του Τζορτζ Όργουελ, και από το Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπερι. Το Σημείο Εξόδου Ένα θα μπορούσε κάλλιστα να εκτυλίσσεται σε οποιονδήποτε τόπο, καθώς δεν προσδιορίζεται γεωγραφικά η θέση της πόλης-Κόλασης, ούτε γίνονται αναφορές σχετικά με την κουλτούρα και τον πολιτισμό που υπήρχαν προ πανδημίας, που θα μαρτυρούσαν ενδεχομένως την καταγωγή των ηρώων. Γίνονται μόνο αναφορές σε κάποια βιβλία, όπως στη Θεία Κωμωδία και στη Βίβλο, τα οποία κρατάει ο Κυβερνήτης στα ράφια της βιβλιοθήκης του, έχοντας κάψει όλα τα υπόλοιπα, προκειμένου να στερήσει από τους ανθρώπους την έμπνευση για την ενορχήστρωση μιας επανάστασης.

Η ιστορία ακολουθεί πολλούς χαρακτήρες, ψυχές καταδικασμένες στην Κόλαση -που είναι η πόλη- και στο Καθαρτήριο - που είναι το νησί απέναντι από την πόλη, όπου οι καθεστωτικοί ξεφορτώνονται τα πτώματα των επιβατών που σκότωσε ο Ντεντ. Η αφηγηματική εστίαση μεταβαίνει από χαρακτήρα σε χαρακτήρα. Ως αποτέλεσμα, το μυθιστόρημα αποκτά μια αίσθηση πολυφωνίας, που προσδίδει ρυθμό και ζωντάνια στη ροή της αφήγησης. Μοναδική παρατονία είναι η δύσκαμπτη, σε σημεία, σύνταξη.

Το Σημείο Εξόδου Ένα προτείνει τα ανθρωπιστικά ιδανικά ως λύση, ως μονόδρομο για τη σωτηρία του κόσμου μας, αλλά και του ίδιου του εαυτού μας. Όπως όλα τα έργα της δυστοπικής λογοτεχνίας χρησιμοποιεί ένα ζοφερό μέλλον για να αφυπνίσει τις συνειδήσεις στο αβέβαιο παρόν.

* Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής. Αρθρογραφεί και γράφει πεζογραφία. 

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ