syntelis

Για την ποιητική συλλογή διαδρομή, του Σέργιου Συντελή (εκδ. Περιτεχνών)

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Η διαδρομή είναι η τέταρτη ποιητική συλλογή του Σέργιου Συντελή. Σε όλο το ποιητικό του έργο διαπιστώνουμε το συνεχή προβληματισμό και την αγωνία του για όσα συμβαίνουν γύρω μας που άλλοτε σηματοδοτούνται με αναφορές σε πρόσωπα ή καταστάσεις γνωστές, τις περισσότερες φορές όμως η σκέψη διαθλασμένη αποτυπώνεται ποιητικά μέσα από γενικεύσεις: «Πέτρα πάνω στην πέτρα. / Λιθάρι πάνω στο λιθάρι. / Αγωνίες σωριασμένες / σ’ ένα μονοπάτι.» («Εκεί πέρα» από τη συλλογή Αγωνία, 1997).

Εκτός από την πρώτη του συλλογή με τον ειδολογικό/γενικό τίτλο Ποίηση (1982) οι τίτλοι των επόμενων συλλογών Τα βήματα (Γκοβόστης 1990), Αγωνία (Περιτεχνών 1997) και διαδρομή (Περιτεχνών 2015)δηλώνουν πορεία· μια πορεία δύσκολη, αγωνιώδη του ανθρώπου στη ζωή. Ο Συντελής αποτυπώνει με λόγο λιτό, αμεσότητα έκφρασης και εικονοποιία συχνά ανοίκεια, τα ματαιωμένα όνειρα, τους έρωτες, τις σκέψεις και τους αγώνες ενός ανθρώπου που βαδίζει αταλάντευτα, αψηφώντας τους όποιους συμβιβασμούς σε κάθε τομέα.

Στην τελευταία του συλλογή διαδρομή με στιχουργική και μορφική ποιητική ποικιλία, με μοντερνιστικό, αλλά και παραδοσιακό τρόπο, με πεζόμορφο λόγο εκφράζει υπαρξιακές αγωνίες, συναισθηματικές ευαισθησίες, κοινωνικούς προβληματισμούς. Το ποιητικό υποκείμενο βιώνει τις αντιθέσεις του περιβάλλοντος χώρου, ενώ συχνά βυθίζεται στη μοναξιά του. Δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον κόσμο:

«Αγέρι της νύχτας
δεν μπορώ να σ’ ακούσω.
Βροχή του Μάη
δεν σε μυρίζω πια.
Παγωμένος,
γεμάτος οδύνη,
περπατώ κάτω απ’ τα γκρεμισμένα γεφύρια,
δίπλα στα βυθισμένα αγάλματα.»
(«Αδυναμία»,σ.20)

Η διαπίστωση αδιεξόδων αλλά και η παράλληλη αγωνία για διέξοδο είναι διάχυτη στη συλλογή:. «Τα ερείπια γκρεμισμένων ονείρων» εμφανίζονται από το πρώτο ποίημα, ενώ στα υπαρξιακά βασανιστικά ερωτήματα: «Έρμος εγώ./ Ποιος να ‘μαι ‘γω ;»( «Φωνάζω», σ.8) ο ποιητής απαντά, διατυπώνοντας φωναχτά τις εσωτερικές του νοητικές διαδικασίες. Φωνάζοντας τις «λέξεις:/ υπάρχω,/ υπάρχουμε» («Φωνές», σ.16) υποστασιοποιεί την οντότητά του. Το ποιητικό υποκείμενο αισθάνεται τη μικρότητά του σε σχέση με το άπειρο. Παρά την απογοήτευσή του ο ποιητής/ποιητικό υποκείμενο δεν ανήκει στους ηττημένους της ζωής, βρίσκει στηρίγματα και αντιστέκεται.

Δύο είναι οι κεντρικές έννοιες με βάση τις οποίες δομεί το είναι του, την προσωπικότητά του και ενεργοποιείται είτε σε ατομικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο.: τα όνειρα και η ελπίδα. «Στα ερείπια γκρεμισμένων ονείρων» (σ.6), στα «δακρυσμένα όνειρα[που] σβήνουν / με τις σκιές του φθινοπώρου» (σ.25) αντιτίθενται «τα όνειρά μας, τα μετά τις δώδεκα» «τα γεμάτα ελπίδα, φως, ανάταση [που] έχουν μαζί τους / την κραυγή του κόσμου » (σ.6) . Τα ελπιδοφόρα όνειρα είναι αυτά που τροφοδοτούν την άρνηση της υποταγής, της στέρησης της ελευθερίας και οδηγούν τον ποιητή να διατρανώσει σε μια σειρά από ποιήματα με τίτλο «ΟΧΙ», καθώς και στο ποίημα «Φωνάζω» την ανεξαρτησία σκέψης, βούλησης και πράξης από οποιαδήποτε επιβολή και καταναγκασμό. Στη σειρά των ενοτήτων που συναποτελούν το «ΟΧΙ» αντιθέτει στο ναι της υποδούλωσης: «να εκτίει τη ζωή του, / λέγοντας ναι» (σ.10) το ξερό, μονοκόμματο όχι (ό.π.), που γενικεύεται σε διαχρονικό αξίωμα ζωής. Τέλος, η έλλειψη φωτός επιτείνει την αναζήτηση ελπίδας, αναγκαίας σ΄ έναν κόσμο σκοτεινό, η οποία συμβολοποιείται στους Γαριβάλδη, Ροβεσπιέρο, Λειβαδίτη, επαναστάτες διαφόρων εποχών και χωρών που ενσάρκωναν το όχι ως στάση ζωής, ενώ ξεχωριστή μνεία γίνεται στον Κολοκοτρώνη στο επιγραμματικό ποίημα «Για έναν μεγάλο». Η αναζήτηση της «άσπρης ελπίδας» (σ.45), ή «μιας μικρής, αόρατης, σχισμής» (σ.31) αίρουν εν μέρει τα αδιέξοδα και την απογοήτευση από την κενότητα του αστικού ή και μεγαλοαστικού τρόπου ζωής.

«Αν πάλι
προσπερνούσες ,
τα φτιαγμένα τραπέζια,
το ψεύτικο φως,
τους ήχους,
τις φιγούρες,
 το κενό,
και το τίποτα.
Αν».
(«Αν»,σ.19)

Ωστόσο, όταν η παραπάνω υπόθεση φαίνεται να διαψεύδεται, ο Συντελής επιστρατεύει την ειρωνεία και το σαρκασμό για να κριτικάρει την ψευδαίσθηση ευτυχίας της καλοβαλμένης/ καλοβολεμένης κοινωνίας. Εμβληματική περίπτωση το ποίημα «Matrimonium. H τελετή» στο οποίο η υπερρεαλίζουσα εικονοποιία ενισχύει το ειρωνικό στοιχείο:

«Είχανε μόλις τελειώσει,
οι υποσχέσεις δια βίου.
Το γλέντι
θα ακολουθούσε
εις το κέντρο
”FIASKO-ALLEGRO.”»
(σ.60)

Επιπρόσθετα, η ειρωνεία και ο σαρκασμός, που αποτελούν ένα τρόπο αντίστασης στην αλλοτρίωση, όταν ενυπάρχουν στην επιγραμματική, πυκνή ποιητική φράση, αποκαλύπτουν τον αποφθεγματικό χαρακτήρα της ποίησής του. Ποιήματα «μονόχορδα», όπως «”Λίμνη” λιμνάζουσα», ή «Γραμματεύ,/φευ.» («Προς Γραμματέα») αποτελούν πικρόχολους σχολιασμούς δύσκαμπτων καταστάσεων. Στη θλιβερή και αποδιαρθρωμένη πραγματικότητα ο Συντελής αντιδρά ποιητικά και με τη στροφή σε προσωπικές συναισθηματικές καταστάσεις, στροφή στο εγώ, με τη χρήση λυρικών εκφράσεων που συνομιλούν με τον αφαιρετικό λόγο της νεοτερικής ποίησης.

Η διαδρομή του Σέργιου Συντελή αναδύει μια πίκρα και απογοήτευση για το γίγνεσθαι της εποχής μας, ενώ συνάμα αποτελεί και μια φωνή που διατρανώνει την ανάγκη να αγωνίζεται ο άνθρωπος «ξανά./ Απ΄την αρχή./ Μπροστά/ στον κύκλο της ζωής/ και των ονείρων» («Φωνές», σ.17).

* Η ΆΝΤΑ ΚΑΤΣΙΚΗ-ΓΚΙΒΑΛΟΥ είναι Ομ. Καθηγήτρια Ελληνικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ.

syntelis exofδιαδρομή
Σέργιος Συντελής
Εκδ. Περιτεχνών

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

Για την ποιητική συλλογή του Χάρη Βλαβιανού «Η Αναγέννηση - 39 ποιητικά πορτρέτα» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Πορτρέτο του Νικολό Μακιαβέλι, στον οποίο είναι αφιερωμένο ένα ποίημα της συλλογής © Wikipedia. 

Γράφει η Άννα Βασιάδη

...
«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

Για το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ποιήματα και τραγούδια» (εκδ. Άγρα). Κεντρική εικόνα: πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο: «Δύο άντρες με φτερά πεταλούδας» © Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. 

Γράφει ο Γιώργος Γκόζης

…ή αλλιώς, περί του υμνογραφι...

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Κοσμόπουλου «Έθνος εξαιρετικά» (εκδ. Περισπωμένη). Kεντρική εικόνα: Ανεξάρτητη Μεραρχία. Διανομή αλληλογραφίας και δεμάτων. Συλλογή Μικρασιατικής Εκστρατείας/ Αρχείο ΕΡΤ.

Γράφει η Αγάθη Γεωργιάδου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ