alt

Για τη μουσική παράσταση του Leonard Bernstein Trouble in Tahiti, σε σκηνοθεσία Ράιας Τσακηρίδη, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο «Σημείο».

Του Νίκου Ξένιου

Γραμμένη ανάμεσα στις μεγαλύτερες επιτυχίες που ο Λέοναρντ Μπέρνσταϊν ανέβασε στο Μπρόντγουεϊ —On the Town το 1944 και Candide και West Side Story το 1956 και το 1957, αντίστοιχα— η μονόπρακτη όπερά του Trouble in Tahiti βασίστηκε στο στυλ δημοφιλών τραγουδιών ποπ και άσκησε αμείλικτη κριτική στον υλισμό του αμερικανικού κατοίκου των «suburbia» μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πίσω από την προϊούσα αποξένωση ενός ζευγαριού ο συνθέτης φιλοτέχνησε τη βαθύτατη επιθυμία για αγάπη και οικειότητα. Η πνευματική κενότητα, σε αντίθεση με τον «ευτυχή» και αφελή καταναλωτισμό, αποτελεi τον πυρήνα της δραματουργίας του, που αντανακλάται στις έντονες στυλιστικές αντιθέσεις της μουσικής του σύνθεσης.

Πρελούδιο σε ένα αμερικανικό εικοσιτετράωρο

Την όπερα εισάγει ένα φωνητικό Τρίο που εξυμνεί την ειδυλλιακή μεσοαστική ζωή στα προάστεια της Μασσαχουσέτης στη δεκαετία του ’50, με τις χαμογελαστές οικογένειες και τα λευκά σπιτάκια. Αξιοθαύμαστοι οι Αντωνία Δεσπούλη, Άρης Προσπαθόπουλος και Νίκος Ζιάζιαρης, που κρατούν επάξια το επίπεδο της θεατρικής ερμηνείας μαζί με αξιόλογες χορευτικές επιδόσεις (η Κορίνα Κόκκαλη έως και κλακέτες τούς δίδαξε), αναδεικνύοντας με τις φωνές τους τα τζαζ στοιχεία και εξιδανικεύοντας την αμερικανική ζωή σαν τρίο ραδιοφωνικής διαφήμισης της εποχής, σαρκάζοντας όμως όσα τεκταίνονται ανάμεσα στους κεντρικούς ήρωες.

Ο Μπέρνσταϊν σαρκάζει τα μάτσο πρότυπα της ανδρικής επιχειρηματικότητας και επιτυχίας και ο Μιχάλης Ψύρρας αποδεικνύεται εξαιρετικός στον ρόλο, εξισορροπώντας ανάμεσα στη γελοιοποίηση της φαλλοκρατικής στιβαρότητας, την ευαισθησία και τον αυτοσαρκασμό.

Η σύγκρουση του Σαμ και της Ντάινα τους καθιστά δυστυχείς, και η υπόθεση ξεκινά με τη σύγκρουσή τους σχετικά με τον Τζούνιορ, το γιο τους, που ποτέ δεν εμφανίζεται ως χαρακτήρας. Επίσης, η Ντάινα κατηγορεί τον Σαμ για τις σχέσεις του με τη γραμματέα του, πράγμα που ο ίδιος αρνείται. Στη διάρκεια της ίδιας μέρας, ο ανταγωνιστικός και εγωϊστής μικροεπιχειρηματίας Σαμ τραγουδά σε στυλ boogie-woogie τις επιτυχίες του στο γραφείο μπροστά σε τηλέφωνα και τσεκ και στο γυμναστήριο με τα βαράκια και το ντους (There's a law). Ο Μπέρνσταϊν σαρκάζει τα μάτσο πρότυπα της ανδρικής επιχειρηματικότητας και επιτυχίας και ο Μιχάλης Ψύρρας αποδεικνύεται εξαιρετικός στον ρόλο, εξισορροπώντας ανάμεσα στη γελοιοποίηση της φαλλοκρατικής στιβαρότητας, την ευαισθησία και τον αυτοσαρκασμό.

Η Ντάινα, από την άλλη, αφηγείται το ψυχαναλυτικό της όνειρο για ένα ιδεώδη, παραδεισένιο κήπο πνιγμένο από φύκια, όπου την καλεί μια αγαπητή φωνή, και όπου τοποθετεί την επικοινωνία, την τρυφερότητα και τον έρωτα για τα οποία τρέφει ευσεβείς πόθους τραγουδώντας I was standing in a garden. Αμέσως μετά αναλώνει το απόγευμά της στον κινηματογράφο, όπου παρακολουθεί την αποβλακωτική ταινία Trouble in Tahiti. Ανακαλεί δε στο σπίτι της την άθλια υπερπαραγωγή με το προχειρογραμμένο, εμπορικό σενάριο, προσπαθώντας να θυμηθεί το μουσικό της θέμα (Island Magic), ενώ το Τρίο από πίσω εξαίρει την «υπέροχη» αυτήν ταινία τραγουδώντας What a movie!. Εξωτικά νησιά-ατόλλες, πισίνες και αντιηλιακά, παρκαρισμένες λιμουζίνες, αναψυκτικά και συσκευές για ευτυχισμένες νοικοκυρές, κρέμες προσώπου και χρώματα φλουό, ευτυχισμένα παιδάκια με παγωτά στα χέρια και πολλή δόση κινηματογράφου μαζικής κατανάλωσης: ο παράδεισος ψευδαίσθησης του Uncle Sam που το λιμπρέτο θέλει να στηλιτεύσει σκηνογραφικά αποδίδεται με μινιμαλιστικό, υπαινικτικό τρόπο. Μια ώριμη, αισθησιακή ερμηνεία καθιερώνει πλέον οριστικά την Ιρένα Αθανασίου ως μια σημαντική ελληνίδα ερμηνεύτρια που, εκτός του κλασικού ρεπερτορίου, υπηρετεί πιστά και ένα είδος αρκετά πρωτόγνωρο στο ελληνικό κοινό: την όπερα δωματίου.

alt

Ο συνθέτης-συγγραφέας και η σκηνοθέτις

Ο Μπερνστάϊν βρισκόταν στο μήνα του μέλιτος το 1951 όταν άρχισε να συνθέτει τη μονόπρακτη όπερά του Trouble in Tahiti, που πρωτοπαρουσιάστηκε μπροστά σε 3.000 ανθρώπους τον Ιούνιο του 1952 στο Πανεπιστήμιο Brandeis.

Το 1945 ο Λέοναρντ Μπερνστάιν διορίστηκε για δύο χρόνια μαέστρος της Συμφωνικής Ορχήστρας της Νέας Υόρκης και το 1958 διευθυντής της Φιλαρμονικής της Ορχήστρας. Ο Μπερνστάϊν βρισκόταν στο μήνα του μέλιτος το 1951 όταν άρχισε να συνθέτει τη μονόπρακτη όπερά του Trouble in Tahiti, που πρωτοπαρουσιάστηκε μπροστά σε 3.000 ανθρώπους τον Ιούνιο του 1952 στο Πανεπιστήμιο Brandeis. Η υλικοτεχνική υποδομή της παράστασης δεν είχε ικανοποιήσει τον Μπέρνσταϊν, που ξανάγραψε την τελευταία σκηνή και την παρουσίασε εκ νέου. Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς ανέβηκε στο θέατρο του καναλιού N.B.C. και κυριολεκτικά υμνήθηκε από τους New York Times. Τον Απρίλιο του 1955 το Trouble in Tahiti ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ μαζί με το έργο του Τένεση Ουίλιαμς 27 Wagons Full of Cotton. Το 1983 ο Μπέρνσταϊν έγραψε το σίκουελ της όπερας, το τρίπρακτο A Quiet Place, ξαναπιάνοντας το οικογενειακό δράμα τριάντα χρόνια μετά, με ένα Τζούνιορ τελείως αποξενωμένο από την οικογένειά του και την αδελφή του Ντέντε να επιστρέφει κοντά στον πατέρα της μετά τον θάνατο της Ντάινα. Από το έργο παρουσιάζεται είτε μαζί με το σίκουέλ του σε τρεις πράξεις είτε ως η αρχική, μονόπρακτη, σαρανταπεντάλεπτη βερσιόν του που είδαμε στην Αθήνα.

Στο τέλος της μέρας, με απόλυτη επίγνωση της αποξένωσής τους, ο Σαμ και η Ντάινα προσπαθούν μάταια να υπερβούν το τείχος που έχει υψωθεί ανάμεσά τους. Βλέποντας όμως την αποτυχία μιας ακόμα προσπάθειας, συμβιβάζονται με το να ξαναδούν μαζί το ίδιο ακριβώς φιλμ. Ο κινηματογράφος της Τεχνικόλορ θα τους προσφέρει, για μιαν ακόμη φορά, το αμερικανικό όνειρο σε εύπεπτη συσκευασία και θα τους επιβάλει να δραπετεύσουν στην απατηλή ευτυχία του «bought-and-paid-for magic». Η σκηνοθεσία της Ράιας Τσακηρίδη ανέδειξε τον αλλοτριωτικό χαρακτήρα των μικρών, καθημερινών συνηθειών, τον γελοίο χαρακτήρα των πιο χαρακτηριστικών ανδρικών στερεοτύπων και συνηθειών γύρω από τον γάμο και το εύθραυστο πρόσωπο της ακυρωμένης, ματαιωμένης συζύγου των προαστείων μιας αμερικανικής μεγαλούπολης, καθώς και τον απατηλό χαρακτήρα της αμερικανικής ευζωΐας. Η ομάδα όπερας «The Medium Project» ιδρύθηκε το 2013 με δική της πρωτοβουλία και με τη συνεργασία του αρχιμουσικού Ανδρέα Τσελίκα. Στο ενεργητικό της περιλαμβάνονται οι παραγωγές: Μέντιουμ του Τζιανκάρλο Μενότι, Bon Appetit! του Λη Χόιμπι, και The Shell Game των Γιώργου Δούση και Έρης Κύργια.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

Για τους «Τσέντσι», του Π. Μπ. Σέλλεϋ, σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου που ανέβηκε στην αίθουσα «Ω» του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Kεντρική εικόνα: © Μαρίζα Καψαμπέλη.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Την τραγωδία «ήρεμ...

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η ομάδα Loxodox είναι ιδέα της Μαρίζας Θεοφυλακτοπού...

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

Για τις παραστάσεις «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» στο θέατρο «Χώρος» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στο Θέατρο Μπέλλος, και τα δύο του Γαλλορουμάνου θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και δημοσιογράφου Ματέι Βίσνιεκ. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Το σώμα της γυναί...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ