falling-apart390

Για το μυθιστόρημα του Juan-Gabriel Vasquez «Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος).

Του Νίκου Ξένιου

«Τι είναι ο πόνος; Είναι μια αίσθηση που δεν θέλει να περάσει απαρατήρητη... είναι μια φιλόδοξη αίσθηση» E.Μ. Cioran

Τι είναι αυτό που πέφτει; Τι είδους θόρυβο κάνει όταν πέφτει; Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν είναι το ωραιότερο λατινοαμερικανικό μυθιστόρημα που διάβασα τα τελευταία χρόνια. Βραβευμένος με το βραβείο Alfaguara και τη διεθνή λογοτεχνική διάκριση IMPAC στο Δουβλίνο, ο κολομβιανός Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες μιλά στο τρίτο –και πιο σκοτεινό– μυθιστόρημά του για την εποχή του, για την εποχή της διακίνησης ναρκωτικών πριν από το καθεστώς Εσκομπάρ, επιστρατεύοντας  μια συγκλονιστική εκδοχή ρεαλισμού.

Ο συγγραφέας υπενθυμίζει τη σχετικότητα της μυθοπλασίας και τη βαρύτητα της ψυχικής βίωσης της πραγματικότητας, κινούμενος στον άξονα «ντοκουμέντων», ήχων που παραπλανούν με την αληθοφάνειά τους τη συγχυσμένη συνείδηση του αποδέκτη. Πώς είναι όταν γνωρίζεις κάποιον και σχετίζεσαι μαζί του κατά σύμπτωσιν; Πώς είναι όταν αγγίζεις τον θάνατο κι επιμολύνεσαι από τη λαγνεία του; Πώς είναι όταν οι βεβαιότητες της ζωής σου γκρεμίζονται και έρχεται μια συνάντηση να αναδείξει τη βαρύτητα εκείνης της εφήμερης γνωριμίας;

Η απορία εκείνων που άργησαν να ενηλικιωθούν

Τα πράγματα αλλάζουν τροπή σ’ εκείνη τη χρονική στιγμή του σούρουπου, όταν η πλειονότητα των ανθρώπων πηγαίνει για ύπνο, ενώ η αϋπνία των υπολοίπων ξυπνά βαθύτερους φόβους και ζωντανεύει φαντάσματα και δαιμόνια του παρελθόντος στη ρηχή ανθρώπινη συνείδηση. Ο εικοσιεξάχρονος Αντόνιο Γιαμάρα έρχεται στη Μπογκοτά στις αρχές του 1996 κι αντικρίζει τους ανθρώπους ως προϊόντα ενός σκουπιδότοπου, όπως έχει καταντήσει το ήθος και η δημόσια εικόνα της κολομβιανής ζωής. Στο μούχρωμα αυτής της μαγικής ώρας, υπό τους ήχους του μπιλιάρδου, συνάπτεται μια μοιραία σχέση σύντομης φιλίας με τον Ρικάρδο Λαβέρδε: ο αφηγητής, αφού περιπλανηθεί στους νυκτερινούς δρόμους της κολομβιανής πρωτεύουσας, θα βοηθήσει τον πρόσφατα αποφυλακισθέντα Ρικάρδο Λαβέρδε ν’ ακούσει μια κασέτα-ντοκουμέντο, χωρίς σε πρώτη φάση να έχει ο ίδιος πρόσβαση στο περιεχόμενό της και μένοντας με αναπάντητα ερωτήματα. Δεν είναι τυχαίο το ότι η ακρόαση αυτή θα γίνει από τον Λαβέρδε στο Σπίτι της Ποίησης.

Ο χρόνος παρέρχεται, το τραυματισμένο σώμα του αφηγητή ανακτά τις μνήμες του στο καλύτερο μέρος του μυθιστορήματος, ώσπου ένα νέο πρόσωπο εμφανίζεται στην ιστορία

Το ίδιο βράδυ, η μοιραία δολοφονική επίθεση κατά του Λαβέρδε θα τραυματίσει άσχημα και τον Αντόνιο: ο θόρυβος της μοτοσυκλέτας που επιτίθεται, ο θόρυβος των πυροβολισμών, φωνές και μέταλλα ανακατεμένα. Ο χρόνος παρέρχεται, το τραυματισμένο σώμα του αφηγητή ανακτά τις μνήμες του στο καλύτερο μέρος του μυθιστορήματος, ώσπου ένα νέο πρόσωπο εμφανίζεται στην ιστορία και η κασέτα πυροδοτεί την εξιστόρηση. Αναζητώντας την απάντηση στις απορίες του, ο Αντόνιο περνά από τη Μπογκοτά του 1990 που καταρρέει (αφηγηματικό παρόν) στη Μπογκοτά της δεκαετίας 60-’70 (αναδρομική αφήγηση), όπου το εμπόριο ναρκωτικών καθόριζε την ιδιωτική ζωή των Κολομβιανών: «Έ, λοιπόν, εγώ δεν θ’ αφηγηθώ τη ζωή μου. Μόνο κάποια πράγματα που συνέβησαν πριν από καιρό, και θα το κάνω με πλήρη συνείδηση ότι αυτή η ιστορία, όπως λένε στα παραμύθια, συνέβη κάποτε και θα ξανασυμβεί. Το ότι έλαχε σε μένα να την αφηγηθώ είναι το λιγότερο».

altΟ χαμένος χρόνος εκείνων που δεν πρόλαβαν

Το αεροπλάνο στο οποίο επιβαίνει η σύζυγος του Ρικάρδο Λαβέρδε για να τον ξανασυναντήσει μετά από την αποφυλάκισή του χάνει την πορεία του και πέφτει: στην κασέτα με το «μαύρο κουτί» του έχει απαθανατιστεί το κλειδί κατανόησης της ιστορίας. Ο κυβερνήτης ακούγεται να λέει: «Έχουμε ακόμα εκατόν τριάντα έξι μίλια» και ο συγκυβερνήτης να ζητά άδεια καθόδου. Κατόπιν, ακούγεται ο πύργος ελέγχου να δίνει την άδεια, και ο αριθμός της θύρας αφίξεως και του διαδρόμου προσγειώσεως. Και, τέλος, οι κραυγές αγωνίας με την αποκάλυψη του σφάλματος, μαζί με την ηλεκτρονική ειδοποίηση «Terrain! Terrain!». Πράγματα που ειπώθηκαν, κατεγράφησαν, μνήμες που βυθομετρήθηκαν ώστε ο συγγραφέας να επανέλθει μετά από χρόνια, όπως λέει ο ίδιος: «κάπως σαν να γύριζα σπίτι μου για να κλείσω μια πόρτα που την είχα ξεχάσει ανοιχτή». Εκεί, στις παρυφές αυτής της κεντρικής εξιστόρησης, εξυφαίνεται η ερωτική σχέση του Ρικάρδο με την Ιλέιν, η παιδική ηλικία της Μάγιας, η ταύτιση του Αντόνιο μαζί της, η ανάκτηση του ειρμού και η επανασυναρμογή των θραυσμάτων της ζωής του. Δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσει κανείς για ανασύνθεση του παρόντος ως αφηγηματικής σύμβασης.

Το μυθιστόρημα (που ατυχώς χαρακτηρίστηκε από την κριτική ως «υπαρξιακό νουάρ») αναζητά την ποίηση στις περιπέτειες μιας γενιάς που πέρασε την παιδική της ηλικία και την εφηβεία της μέσα στον τρόμο της διακίνησης ναρκωτικών, στη βία των καρτέλ ενάντια στο κράτος και στην καταδίωξη των καρτέλ στους δρόμους, τα δάση και τον ουρανό της Κολομβίας: καθρέφτης της μοναξιάς, της ανάγκης για κάθαρση, για έξοδο από τον αιματηρό λαβύρινθο που σφράγισε τη νεότητα του συγγραφέα, μια ιδιωτική ιστορία ακρόασης που παίρνει διαστάσεις δημόσιας εξιστόρησης και εστιάζει σε μια τεράστια πρόσκρουση/πτώση/ανατροπή του αναμενόμενου. 

Ο ορυμαγδός εκείνων που καταρρέουν

Βαδίζοντας ένα βήμα πέρα από τα Εκατό χρόνια μοναξιά του Μάρκες, ο συγγραφέας υπερβαίνει το λογοτεχνικό στερεότυπο που θέλει τη Λατινική Αμερική να είναι μια ήπειρος μύθου και μαγείας

Τα πάντα δείχνουν να πέφτουν: η πτήση 965 στις παρυφές των Άνδεων, η προσωπική ζωή του Αντόνιο, η αντίληψή του περί Δικαιοσύνης –που είναι και το ερευνητικό του αντικείμενο– καθώς και η Κολομβία ολόκληρη. Υπαρξιακή κατάρρευση, λοιπόν. Ο ήχος της ύπαρξης λίγο πριν σβήσει απλώνεται στις σελίδες του μυθιστορήματος, ο κεντρικός αφηγηματικός κορμός του οποίου συνίσταται στην αποκάλυψη της ζωής δύο ανδρών και δύο γυναικών, αντίστοιχα: σαν εγκιβωτισμένος ομηρικός αοιδός, η «φυσική» μορφή της Μάγιας ανακαλεί ευδιάκριτα όλον τον χαρακτηριστικό κολομβιανό συντηρητισμό, καθώς ο συγγραφέας επιστρατεύει πρωτόγνωρες παρομοιώσεις. Η ιδιόμορφης ιδιοσυγκρασίας κόρη του Ρικάρδο Λαβέρδε μιλά για την κοινή μοίρα του θανάτου όλων των ζωντανών πλασμάτων, των ανθρώπων και των αρμαντίλο, των άγνωστων και των αγαπημένων. Μιλά για το εύσχημο της λογοτεχνικής εξιστόρησης, για την επινοημένη ιστορία του πατέρα της, για τη ρίζα της πολιτικής δολοφονίας, για την πολιτική τρομοκρατία και για την κακή ρητορική του αυταρχισμού. Βαδίζοντας ένα βήμα πέρα από τα Εκατό χρόνια μοναξιά του Μάρκες, ο συγγραφέας υπερβαίνει το λογοτεχνικό στερεότυπο που θέλει τη Λατινική Αμερική να είναι μια ήπειρος μύθου και μαγείας, καθιερώνοντας στη λογοτεχνία της ένα δυσανάλογο στα μέρη του χαρμάνι βίας, σκληρότητας και πολιτικής. Επιχειρεί να καταδείξει πώς η ζωή του ανθρώπου καθορίζεται από ανυπολόγιστες συμπτώσεις, υπόγεια ρεύματα γεγονότων, μικρές προσεισμικές δονήσεις που θα προσμετρηθούν στη βοή επερχόμενων γεγονότων που ο ίδιος δεν συνειδητοποιεί, ασύνειδες ονειρώξεις που στιγμιαία θα πάρουν σάρκα και οστά κι αιφνίδια θα αφανιστούν, καθώς και από τη διαρκώς επαπειλούμενη προοπτική της εξαφάνισης: για την εξαφάνιση αυτήν δεν ευθύνεται μόνον η μοίρα, αλλά και «η καταδίωξη αθώων πλασμάτων από ένα ανάλγητο σύστημα».

Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός. 

altΟ ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν
Juan Gabriel Vasquez
Μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης
Ίκαρος 2014
Σελ. 296, τιμή € 15,00

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Λογοτεχνικό Βραβείο Δουβλίνου 2024: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα με γνωστούς συγγραφείς

Λογοτεχνικό Βραβείο Δουβλίνου 2024: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα με γνωστούς συγγραφείς

Ο νικητής θα ανακοινωθεί στις 23 Μαΐου κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Δουβλίνου. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Σεμπάστιαν Μπάρυ © Faber & Faber. 

Επιμέλεια: Book Press

Ανακοινώθηκε η βρ...

Παρουσίαση βιβλίου: «Πατρίδα από βαμβάκι», της Έλενας Χουζούρη

Παρουσίαση βιβλίου: «Πατρίδα από βαμβάκι», της Έλενας Χουζούρη

Την Τρίτη 2 Απριλίου, στις 20:30 η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και οι εκδόσεις Πατάκη, διοργανώνουν παρουσίαση του βιβλίου της Έλενας Χουζούρη, με τίτλο «Πατρίδα από βαμβάκι» (νέα, αναθεωρημένη έκδοση). 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Το χέρι του θεού», «1936», «Φαρενάιτ 451», «Ένας κόσμος χωρίς τέλος», «Hairless»: 5 πρόσφατα graphic novels που ξεχωρίζουν

«Το χέρι του θεού», «1936», «Φαρενάιτ 451», «Ένας κόσμος χωρίς τέλος», «Hairless»: 5 πρόσφατα graphic novels που ξεχωρίζουν

Επιλέγουμε πέντε graphic novels που εκδόθηκαν πρόσφατα, για το αισθητικό τους αποτέλεσμα αλλά και για την πολυδιάσταση όσο και σύγχρονη θεματική τους: «Το χέρι του Θεού» των Μπαρόν και Καρμπονέτι (εκδ. Οξύ), «1936» του Θανάση Πέτρου (εκδ. Ίκαρος), «Φαρενάιτ 451», του Ρέι Μπράντμπερι σε διασκευή του Τιμ Χάμιλτον (εκδ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ