oneiro_grafis

Του Γιώργου Χαντζή

Mια καινοτόμος εκδοχή διαλόγου που καταλήγει σε μονοφωνικό λόγο εγκαινιάζεται στο βιβλίο των Χάρη Βλαβιανού και Χρήστου Χρυσόπουλου «Το διπλό όνειρο της γραφής». Το σύνθετο αλλά δομημένο οικοδόμημα (στο πρότυπο της αριθμητικής διάκρισης και εμβάθυνσης των ζητημάτων κατά το «Tractatus» του Wittgenstein) δημιουργεί τη συνθήκη των πολλαπλών αλλά, ίσως, όχι άπειρων αναγνώσεών του. Το θέμα του

είναι η ίδια η λογοτεχνία και τα διασταυρούμενα μονοπάτια που τη διατρέχουν: η φαινομενολογία της γραφής, οι λειτουργίες της λογοτεχνικής γλώσσας, οι συνθήκες του νοήματος, οι βλέψεις των συγγραφέων, η σχέση πραγματικότητας και κειμένου. Με άλλα λόγια, η συγκίνηση, η μεγαλοφυΐα, οι ιστορίες, τα επιτεύγματα και οι απάτες, αλλά και οι αλήθειες της γραφής. Οι χρήσεις τις οποίες το ίδιο το βιβλίο ενθαρρύνει τον κάθε αναγνώστη να  υιοθετήσει είναι πολλές. Να μερικές! 

 

διπλό όνειρο της γραφής

(Α) Τοποθέτηση στο πεδίο της Αισθητικής Φιλοσοφίας,  (Κ) Κριτική προέκταση, (Π) Απόκριση με ποίηση!

(Από τη συλλογή: Γιώργος Χαντζής, «Μπέλλα Μπουμ», Μελάνι, φθινόπωρο 2010) 

2.1.2. [...] Η εμβέλεια της γλώσσας (ή μάλλον της λογοτεχνίας) συνεπάγεται απαραιτήτως την απόδοση  κάποιου νοήματος, ακόμα και αν αυτό ανάγεται σ' ένα σόφισμα.

(Π) «Για να ’χει κάτι νόημα, κάτι άλλο δεν πρέπει να έχει καθόλου / και γι’ αυτό δεν είμαστε καθόλου σίγουροι, μα σερί!// Εκτός αν η γάτα είναι και ζωντανή και νεκρή».

2.2. Η ρήση του Ντεριντά [«Δεν ήθελα να πω αυτό»] μοιάζει να υποδηλώνει ότι ο συγγραφέας επινοεί κάθε φορά την πραγματικότητα εκείνη που επικυρώνει τους ισχυρισμούς του.

(Α) Το ζήτημα ευρύτερα είναι ποιος νομιμοποιείται να έχει τα ηνία του νοήματος. Σύμφωνα με τους στοχαστές της πραγματιστικής αισθητικής, αυτοί μπορεί να είναι: α. η κοινότητα των κριτικών (Στάνλεϊ Φις), β. ο συγγραφέας (Κναπ & Μίκαελ) ή γ. ο αναγνώστης (Ρόρτι, Σούστερμαν).

 

20.2.2. «Η αλήθεια δεν ανακαλύπτεται, αλλά επινοείται». (Νίτσε)

(Α) Όποιος αποδέχεται αυτή την κρίσιμη ρήση μπορεί να αποδεχθεί και τη «μόνη ελπίδα που μας έχει απομείνει», την Ποίηση, ως γλώσσα της μεταφοράς της δημιουργίας, έναντι της Επιστήμης και της Φιλοσοφίας, ως γλωσσών των μεταφορών της ανακάλυψης. Όμως, πάλι τι είναι ποίηση και τι είναι μεταφορά;

20.2.3. Επομένως, δεν υπάρχει σταθερή σχέση «βάθους-επιφανείας» η οποία επιτρέπει στον κρυμμένο «πυρήνα» της αλήθειας ν' αποκαλυφθεί αρχαιολογικά, μέσω των κατάλληλων εργαλείων ανασκαφής.

24.2. [...] Αν οφείλει κάτι [ο συγγραφέας] είναι να φέρει στο φως ό,τι βρίσκεται θαμμένο κάτω από στρώματα λέξεων. Να φέρει στην επιφάνεια το βάθος.

(A) Στο πεδίο της πραγματιστικής αισθητικής ο Σούστερμαν προβαίνει σε διάκριση της σχέσης «βάθους-επιφανείας» για την οντολογία του κειμένου και για την πρόσληψή του.  Είναι άλλο αν το κείμενο per se διαθέτει βάθος και άλλο αν διακρίνουμε βάθος κατά την πρόσληψή του. Εκεί ο Σούστερμαν διακρίνει μια αρχική αδιαμεσολάβητη (εντούτοις ευφυή και σκόπιμη) φάση  και μια ύστερη ερμηνευτική, συνειδητή επεξεργασία των δεδομένων του: μάλλον δεν ισχύει ότι «όλα είναι ερμηνεία», αλλά ούτε  ότι «όλα είναι όπως τα πρωτονιώσεις».

 

20.2.9. [...] Μόνο αν τεντώσουμε στα άκρα τα γλωσσικά παιχνίδια και σεβαστούμε την ετερογένειά τους, θα διασώσουμε τη δυνατότητα της σκέψης. [...]

(Κ) Αυτή μοιάζει η πραγματιστική διάσταση (ή μοίρα;) της λογοτεχίας. Ένα είδος μαστίγιου στον πισινό μας καθώς τρέχουμε πίσω από τα καρότα-νοήματα, με τα σάλια μας να παραβγαίνουν μαζί τους. Προσπαθώ να ακούσω οποιοδήποτε/οποιονδήποτε λέει ότι έτσι είναι ο κόσμος (μου), τρέφοντας βαθιά την ανάγκη να το/τον πιστέψω.

 

25.1. Διαβάζουμε: «Αν η ποίηση σπάσει το συμβόλαιό της με την Αλήθεια, έχει αποτύχει».

(Π) «Η αλήθεια: μια λέξη με νόημα μη-νόημα για όσους την καθοδηγούν».

25.1.1. Η άποψη αυτή είναι μάλλον προβληματική, διότι η «αλήθεια» δεν είναι κάτι απόλυτο ως προς το οποίο συμφωνούν όλα τα μέλη της λογοτεχνικής κοινότητας.

(Α) Τα περισσότερα μέλη της λογοτεχνικής κοινότητας θα μπορούσαν να αποδεχθούν ότι η αλήθεια δεν είναι πράγμα ή ορθή πρόταση. Βρίσκεται πλησίον μίας «αίσθησης». Η αλήθεια κάποτε μετατρέπεται σε πάθος, από το οποίο ελάχιστοι καταφέρνουν να ξεφύγουν.

 

       

 

Πέρα από τα κουτάκια, κάποιος αναγιγνώσκει ένα απολαυστικό (ενιαίο) υβριδικό έργο, αρκεί να ρυθμίσει την εστίαση του βλέμματός του.

 

Το διπλό όνειρο της γραφής
Χάρης Βλαβιανός, Χρήστος Χρυσόπουλος
Πατάκης 2010
ΣΕΛ. 207, ΤΙΜΗ €10,50

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» του Τζορτζ Σόντερς (κριτική) – Για την αυθεντική αγάπη της γραφής και της ανάγνωσης

«Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» του Τζορτζ Σόντερς (κριτική) – Για την αυθεντική αγάπη της γραφής και της ανάγνωσης

Για το βιβλίο του Τζορτζ Σόντερς [George Sauders] «Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη). Οι Ρώσοι «μάστορες» της γραφής, τα μαθήματα δημιουργικής γραφής, αλλά και η χαρά της ανάγνωσης. Kεντρική εικόνα: © Syracuse.edu.

Γράφει ο Διονύ...

«Πώς να διαβάζουμε λογοτεχνία» του Τέρυ Ίγκλετον – Μια γλαφυρή εισαγωγή στον κόσμο της ανάγνωσης

«Πώς να διαβάζουμε λογοτεχνία» του Τέρυ Ίγκλετον – Μια γλαφυρή εισαγωγή στον κόσμο της ανάγνωσης

Για το βιβλίο του Τέρυ Ίγκλετον [Τerry Eagleton] «Πώς να διαβάσουμε λογοτεχνία» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Πεδίο]. Κεντρική εικόνα: (© Unsplash). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Το ερώτημα του τίτλου ...

«Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» της Ελένης Παπανδρέου (κριτική) – Στην επικράτεια του παραμυθιού

«Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» της Ελένης Παπανδρέου (κριτική) – Στην επικράτεια του παραμυθιού

Για το λεύκωμα της Ελένης Παπανδρέου «Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» (εκδ. Ιωλκός). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία της Ελένης Παπανδρέου από την έκδοση. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ