Για το βιβλίο της Élisabeth Roudinesco «Ο Σίγκμουντ Φρόυντ στην εποχή του και τη δική μας» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαφέρη, εκδ. Πατάκη)

Του Χρήστου Τσαμπρούνη

Η ιστορική βιογραφία της Ελιζαμπέτ Ρουντινεσκό για τον Φρόυντ εκδόθηκε στη γαλλική γλώσσα το 2014. Από τον Νοέμβριο του 2017 κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πατάκη. Για λόγους που έχουν να κάνουν και με τη δική της βιογραφία, το βιβλίο αποτελεί, ίσως, την καλύτερη απάντηση στην ευχή του Peter Gay που ήθελε τους ιστορικούς να επηρεάζονται από τον πλούτο και το βάθος των ψυχαναλυτικών ιδεών.¹

Για τη μελέτη του Πέτρου Ι. Φιλίππου-Αγγέλου «Πέτρος Αν. Φουρίκης – Ο Σαλαμίνιος αρχαιολόγος, ιστορικός, λαογράφος, γλωσσολόγος (1878-1936)» (εκδ. ΑΩ).

Της Διώνης Δημητριάδου

Μια έκδοση που έχει ως θέμα τον Πέτρο Φουρίκη, αρχαιολόγο, ιστορικό, λαογράφο και γλωσσολόγο, διευθυντή του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών, δεν μπορεί παρά να είναι ενδιαφέρουσα και ως ενδελεχής αναφορά στην πολυσχιδή δραστηριότητα του Σαλαμίνιου διανοούμενου αλλά και ως επίπονη και πολύχρονη εργασία του Πέτρου Φιλίππου, του ανθρώπου που με πολύ μεράκι συνέλεξε το υλικό και μας το παρουσιάζει σ’ αυτήν την πολύ φροντισμένη μορφή. Το ενδιαφέρον εστιάζεται ομοίως στη θεματική του βιβλίου αυτού, καθόσον παρουσιάζεται (με τη συνδρομή πληθώρας κειμένων και την παράθεση αρβανίτικων παραμυθιών και τραγουδιών) η συμβολή του Φουρίκη στη μελέτη της ιστορίας και της γλώσσας των Αρβανιτών.

Για το βιβλίο της Σωτηρίας Σταυρακοπούλου «Τέσσερις συνεντεύξεις του Περικλή Σφυρίδη» (εκδ. Μαλλιάρης) και το βιβλίο του Ηλία Σ. Σπυρόπουλου «Από τα χρόνια και τα χαρτιά του Ντίνου Χριστιανόπουλου» (εκδ. Οδός Πανός).

Του Διονύση Στεργιούλα

Στις συνεντεύξεις που ανθολογούνται στο βιβλίο της Σωτηρίας Σταυρακοπούλου με τίτλο Τέσσερις συνεντεύξεις του Περικλή Σφυρίδη (δόθηκαν στους: Γιώργο Γαλάντη, Μάνο Κοντολέων, Χλόη Κουτσουμπέλη και στην ανθολόγο), ο Σφυρίδης μιλά για το έργο του σαν να μιλά για τη ζωή του. Από το ευθύ και εξομολογητικό ύφος των συνεντεύξεων γίνεται σαφές ότι ο πεζογράφος εισήλθε στη λογοτεχνία από τη ζωή και την εμπειρία και όχι από τη φιλολογική ενασχόληση. Συνδέει την ιατρική του ιδιότητα με τα διηγήματά του και εξηγεί με ποιον τρόπο οδηγήθηκε από την ποίηση στην πεζογραφία και από τα βιώματα, τα δικά του και των φίλων του, στη λογοτεχνική καταγραφή τους. Λέει, μεταξύ άλλων, για τη γραφή του, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ρεαλιστική-βιωματική: «Για μένα προηγείται η ζωή κι ακολουθεί η λογοτεχνία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στα διηγήματά μου δεν υπάρχει η απαραίτητη μυθοπλασία, γιατί αλλιώς δεν θα συζητούσαμε για λογοτεχνία, αλλά για φτηνή δημοσιογραφία».

Για το βιβλίο της Παρήνας Δουζίνα-Στειακάκη «Σταύρος Νιάρχος. Ο αρχηγός του στόλου. Με τα μάτια του πατέρα μου» (Μικρές Εκδόσεις).

Για τη βιογραφία του Χαρίλαου Τρικούπη από τη Λύντια Τρίχα Χαρίλαος Τρικούπης (εκδ. Πόλις)

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Είναι αλήθεια ότι η ιστοριογραφία δεν είναι τόσο γενναιόδωρη με τον μεγάλο φιλελεύθερο πολιτικό των τελών του 19ου αιώνα, τον Χαρίλαο Τρικούπη, όσο είναι με τον άλλο μεγάλο φιλελεύθερο πολιτικό των αρχών του 20ου αιώνα, τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι μονογραφίες, οι μελέτες και οι βιογραφίες για τον δεύτερο είναι πολύ περισσότερες απ’ όσες για τον πρώτο. Επομένως, οι αναγνώστες οι οποίοι 121 χρόνια μετά τον θάνατο του έχουν την ευκαιρία να διαβάζουν αυτή τη τόσο συστηματική αλλά και με γλαφυρό τρόπο γραμμένη μελέτη-βιογραφία για τον Χαρίλαο Τρικούπη, τον αποκαλούμενο και «μέγα υπνωτιστή» των μαζών, μόνο ως τυχεροί μπορεί να χαρακτηριστούν.

Για το βιβλίο του Δημήτρη Δασκαλόπουλου Τα χρόνια μου και τα χαρτιά μου (εκδ. Πατάκη).

Του Κώστα Λογαρά

Διάβασα το καινούριο βιβλίο του Δημήτρη Δασκαλόπουλου με την ίδια περιέργεια που ένα παιδί θέλει να μάθει «τι έγινε τότε», και ρωτάει κάποιον μεγαλύτερο, αυτόπτη μάρτυρα, να του αφηγηθεί τις εμπειρίες της ζωής του, τα βιώματα από τις συναναστροφές του με πρόσωπα σημαντικά. Του ζητά να αναπαραστήσει τα χρόνια και τις εποχές, λεπτομέρειες και γεγονότα, πώς γράφτηκαν τα κομμάτια αυτά της «Ιστορίας». Και τον τραβάει συνέχεια απ’ το μανίκι «πες μου και πες μου». Την ίδια περιέργεια ακριβώς καλλιέργησε και σε μένα το πρόσφατο βιβλίο τού Δημήτρη Δασκαλόπουλου Τα χρόνια μου και τα χαρτιά μου.

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Moby Porcelain (μτφρ. Αφροδίτη Γεωργαλιού, εκδ. Ροπή).

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

Οι περισσότερες βιογραφίες των πρωταγωνιστών της σύγχρονης μουσικής σκηνής είναι λίγο πολύ όμοιες. Ένα παλίμψηστο από διηγήσεις για διονυσιακά όργια και μπόλικα ναρκωτικά, τσαμπουκάδες σε συναυλίες και κάποιες βαρετές και σίγουρα ανούσιες ιστορίες από το στούντιο. Ο Μόμπι δεν ήταν ποτέ σύμφωνος με το κλισέ αυτοκαταστροφικό λάιφσταιλ που συνοδεύει τους μουσικούς.

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Oliver Sacks Εν κινήσει. Μια ζωή (μτφρ. Ευαγγελία Μόσχου, εκδ. Ροπή).

Του Μάνου Σαββάκη

Το ενδιαφέρον βιβλίο του γνωστού νευρολόγου και στοχαστή Οliver Sacks αναλύει εξαιρετικά εύγλωττα και διεισδυτικά τα αδιέξοδα και τις οδύνες του συγγραφέα, παράλληλα με τις απαντήσεις που ο ίδιος επιχειρεί να δώσει στη διαδρομή της ζωής του, απαντήσεις πάντα ατελείς και μετέωρες, πάντα αμφίσημες και προσωρινές, πάντα διορατικές και επώδυνες.

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο Αναβρασμός του Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ (εκδ. Εστία).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ (γεν. 1929) συγγραφέας και παιδί της δεκαετίας του ΄60, με πιο γνωστό του έργο «Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας», έγραψε στα 85 του (2014) αυτό εδώ το αυτοβιογραφικό έργο.

Για τη βιογραφία του Κορνήλιου Καστοριάδη από τον Francois Dosse Καστοριάδης: Μια ζωή (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πόλις) και του Guy Debord από τον Jean-Marie Apostolidès Debord: Le naufrageur (εκδ. Flammarion).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Με αφορμή το βιβλίο της Αθηνάς Βογιατζόγλου Ποίηση και Πολεμική - Μια βιογραφία του Γιώργου Κοτζιούλα (εκδ. Κίχλη).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Ο Γιώργος Κοτζιούλας υπήρξε δεδηλωμένος πολέμιος του μοντερνισμού. Στο «Πού τραβάει η ποίηση», το 1950, έγραφε:

Για το βιβλίο του Roderick Beaton Ο πόλεμος του Μπάιρον, Ρομαντική εξέγερση - Ελληνική επανάσταση (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Στα χρόνια της εγχώριας οικονομικής ύφεσης η δημόσια αντιπαράθεση γύρω από τις αιτίες της φουντώνει ολοένα περισσότερο και, δεδομένου ότι η πιθανότητα άμβλυνσής της δεν διακρίνεται στον βραχυχρόνιο ορίζοντα, η αντιπαράθεση δεν έχει λόγους να κοπάσει. Πού οφείλεται η παρατεταμένη οικονομική, κι όχι μόνο, κρίση; Οι απόψεις πέφτουν βροχή. Στην απερίσκεπτη πολιτική της Μεταπολίτευσης, λέει ένας. Στη δραματική ελληνική ιστορία του 20ού αιώνα, με αρχή τον Εθνικό Διχασμό, απαντά ένας άλλος. Στην επώδυνη γέννηση του νεοελληνικού κράτους πριν από δύο αιώνες, προσθέτει κάποιος τρίτος. Στο ότι ως απόγονοι των Βυζαντινών μάλλον ανήκομεν εις την Ανατολήν και δεν ταιριάζουμε στη Δύση. Στο «ελληνικό DNA» που ως τέτοιο είναι αΐδιο, για το καλό ή για το κακό, κι έτσι διαπνέει όλη την ελληνική ιστορία από αρχαιοτάτων χρόνων. Στις ξένες δυνάμεις που ανέκαθεν μας εκμεταλλεύονται. Όποια κι αν είναι η σωστή απάντηση (ή κι ένας συνδυασμός τους), αυτή συναρτάται και με τον ιστορικό χρόνο στον οποίο αποφασίζει να εντρυφήσει κανείς, τη σημασία του οποίου επιθυμεί να αναδείξει.