alt

Για το βιβλίο του Μάνου Ματσαγγάνη, Γράμματα από την Αμερική (εκδ. Κριτική).

Της Ξένιας Κουναλάκη

Έδινα ελάχιστες πιθανότητες στον εαυτό μου να διαβάσω βιβλίο οικονομολόγου και να μου αρέσει. Με το Γράμματα από την Αμερική όμως συνέβη το εξής παράδοξο. Πρώτον, το κατάλαβα και, δεύτερον, το βρήκα συναρπαστικό. Επειδή τα θεωρητικά οικονομικά του είναι εκλαϊκευτικά γραμμένα και αφορούν κυρίως την Ελλάδα, τη λιτότητα και τις ανισότητες. Κυρίως, δε, διατυπώνονται με αφορμή διαλέξεις τις οποίες παρακολούθησε ο Μάνος Ματσαγγάνης σε δύο έγκριτα αμερικανικά Πανεπιστήμια (Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ). Στην ουσία, τα «Γράμματα» είναι ένα μίνι bildungsroman, αφού παρατίθενται μεγάλα ονόματα της οικονομικής σκέψης, αποστασιοποιημένες απόψεις για την Ελλάδα, ταινίες, γεύσεις, εικόνες από την Αμερική. Λίγο τον ζήλεψα σε αυτό τον συγγραφέα. Στην αρχή έλεγχα κάθε φορά την ημερομηνία, γιατί δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ακόμη και στο Χάρβαρντ κάθε μέρα έδινε μια διάλεξη γνωστός (και σε μένα) οικονομολόγος ή πολιτικός. Τη μια ο Πικετί, την άλλη ο Ρόμπινσον, την επόμενη ο Γκάμπριελ, την τρίτη ο Μπορέλ. Απανωτά αυτά.

Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός.

Να πω ορισμένα πράγματα που με ενθουσίασαν στο βιβλίο. Το ταξίδι στην Αμερική δίνει στον συγγραφέα τη δυνατότητα να παρακολουθήσει όλες αυτές τις διαλέξεις και δη σε μια εποχή αυξημένου διεθνούς ενδιαφέροντος για την Ελλάδα λόγω Σύριζα, τέλος του 2014 και άνοιξη του 2015. Υπάρχει ένα εκνευριστικό για εμάς κλίμα νεορομαντικού φιλελληνισμού, όπου διάφοροι ηδονοβλεψίες της καταστροφής μας πανηγυρίζουν που θα γίνει ο Αλέξης Τσίπρας πρωθυπουργός και οι συν αυτώ υπουργοί του. Ο Ματσαγγάνης, μέσα σε αυτήν τη διάχυτη ευφορία, προσπαθεί να εξηγήσει τι σημαίνει Σύριζα και ελληνικός αριστερός φραξιονισμός. Πιστεύω ότι να πασχίζει κανείς να μιλήσει, ας πούμε, για τον Ρούντι Ρινάλντι και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη σε έναν Αμερικανό διανοούμενο θα πρέπει να είναι δυσκολότερο από το πει σε έναν πεντάχρονο τι είναι rocket science.

Μ’ αρέσει η καθαρότητα με την οποία παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα, παρά την απόσταση ή ίσως ακριβώς εξαιτίας αυτής. Έχει μια διαύγεια η κριτική ματιά του Μάνου Ματσαγγάνη για όσα θα επακολουθήσουν, σχεδόν προφητική. Αναρωτιέται, ας πούμε, αν θα γίνει ο Σύριζα ένα μαζικό αριστερό, πλην μεταρρυθμιστικό κόμμα, και δικαίως δυσπιστεί. Πριν ακόμη γίνει κυβέρνηση δηλώνει ότι τον ενοχλεί η ανοχή προς τον Καμμένο και τον Κοτζιά, δύο πρωτοκλασάτους υπουργούς του Αλέξη Τσίπρα σήμερα. Όταν τελικά αναλαμβάνει την εξουσία ο Σύριζα, η μόνη αστοχία, η οποία ειλικρινά με έκανε και γέλασα πικρά, είναι που γράφει ότι ίσως η μόνη ενδιαφέρουσα ή ελπιδοφόρα επιλογή είναι η στελέχωση του υπουργείου Οικονομικών. Ακριβώς σε αυτό το σημείο, σκέφτηκα από μέσα μου. Σε καλό σου, Μάνο, μας έκανες και γελάσαμε.

Όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού.

Δεν το λέω όμως ειρωνικά. Πράγματι, όλο το βιβλίο διαπνέεται από μεγάλες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού. Από τις περιγραφές των politically correct φίλων στην Αμερική μέχρι τις αδιάκριτες απορίες τους, αν π.χ. η γυναίκα του προσποιείται οργασμό, Καθολική ούσα, και τους μαραθώνιους με ταινίες αδερφών Μαρξ, είναι σαφές ότι ο Ματσαγγάνης δεν παίρνει τον εαυτό του πολύ σοβαρά, κάτι το οποίο το είχα διαπιστώσει από την πρώτη φορά που τον γνώρισα, όταν είδα το προεκλογικό του σποτ για την υποψηφιότητα του, ένα πλακατζίδικο φιλμάκι που είχε προβάλει στο Booze. Δεν νομίζω να του εξασφάλισε πολλές ψήφους, αλλά ήταν πραγματικά ξεκαρδιστικό.

Ένα άλλωστε από τα πράγματα για τα οποία αυτομαστιγώνεται σκληρά είναι η αδυναμία του κόμματός του, τότε ΔΗΜΑΡ, τέως ΕΑΡ, πρώην ΚΚΕ εσωτερικού, να έχει απήχηση σε ευρύτερα ακροατήρια, να αποκτήσει λαϊκά ερείσματα και να μην περιορίζεται σε μια ελίτ διανοουμένων. Από την άλλη, αναγνωρίζει ότι τα απλουστευτικά επιχειρήματα του αντιμνημονιακού μπλοκ που εκτόξευσαν τον Σύριζα από το 4% στην εξουσία βασίζονται στην κατασκευή του εξωτερικού εχθρού (οι Γερμανοί, οι Ευρωπαίοι κλπ.), την ανάδειξη του ελληνικού λαού σε περιούσιο και την ανεφάρμοστη υπόσχεση για κατάργηση του μνημονίου με έναν νόμο. Έτσι φτιάχνουμε όλοι μαζικότητα.

Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες.

Κάτι ακόμη με το οποίο ταυτίστηκα με τον Μάνο είναι που, ενώ, ας πούμε, στην Ελλάδα ο ίδιος αποκηρύσσεται μάλλον ως γερμανοτσολιάς, όταν άκουσε τον Γκάμπριελ να καγχάζει ότι στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχουν φέρει την Παγκόσμια Τράπεζα και όχι το ΔΝΤ (ως τριτοκοσμική χώρα), τον πιάνει το πατριωτικό του. Θέλει να σηκωθεί να του απαντήσει διάφορα για τη Siemens και τα αυτοκίνητα που μας πούλησαν, αντλώντας επιχειρήματα από το οπλοστάσιο των αντιπάλων του/μας, αλλά μετά λογικεύεται πάλι γιατί ξέρει ότι κατά βάθος ο αντικαγκελάριος έχει δίκιο, απλώς το διδακτικό ύφος είναι αυτό που τον ενοχλεί. Το έχω πάθει κι εγώ αυτό. Να ακούω τα ίδια πράγματα που λέω εγώ στην Ελλάδα από χείλη Γερμανών πολιτικών, και να ενοχλούμαι.

Συνήθως, όταν μου ζητούν να παρουσιάσω ένα βιβλίο, διαβάζω την αρχή, το τέλος, λίγο από τη μέση και το οπισθόφυλλο. Στην περίπτωση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη δεν το έκανα, γιατί, πρώτον, το βιβλίο είναι μικρό, οπότε θα το διαβάσεις σχεδόν όλο και, δεύτερον, επειδή άρχισα να το διαβάζω και ήταν τόσο ενδιαφέρον ώστε –ω, τι έκπληξη– το τελείωσα. Είναι ειλικρινές, εξομολογητικό, σύντομο και ταξιδιάρικο: Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο και ένα road trip στην Καλιφόρνια σε λίγες μόνο ώρες. Ελληνορθόδοξο Πάσχα με την ομογένεια, ακαδημαϊκές συζητήσεις για την κρίση στην Ευρωζώνη, ινδικές και άλλες γεύσεις, σκέψεις για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και την Τόσκα. Αν ήμουν το Ίδρυμα Fulbright, θα ήμουν πολύ ικανοποιημένο. Εξαιρετική απόσβεση επένδυσης*, για να κάνω και λίγο την οικονομολόγο.

* Ο Μάνος Ματσαγγάνης, από τον Σεπτέμβριο του 2014 έως τον Απρίλιο του 2015, φιλοξενήθηκε στα πανεπιστήμια Harvard και Berkeley ως υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright.
** Το κείμενο εκφωνήθηκε ως ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου του Μάνου Ματσαγγάνη Γράμματα από την Αμερική, στο βιβλιοκαφέ Έναστρον, στις 19/9/2016.

 

* Η ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ είναι αρχισυντάκτρια διεθνών ειδήσεων και τακτική αρθρογράφος στην εφημερίδα Καθημερινή.

altΓράμματα από την Αμερική
Μάνος Ματσαγγάνης
Κριτική 2016
Σελ. 152, τιμή εκδότη €10,00

alt

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΜΑΤΣΑΓΓΑΝΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» του Τζορτζ Σόντερς (κριτική) – Για την αυθεντική αγάπη της γραφής και της ανάγνωσης

«Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» του Τζορτζ Σόντερς (κριτική) – Για την αυθεντική αγάπη της γραφής και της ανάγνωσης

Για το βιβλίο του Τζορτζ Σόντερς [George Sauders] «Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχή» (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη). Οι Ρώσοι «μάστορες» της γραφής, τα μαθήματα δημιουργικής γραφής, αλλά και η χαρά της ανάγνωσης. Kεντρική εικόνα: © Syracuse.edu.

Γράφει ο Διονύ...

«Πώς να διαβάζουμε λογοτεχνία» του Τέρυ Ίγκλετον – Μια γλαφυρή εισαγωγή στον κόσμο της ανάγνωσης

«Πώς να διαβάζουμε λογοτεχνία» του Τέρυ Ίγκλετον – Μια γλαφυρή εισαγωγή στον κόσμο της ανάγνωσης

Για το βιβλίο του Τέρυ Ίγκλετον [Τerry Eagleton] «Πώς να διαβάσουμε λογοτεχνία» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Πεδίο]. Κεντρική εικόνα: (© Unsplash). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Το ερώτημα του τίτλου ...

«Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» της Ελένης Παπανδρέου (κριτική) – Στην επικράτεια του παραμυθιού

«Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» της Ελένης Παπανδρέου (κριτική) – Στην επικράτεια του παραμυθιού

Για το λεύκωμα της Ελένης Παπανδρέου «Τα όνειρα της καμήλας και άλλες ιστορίες για τη Συρία» (εκδ. Ιωλκός). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία της Ελένης Παπανδρέου από την έκδοση. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ