alt

Για το μυθιστόρημα του Paul Auster Το παλάτι του φεγγαριού (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου Βέη

Ιστορίες βιδωμένες μέσα στην κεντρική αφήγηση, οι οποίες θυμίζουν τις ανάλογες τεχνικές του προϋπάρξαντος Δασκάλου υφών Ουίλιαμ Φώκνερ, συχνές αναμοχλεύσεις διαφόρων συγκινησιακών δεδομένων, απρόοπτες εξομολογήσεις και προφανώς ειλικρινείς αυτοαναλύσεις αυτοκαταστροφικών ατόμων, αδιέξοδα ναρκισσιστών, απονενοημένα διαβήματα, πικρίες ερώτων, καταδύσεις σε εθνολογικά καταπιστεύματα, μελέτες ανθρωπολογικές και βεβαίως οικογενειακά ρομάντζα συναποτελούν τους χαρακτηριστικότερους δείκτες των αναφορών. Ήρεμα αφηγηματικοί τρόποι διαδέχονται, όταν κριθεί σκόπιμο, τους καταιγιστικούς ρυθμούς μιας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας και πρωτότυπης πλοκής. Ο ταλαντούχος συγγραφέας γνωρίζει όσο ελάχιστοι στην εποχή μας πώς να οργανώνει άδολα, πλην όμως εμπύρετα κεφάλαια παθών.

Συχνές αναμοχλεύσεις διαφόρων συγκινησιακών δεδομένων, απρόοπτες εξομολογήσεις και προφανώς ειλικρινείς αυτοαναλύσεις αυτοκαταστροφικών ατόμων, αδιέξοδα ναρκισσιστών, απονενοημένα διαβήματα, πικρίες ερώτων, καταδύσεις σε εθνολογικά καταπιστεύματα, μελέτες ανθρωπολογικές και βεβαίως οικογενειακά ρομάντζα συναποτελούν τους χαρακτηριστικότερους δείκτες των αναφορών.

Πρόκειται εν ολίγοις για τις εμπειρίες ενός διπλού ταξιδιού. Ένα δηλαδή στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, προς τα τέλη του περασμένου αιώνα, κι ένα στα εσώτερα στρώματα του εγώ του κύριου αφηγηματικού ήρωα. Η εισαγωγική δήλωση του τελευταίου πιστοποιεί τον ακραίο, φιλόδοξο στόχο του: «Ήταν το καλοκαίρι που ο άνθρωπος πάτησε στο φεγγάρι. Ήμουν πολύ νέος τότε, αλλά δεν πίστευα πως υπήρχε κάποιο μέλλον. Ήθελα να ζήσω ριψοκίνδυνα, να ωθήσω τον εαυτό μου στα άκρα κι έπειτα να δω τι θα συνέβαινε όταν έφτανα εκεί». Άλλωστε το πλήρες ονοματεπώνυμό του παραπέμπει εμμέσως πλην σαφώς σε δαιδαλώδη, ατέρμονα οδοιπορικά σε όλα, σχεδόν, τα μήκη και πλάτη της Υδρογείου. Ήτοι: Marco Stanley Fogg, όπου το πρώτο αναφέρεται στον Μάρκο Πόλο, το δεύτερο στον Henry Morton Stanley, τον βρετανό δημοσιογράφο, ο οποίος, ως γνωστόν, κατόρθωσε να εντοπίσει τον παρεπιδημούντα στις ζούγκλες της Αφρικής ιατρό David Livingstone, και το τρίτο στον περιώνυμο Phileas Fogg, τον αλησμόνητο χαρακτήρα του Ιουλίου Βερν των παιδικών μας και όχι μόνο χρόνων, ο οποίος ολοκληρώνει πανηγυρικά τον γύρο του κόσμου σε διάρκεια ογδόντα ημερών.

Ορφανός, ο νεαρός Marco Stanley Fogg, χωρίς κανένα οικονομικό στήριγμα, αναγκάζεται για να επιζήσει να πουλήσει όλα τα βιβλία, τα οποία είχε κληρονομήσει από έναν θείο του, ονόματι Βίκτωρ. Στη συνέχεια δεν θα διστάσει να βρει καταφύγιο στο Κεντρικό Πάρκο του Μανχάταν. Δεν είναι ακριβώς πλάνης, αλλά ένας ακόμη κάτοικος τρόμου. Η ζωή κερδίζεται από δευτερόλεπτο σε δευτερόλεπτο. Τίποτα δεν είναι απλώς αυτονόητο. Η εφηβεία είναι θυσία στο Κακό. Θα εγκαταλείψει την ιδιαίτερα επικίνδυνη νεοϋρκέζικη ζούγκλα, όταν θα διασταυρωθεί με πρόσωπα τα οποία θα εκδηλώσουν διάφορες μορφές συμπαράστασης. Ένα από αυτά, ο Τσίμερ, που κατά λέξη σημαίνει δωμάτιο στα γερμανικά, του προσφέρει στέγη. Η αναζήτηση του πατέρα θα τον φέρει τελικά στην αρχετυπική, αμερικανική Δύση της Επιθυμίας.

Θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο πανεπιστημιακής εργασίας, από καθαρά σημασιολογική άποψη, η χρήση του ονόματος και των ιδιοτήτων της Σελήνης. Εντός του συγκεκριμένου διηγητικού πλαισίου λειτουργεί κατά κύριο λόγο ως οφθαλμός του σύμπαντος κόσμου. Ή ως συνείδηση του όντως Όντος. Οι περιοδικές της εμφανίσεις προκαθορίζουν τη διατήρηση των ιστών του είναι. Στις σελίδες του παρόντος έργου διαχέεται ενίοτε η σελήνια ουσία ως μεταφυσική αλήθεια.

Συγκρατώ ότι και σ΄ αυτό το μυθιστόρημα η αυτοβιογραφική υφή είναι σαφώς παρούσα. Ο Paul Auster από μια άποψη αναπτύσσει Εαυτόν. Μνημονεύω φέρ’ ειπείν ότι ο Marco Stanley Fogg και ο συγγραφέας – πατέρας του γεννήθηκαν το 1947. Είναι βιβλιοφάγοι, απόφοιτοι του ίδιου πρωτοκλασάτου Πανεπιστημίου, δηλαδή του διάσημου Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Αμφότεροι βιώνουν τη στέρηση του Πατέρα στην καθημερινή πράξη, γευματίζουν στο κινέζικο εστιατόριο, του οποίου το όνομα υιοθετήθηκε ως τίτλος του μυθιστορήματος, χάνουν αισθητά βάρος λόγω της παρατεταμένης οικονομικής ανέχειας, στην οποία άπραγοι δοκιμάζονται, μεταναστεύουν στη Γαλλία, έχοντας προηγουμένως συμμετάσχει σε ποικίλες φοιτητικές κινητοποιήσεις στη Γενέτειρά τους. Κοντολογίς, αναπνέουν τον αέρα του ίδιου ζωτικού περιβάλλοντος. H ανακάλυψη του Πατέρα, προς το τέλος της ασθματικής αφήγησης, συνιστά μια από τις κορυφαίες στιγμές της μυθοπλαστικής πορείας του Paul Auster. Αποτελεί κατ’ ουσίαν ανοικοδόμηση του παρ΄ ολίγον ανέφικτου. Ο Πατέρας δεν χρειάζεται καν, στην προκειμένη περίπτωση, να επινοηθεί. Υπάρχει ως έτοιμο καθόλα κείμενο εν υπνώσει. Αρκεί δηλαδή η ολοκλήρωση του μυθιστορήματος για να γεννήσει ο υιός τον Πατέρα. Η αποκατάσταση της ένδον σκηνής συνάδει σε μεγάλο βαθμό με την καταστατική, ιδιότυπη αρμονία της εξ αντικειμένου Φύσης, η οποία παρακολουθεί και ελέγχει με τον τρόπο της τις συμπεριφορές των θνητών. Επισημαίνω ότι θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο πανεπιστημιακής εργασίας, από καθαρά σημασιολογική άποψη, η χρήση του ονόματος και των ιδιοτήτων της Σελήνης. Εντός του συγκεκριμένου διηγητικού πλαισίου λειτουργεί κατά κύριο λόγο ως οφθαλμός του σύμπαντος κόσμου. Ή ως συνείδηση του όντως Όντος. Οι περιοδικές της εμφανίσεις προκαθορίζουν τη διατήρηση των ιστών του είναι. Στις σελίδες του παρόντος έργου διαχέεται ενίοτε η σελήνια ουσία ως μεταφυσική αλήθεια.

alt

Οι δε καθοριστικές συναντήσεις του Marco Stanley Fogg τόσο με τον εγωπαθή Thomas Effing όσο και με τον Solomon Barber, θα τον οδηγήσουν προοδευτικά στη ζώνη μιας ριζικής αναγέννησης. Εννοώ εδώ το σημείο μηδέν της επανάκτησης Εγώ. Παραθέτω το κρίσιμο επιλογικό χωρίο κατά λέξη: «Από την κορυφή του ακρωτηρίου μπορούσα ήδη να δω τον ωκεανό, εγώ όμως συνέχισα το περπάτημα ώσπου κατέβηκα κοντά στη θάλασσα. Ήταν τέσσερις το απόγευμα όταν έβγαλα τις μπότες μου κι ένιωσα την άμμο κάτω από τα πόδια μου. Είχα φτάσει στην άκρη του κόσμου και πιο πέρα δεν υπήρχε τίποτ’ άλλο εκτός από τον αέρα και τα κύματα, μια ερημιά που έφτανε ίσαμε τις ακτές της Κίνας. Αποδώ ξεκινώ, είπα μέσα μου, εδώ αρχίζει η ζωή μου». (βλ. σελ. 401). Η λύση του εσωτερικού δράματος βιώνεται σε απόλυτο βαθμό ως διεύρυνση των οριζόντων του διηγητικού προσώπου.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι ποιητής.

altΤο παλάτι του φεγγαριού
Paul Auster
Μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου
Μεταίχμιο 2016
Σελ. 416, τιμή εκδότη €16,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PAUL AUSTER

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ